Mak polny to roślina jednoroczna z rodziny makowatych. Jedna z nielicznych, trwale zadomowionych w Polsce o krwisto-czerwonych kwiatach. Mak jest nie tylko chwastem zbożowym, lecz także gatunkiem uprawnym, sianym jako roślina kosmetyczna, farbiarska i ozdobna.
Wywodzi się z Europy i Azji, ale pojawia się także na innych kontynentach. W Polsce znajduje się na terenie całego kraju. Mak polny kwitnie dość długo, od maja do sierpnia. Nasiona potrafią kiełkować w bardzo niskich temperaturach nawet przez 30-40 lat. Siewki jesienne przezimowują i wczesną wiosną wznawiają rozwój wprost do gruntu i dają obfity samosiew.Duże spożycie maku może także wywołać nudności i halucynację oraz działać w sprzeczności z niektórymi lekami.
Jak wygląda mak polny?
Mak polny ma pojedynczą łodygę, która jest, słabo rozgałęziona. Cała szczeciniasto owłosiona, wysoka do 90 cm. Liście szarozielone, odziomkowe i dolne łodygowe – ogonkowe, pierzastodzielne o odcinkach ostro ząbkowanych. Górne liście są skrętolegle ułożone. Kwiaty pojedyncze na długich szypułkach odstająco owłosionych, przed rozwinięciem zamknięte w dwudziałowym kielichu. Korona czteropłatowa, płatki czerwone lub purpurowe, zawsze z czarną plamką u nasady. Otoczka słupka to liczne ciemnofioletowe i niezbyt grube pręciki. Pąki kwiatowe zwisają, a kwiaty i makówka są wzniesione.
Stanowisko rośliny
Rośnie na polach, w miejscach ruderalnych, na glebach gliniastych, madach rzecznych, a także na glebach wapiennych. Chwast głównie znajduje się w uprawach zbóż i rzepaku. Dobrze jest sadzić go na pełnym słońcu, bo ak polny potrzebuje dużo światła. Jeśli chodzi o podłoże to potrzebny jest drenaż lub dobrze przepuszczająca lekka gleba. Gatunek odporny na zanieczyszczenie atmosfery, nawet gazami samochodowymi.
Czy ten kwiat jest trujący?
Mak polny zawiera biały sok mleczny, więc jest to roślina trująca. Zewnętrznie używany do naparów podczas stanów zapalnych do płukania jamy ustnej, dziąseł i gardła, przemywanie spojówek oczu i irygacji pochwy. W medycynie ludowej napar jest stosowany przy kaszlu, stanach zapalnych jamy ustnej i gardła, bezsenności, nadmiernej pobudliwości i zaburzeniach trawiennych na tle nerwicowym. Stosowany jest też jako surowiec zielarski – płatki maku zbiera się w południe podczas słonecznej pogody i przenosi się tak, aby nie uległy zgnieceniu, ponieważ ciemnieją i tracą lecznicze właściwości.
Zastosowanie rośliny
Nasiona maku wykorzystywane są najczęściej w kuchni do ciast, deserów, kutii, łazanków, lecz także powszechnie do znanych leków jak morfina, czy kodeina. Maleńkie, niebieskie ziarenka maku najczęściej zjadamy z pieczywem, które jest nimi posypywane. Jednak mak daje znacznie więcej kulinarnych możliwości, szczególnie w słodkich wypiekach. Jest niezbędnym składnikiem wigilijnych dań, a także świątecznych ciast i ciasteczek, ze słynnym makowcem na czele.
Uprawa maku w Polsce
W Polsce uprawa maku lekarskiego bez specjalnego zezwolenia jest całkowicie zabroniona. I chociaż w sklepach możemy natknąć się na nasiona tej rośliny, wysiewać ich i uprawiać w ogrodzie nam nie wolno. Uprawa maku nisko morfinowego jest w Polsce legalna, ale podlega regulacjom zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii. Wszystkie uprawy maku lekarskiego, w tym maku nisko morfinowego, są rejestrowane i monitorowane. Czerwone maki symbolizują krew polskich żołnierzy poległych w bitwie pod Monte Cassino, a Poczta Polska wyemitowała w 1967r. znaczek pocztowy przedstawiający mak o nominale 40 groszy.
Papaver rhoeas w ogrodzie
W ogrodach spotykamy kilka odmian maków – ogrodowe, lekarskie i polne to rośliny jednoroczne, a maki alpejskie i syberyjskie są 2 letnie, natomiast mak wschodni jest wieloletni. Mogą mieć różne wielkości i kolory kwiatów. Jest to roślina oleista uprawiana na skalę przemysłową. Na hektarach wysiewa się 0,8-1 kg nasion w rozstawie 30-40 cm, na głębokości 1-1,5 cm. Jest to idealny kwiat dla początkujących ogrodników, ponieważ nie ma dużych wymagań co do uprawy i pielęgnacji. Nasiona rozwijają się nawet w niskich temperaturach i w niemal każdym rodzaju podłoża.
Mak polny – podsumowanie
Mak polny jest często wykorzystywany w medycynie i kuchni. Ma wysokość nawet do 90 cm i świetnie nadaje się też jako kwiat cięty. Bez specjalnego zezwolenia nie można uprawiać maku lekarskiego w swoim ogrodzie. Nasz kraj znany jest z pól makowych, ponieważ maki występują w Polsce bardzo powszechnie. Jej uprawa nie jest trudna, a maki mogą pięknie udekorować każdy ogród lub działkę.
