Tasznik pospolity to powszechnie występująca roślina jadalna, która z jednej strony jest dokuczliwym chwastem, z drugiej ma liczne właściwości zdrowotne. Jak się pozbyć szkodnika z ogrodu i jak wykorzystać, jeśli już się zadomowił?
Ogrodowe chwasty stanowią prawdziwe utrapienie dla przydomowych grządek i eleganckich trawników. Jednym z nich jest tasznik pospolity, nazywany także tobołkiem pastuszym lub gryczką. Roślinę można rozpoznać po charakterystycznych białych kwiatkach i drobnych listkach. Mimo że tasznik należy do grupy chwastów, istnieją także liczni zwolennicy rośliny. Wszystko ze względu na właściwości zdrowotne, jakie posiada. Z jakich obszarów pochodzi roślina? Jakie zastosowanie ma tasznik pospolity i co zrobić, jeśli zaatakuje nasz ogród?
Skąd pochodzi tasznik pospolity?
Niepozorna roślina wychodzi się ze wschodnich obszarów Morza Śródziemnego. Jej nasiona zostały odkryte podczas prowadzonych prac archeologicznych. Tak trafiły do współczesnej Europy. Obecnie roślina jest szeroko rozpowszechniona na kontynencie, w tym również w Polsce. Do tego stopnia, że tasznik pospolity zaczął być uważany za chwast.
Tasznik pospolity – charakterystyka i wygląd
Tasznik pospolity łac. Capsella bursa-pastoris zaliczany się do rodziny kapustowatych łac. Brassicaceae. Ziele tasznika charakteryzuje się dużą zmiennością pod względem budowy i wyglądu. Te cechy uzależnione są od wieku rośliny, stanowiska, na jakim rośnie oraz aktualnej pory roku. Jak rozpoznać tasznik pospolity?
Roślina ma około 10–40 cm wysokości. Łodygi tasznika mogą być zarówno pojedyncze, jak i rozgałęzione w przypadku większych chwastów. Ciekawostką jest fakt, że w obrębie jednego gatunku występują chwasty zarówno o nagiej, jak i owłosionej strukturze łodyg, które mogą być jasnozielone lub posiadać słomkową barwę.
Liście taszników tworzą charakterystyczną rozetę przy ziemi. Kwiaty są zazwyczaj drobne i białe, choć zdarzają się także rośliny o różowych lub żółtych płatkach. Owoce mają trójkątny kształt z łukowatym wycięciem na wierzchu, które przypomina swoim kształtem serce. Nasiona rośliny są jajowate lub eliptycznie zaokrąglone.
Tasznik pospolity kwitnie zazwyczaj od marca do listopada. Oprócz ogródków pojawia się także na polach uprawnych, przy drogach, na łąkach oraz w okolicach opuszczonych budynków. Gatunek jest ekspansywny i wyjątkowo trudny do wyplenienia. W zwalczaniu chwastu wykorzystuje się metody mechaniczne, agrotechniczne oraz środki chwastobójcze.
Jakie właściwości lecznicze ma ziele tasznika pospolitego?
Ziele tusznika pospolitego posiada liczne właściwości lecznicze. Co ciekawe, pisał już o nich w starożytności Hipokrates. Wśród najważniejszych z nich można wymienić:
- hamowanie krwawienia;
- środek przeciwwymiotny;
- działanie przeciwzapalne;
- działanie rozkurczające;
- działanie łagodzące;
- leczenie zewnętrzne.
Tasznik pospolity – zastosowanie w ziołolecznictwie
Tasznik możemy stosować zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Ziele tasznika:
- wspomaga leczenie ran powierzchniowych;
- wspomaga leczenie oparzeń;
- łagodzi dolegliwości bólowe;
- przynosi ulgę w terapii odleżyn;
- wspomaga terapię żylaków;
- wspiera leczenie nadciśnienia;
- wspomaga leczenie stanów zapalnych układu moczowego.
Tasznik pospolity zawiera także dużo witamin. Są to m.in. witaminy A i K. Roślina jest także doskonałym źródłem potasu i wapnia. Ziele zawiera także flawonoidy, które opóźniają procesy starzenia. Fitosterole chronią przed chorobami serca oraz pomagają obniżyć poziom złego cholesterolu.
Jak stosować tasznik pospolity?
Aby skorzystać z dobroczynnych właściwości tasznika, można stosować go jako zewnętrzny okład lub przygotować z ziela herbatkę albo nalewkę na bazie alkoholu. Roślina może być także spożywana na surowo. Ziołowy smak sprawia, że można stosować ją jako przyprawę w kuchni.
