W liścieniach zgromadzone są zapasy dla rozwijającego się organizmu roślinnego. Trawy, zboża i rośliny cebulowe wytwarzają jeden liścień, natomiast pozostałe rodzaje roślin dysponują w większości dwoma. Liczba liścieni ma niebagatelne znaczenie, jeśli chodzi o zwalczanie chwastów w uprawach. Przedstawiamy często spotykane gatunki roślin dwuliściennych dziko rosnących oraz sposoby ich zwalczania.
Zapamiętaj!
- Większość roślin w twoim ogródku to rośliny dwuliścienne 🍃
- Oznacza to, że ich siewki mają dwa liścienie, czyli liście zarodkowe 🍃
- Ważną cechą tych roślin jest to, że łodyga przyrasta na długość i na grubość. Zdrewniałe pędy często występują w tej grupie 🌿
- Często spotykane chwasty dwuliścienne to m.in. chaber bławatek, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, mak polny, szarłat szorstki i tasznik pospolity 🌿
- Celowo uprawiane rośliny dwuliścienne to m.in. drzewa, krzewy, warzywa, zioła przyprawowe i rośliny ozdobne, np. pelargonie czy bluszcz 🌿
Jak zbudowane są rośliny dwuliścienne?
Główną różnicą między jednoliściennymi a dwuliściennymi jest liczba liścieni. Budowa ich liści jest także istotną cechą. U dwuliściennych aparat szparkowy składa się z dwóch komórek. Specyfikę działania aparatu szparkowego najlepiej jest wyjaśnić na przykładzie rośliny z dwoma liścieniami. Takie rośliny mają też inaczej zbudowane liście niż jednoliścienne.
Chwasty dwuliścienne – historyczne ujęcia systematyczne
Pojawiające się na przestrzeni lat ujęcia systematyczne klasyfikacji roślin dwuliściennych obejmują podział wg Cronquista z roku 1981. Wg tego podziału do dwuliściennych zalicza się 6 podklas gatunków roślin. Późniejszy podział Reveala z roku 1994 opisuje 4 podklasy. Z kolei system według systemu Takhtajana z 1997 roku przedstawia aż 11 podklas. Co ciekawe, dwa systemy z 1981 i 1997 stanowią, że dwuliścienne i jednoliścienne to dwie klasy należące do okrytonasiennych. Natomiast trzeci system nie uznaje roślin dwuliściennych za odrębny takson.
Rośliny dwuliścienne – gatunki i charakterystyka
U dwuliściennych zawsze występuje przyrost łodygi na długość i grubość. W jej przekroju występują wiązki przewodzące. Drewno i łyko są koncentrycznie ułożone i umożliwiają zwiększanie się średnicy pędu. Powstaje wtedy łyko wtórne, drewno wtórne oraz miazga. Te elementy produkowane są przez wiązki i niejako rozpychają łodygę od środka, powodując jej poszerzanie się. A jacy są często spotykani na co dzień przedstawiciele tej rodziny? Wśród gatunków roślin dwuliściennych należy wymienić:
- krzewy takie jak głóg, leszczyna,
- drzewa takie jak klon, sosna, jabłoń;
- zioła takie jak tymianek, bazylia, mięta,
- warzywa takie jak pomidor, dynia.
- rośliny ozdobne takie jak astry, pelargonie, kaktusy, bluszcz.
Jak można zauważyć, zróżnicowanie w obrębie tych roślin jest wielkie. Są to zarówno dziko rosnące drzewa, jak i ozdobne krzewy chętnie sadzone na działce. Mogą to być rośliny uprawne i chwasty. Jest ich tak dużo, że nie sposób wymienić wszystkich przedstawicieli.
Wśród roślin okrytozalążkowych większość z nich zbudowana jest z korzeni, pędu głównego, czyli łodygi, liści oraz kwiatu, który przekształca się w owoc. Pod tym względem rośliny jednoliścienne i dwuliścienne nie różnią się znacznie. Różnice pojawiają się w sposobie rozmnażania i wytwarzania nasion, a także w momencie wzrostu siewek, które w tym przypadku posiadają dwa rozmieszczone symetrycznie liście zarodkowe.
W świetle nauki 🔍
Pojęcie roślin dwuliściennych nie jest już używane w taksonomii. Dawniej stanowiły klasę w obrębie gromady okrytonasiennych. Dziś podział na jednoliścienne i dwuliścienne uważa się za przestarzały, ponieważ był niepoparty rzeczywistym pochodzeniem i genetyką roślin. Nadal stosuje się go jednak w podręcznikach szkolnych i publikacjach popularnonaukowych, bo pozwala wyróżnić rośliny o określonych cechach wspólnych.
Zwalczanie roślin dzikich w ogrodzie
Dziko rosnące rośliny dwuliścienne to prawdziwe utrapienie dla ogrodników. Gdy na rabacie z roślinami ozdobnymi pojawią się chwasty tego rodzaju, należy jak najszybciej rozpocząć ich zwalczanie. Popularne chwasty najlepiej jest zwalczać za pomocą oprysków przeznaczonych do ochrony roślin ogrodowych. Powszechnie stosowane herbicydy selektywne mogą jednak zaszkodzić innym gatunkom wytwarzającym dwa liścienie. W zależności od tego, czy chwasty pojawiły się na trawniku, w uprawie zbóż, czy na klombie, dobierz inne metody zwalczania.
Powszechne chwasty to: chaber bławatek, mak, gwiazdnica, przytulia, szarłat, marina bezwonna i tasznik. W większości przypadków skuteczny jest oprysk na chwasty. W uprawach ekologicznych i ogródkach przydomowych najbezpieczniej jest stosować metody mechaniczne.
Zwalczaj niepożądane rośliny dwuliścienne w twojej uprawie. Jeśli chwasty pojawią się na trawniku, wybierz selektywne chemiczne środki ochrony roślin. Z ich pomocą szybko i skutecznie zwalczysz uciążliwe chwasty.
Najczęściej zadawane pytania
Jak odróżnić rośliny jednoliścienne od dwuliściennych?
Da się to zrobić gołym okiem podczas kiełkowania. Siewki roślin dwuliściennych mają początkowo 2 listki, które wyglądają inaczej niż pojawiające się później liście właściwe. Z czasem liście zarodkowe zanikają i trudniej stwierdzić, czy roślina jest jedno- czy dwuliścienna. Na zdjęciu poniżej widzimy siewki bazylii z charakterystycznymi liścieniami.
Jak rozpoznać roślinę dwuliścienną?
Oprócz wspomnianych już liścieni da się rozpoznać roślinę dwuliścienną po pierzastej lub dłoniastej nerwacji liści. Występowanie ogonków liściowych także na to wskazuje. Rośliny jednoliścienne mają zazwyczaj pojedyncze, długie i wąskie liście, które wyrastają bezpośrednio z łodygi.
Czy trawa jest jednoliścienna?
Tak. W przeciwieństwie do innych niskich roślin zielnych, takich jak koniczyna, babka czy mniszek lekarski, trawy są jednoliścienne.
Czy pokrzywa jest dwuliścienna?
Tak, pokrzywa należy do roślin dwuliściennych.
Czy perz jest dwuliścienny?
Nie. Perz to jeden z chwastów jednoliściennych. Należą do nich też stokłosy, miotła zbożowa i wyczyniec polny.
