Mączniak prawdziwy to grzybowa choroba roślin, która wymaga natychmiastowej interwencji ogrodniczej, bo w innym przypadku może zasiać spustoszenie w ogrodzie. Czym się objawia i jak z nią walczyć? Podpowiadamy!
Mączniak prawdziwy budzi niepokój u niejednego ogrodnika, bo atakuje wiele gatunków roślin. Czym różni się od mączniaka rzekomego? Aby uchronić się przed inwazją, dowiedz się z artykułu, jak rozpoznać mączniaka prawdziwego, jak skutecznie mu zapobiegać i w jaki sposób z nim walczyć. Sprawdź!
Mączniak prawdziwy – choroba grzybowa
Wywołuje go gatunek grzybów należący do rzędu mączniakowców (Erysiphales). To ektopasożyty, których grzybnia rozrasta się głównie w miejscu zainfekowania rośliny. Choroba nosi uniwersalną nazwę mączniaka prawdziwego i wykazuje podobne symptomy na wszystkich zainfekowanych roślinach, jednak wywołuje ją inna odmiana grzyba. W zależności od gatunku, na którym występuje patogen, m.in. można wyszczególnić:
- mączniaka prawdziwego astrowatych;
- mączniaka prawdziwego azalii;
- mączniaka prawdziwego baldaszkowatych;
- mączniaka prawdziwego bawełny;
- mączniaka prawdziwego kasztanowca;
- mączniaka prawdziwego koniczyny;
- mączniaka prawdziwego jabłoni;
- mączniaka prawdziwego chmielu;
- mączniaka prawdziwego winorośli;
- mączniaka prawdziwego maliny;
- mączniaka prawdziwego pomidora;
- mączniaka prawdziwego buraka;
- mączniaka prawdziwego zbóż i traw;
- mączniaka prawdziwego dębu;
- mączniaka prawdziwe grochu;
- mączniaka prawdziwego dyniowatych;
- mączniaka prawdziwego roślin kapustnych;
- mączniaka prawdziwego róży.
Objawy mączniaka prawdziwego
Wśród objawów można wyróżnić kilka charakterystycznych symptomów, ale najbardziej charakterystyczny dla niego jest biały mączysty nalot, który pojawia się na rozmaitych częściach rośliny również łodygi i pąki. Pierwsze objawy wydają się niegroźne, bo nalot jest delikatny i ledwo widoczny, ale dosyć szybko się rozprzestrzenia i dosyć gęsto pokrywa pozostałe części rośliny. Nalotu nie da się pomylić z niczym innym, bowiem roślina nim pokryta wygląda jak obsypana mąką. Zainfekowane liście zaczynają ciemnieć od spodu i zwijać się, aby na końcu opaść. Chore łodygi zamierają, a pąki się nie rozwijają.
Jakie rośliny atakuje mączniak prawdziwy?
Przede wszystkim narażone na atak mączniaka prawdziwego są krzewy róż, ale nie tylko. Ponadto może zarazić:
- winogrona;
- porzeczki;
- maliny;
- drzewa owocowe (np. jabłonie);
- drzewa (np. dąb i klon);
- warzywa (np. pietruszka, dynia i pomidory);
- rośliny ozdobne (np. azalia ogrodowa, begonia, berberys, werbena, petunia ogrodowa i rudbekia);
- rośliny łąkowe i chwasty (np. nawłoć kanadyjska, babka lancetowata);
- rośliny doniczkowe (np. fiołek afrykański);
- trawy ozdobne i zboża.
Mączniak rzekomy – charakterystyka
To równie niebezpieczna choroba grzybowa wywołana przez endopasożyty z klasy lęgniowców (Oomycota). Pierwsze objawy choroby wydają się niegroźne, bo są praktycznie niezauważalne. Niestety, kiedy symptomy stają się widoczne na blaszkach liściowych, pąkach i owocach choroba jest już w zaawansowanym stadium, a jej przebieg nabiera przyspieszenia. Uprawa zarażona grzybami z rodzaju Peronospora może zostać całkowicie zniszczona w dosyć krótkim czasie. Zazwyczaj na spodniej stronie liści pojawia się grzybnia w rozmaitych kolorach: białym, fioletowym i szarym. Na młodych liściach mogą występować wodniste, bladożółte plamy, które przeistaczają się w grzyba.