Tasznik pospolity – przeciwwskazania
Napary i okłady z rośliny nie mogą być jednak stosowane przez wszystkich. Bezwzględnym przeciwwskazaniem jest ciąża oraz okres laktacji, ponieważ zawarte w roślinie składniki mogą przenikać do mleka karmiącej matki. Istnieją także osoby, które mają alergię na to ziele. Przeciwwskazaniem są także zaburzenia pracy tarczycy. Zanim więc sięgniesz po tasznika, upewnij się, że w żaden sposób ci nie zaszkodzi.
Jak pozyskiwać roślinę?
Tasznika pospolitego można zbierać samodzielnie. Roślina rośnie na łąkach, w lesie oraz w przydomowych ogrodach. Można także sięgnąć po gotowy susz, który dostaniemy w każdym sklepie zielarskim lub w sprzedaży online. Gotowe mieszanki są niedrogie i dostępne w opakowaniach o różnych rozmiarach.
Tasznik pospolity – ekspansywny chwast
Mimo licznych właściwości zdrowotnych tasznik pospolity uznawany jest za chwast. Na dodatek jest wyjątkowo ekspansywny. Jedna roślina może wytworzyć aż 20–40 tys. nasion, które po osiągnięciu dojrzałości natychmiast wypadają z torebek i kiełkują. Przyjmuje się, że w trakcie jednego sezonu wegetacyjnego, Bursa pastoris może rozwinąć nawet 4 pokolenia! Duża inwazyjność sprawia, że tasznik pospolity stanowi zagrożenie dla roślin uprawnych i ogrodowych. Z tego powodu należy systematycznie usuwać go z ogrodu oraz terenu upraw. Jak pozbyć się chwastu?
Jak zwalczać tasznik pospolity?
Tasznik pospolity jest chwastem wyjątkowo trudnym do wyplenienia. Aby pozbyć się go na dobre, najlepiej połączyć kilka metod ochrony roślin. Aby skutecznie ograniczyć występowanie tasznika, należy niszczyć rośliny, zanim zdążą wysiać nasiona. Taszniki trzeba usuwać nie tylko z ogrodu, ale także obszarów, które do nich przylegają, jak rowy, droga czy kompostownik. Na terenach uprawnych można stosować także zmianowanie, polegające na wysiewie różnych roślin na zamianę. Najlepiej z rodziny kapustowatych.
Jeśli jednak inwazja tasznika jest zbyt duża, aby wyplenić chwast metodami agrotechnicznymi, należy sięgnąć po środki chemiczne. Tasznik pospolity jest wrażliwy na takie substancje aktywne, jak bentazon, bromoksynil, amidosulfuron i chlomazon. Chcąc się pozbyć tasznika pospolitego, warto sięgnąć również po środki chwastobójcze, które zawierają takie składniki aktywne, jak:
- chloroprofam;
- chlorosulfuron;
- fenmedifam;
- nikosulfuron;
- linuron;
- oksyfluorofen;
- metamitron;
- metazachlor(
- MCPA;
- mekoprop-P;
- pirydat;
- petoksamid;
- piroksysulam;
- tribenuron metylowy;
- sulfosulfuron;
- rimsulfuron;
- tembotrion;
- tribenuron metylowy.
Wymienione substancje to herbicydy, które pozwalają na chemiczne zwalczanie niepożądanych roślin w ogrodzie. Ich skuteczność zależy jednak od wielu czynników. Są to m.in. faza rozwojowa chwastu, formulacja środków oraz zastosowana dawka. Przed użyciem preparatów warto zasięgnąć rady eksperta tak, aby zwalczając tasznika pospolitego, nie uszkodzić innych roślin.
Tasznik pospolity – lek czy chwast?
Tasznik pospolity to wyjątkowo ciekawa roślina. Ziele capsella bursa pastoris cenione jest za liczne właściwości zdrowotne. Wśród nich można wymienić działanie przeciwkrwotoczne, łagodzące oraz regeneracyjne. Tasznik wspomaga także terapię żylaków i leczenie nadciśnienia. Można spożywać go w formie herbatki, nalewki lub okładów zewnętrznych. Równocześnie roślina jest bardzo ekspansywna i stanowi zagrożenie dla domowych ogrodów i upraw. Aby skutecznie pozbyć się chwastu, najlepiej stosować połączone techniki mechaniczne i chemiczne.