Jak zwalczać mączniaka rzekomego?
Sposób zwalczania jest podobny do mączniaka prawdziwego. Zaleca się uprawę odmian odpornych na zarażenie i usuwanie chorych roślin lub obcinanie porażonych fragmentów. Zawsze należy dokładnie zutylizować porażone fragmenty rośliny. W żadnym wypadku nie można ich kompostować, bo to wyśmienite warunki do dalszego rozwoju.
Odmiany roślin odpornych na zarażanie mączniakiem
W kontekście roślin odpornych na mączniaki hodowcy poczynili pewne postępy i na rynku pojawia się coraz więcej odmian, które nie wykazują podatności na grzyba, np. wiele nowych odmian róż ogrodowych, sałaty oraz szpinaku. Również byliny, które zazwyczaj wykazują się dużą podatnością porażenia, mają nowe odporniejsze rodzaje, np.: astry, pysznogłówki i floksy.
Jak zwalczać mączniaka prawdziwego?
Jeżeli nasilenie choroby nie jest zbyt duże, to można spróbować stosowania preparatów pochodzenia naturalnego, które są mniej szkodliwe dla środowiska, np. biopreparatów. To szczególnie ważne przy leczeniu roślin tzw. jadalnych, np. warzywa lub drzewa owocowe. W centrach ogrodniczych obsługa na pewno poleci ci coś odpowiedniego. Natomiast z całkowicie naturalnych sposobów, do samodzielnego przygotowania w domu stosuje się: wywary, gnojówki lub wyciągi z ziół i chwastów, m.in. z: pokrzywy, krwawnika pospolitego i skrzypu polnego.
Środki chemiczne
Niestety czasami, gdy dochodzi do pokaźnej inwazji mączniaka, należy sięgnąć po specjalistyczne środki chemiczne, nazywane fungicydami, i opryskać roślinę. Zabieg trzeba powtórzyć kilkakrotnie w odstępach czasu zalecanych przez producenta konkretnego preparatu. Należy też podkreślić, że stosowanie chemicznych środków w celu likwidacji choroby grzybowej na roślinie nie gwarantuje, że w przyszłym sezonie unikniesz infekcji.
Profilaktyka – sposoby ochrony roślin przed mączniakami
Mączniaki prawdziwe z łatwością rozwijają się i przenoszą w konkretnych warunkach atmosferycznych. Sprzyja im wilgoć, dlatego dobrze jest nie zraszać roślin i przy sadzeniu zachować odpowiednie odstępy rozsady, ponieważ zbyt ciasne skupisko roślin sprzyja utrzymywaniu wysokiej wilgotności. Poza tym jeżeli dojdzie do zarażenia jednej rośliny, choroba z łatwością może porazić liście sąsiedniej rośliny. Dodatkowe czynniki, które pozwalają zapobiec pojawieniu się charakterystycznych objaw infekcji, a tym samym wzmocnić odporność rośliny to m.in.:
- wybór odmian roślin odpornych na działanie grzyba;
- używanie nawozów bogatych w substancje wzmacniające roślinę i utrudniających rozwój choroby grzybowej, czyli w krzem i wapń;
- jeżeli rośliny są uprawiane w szklarni, należy ją regularnie wietrzyć;
- na początku każdego sezonu trzeba przyciąć drzewa owocowe;
- chore i porażone rośliny należy usunąć lub odciąć zarażone części;
- stosuje się profilaktyczny oprysk roślin, które chorowały w poprzednim sezonie.
Mączniak prawdziwy to poważna choroba grzybowa, której nie można bagatelizować, bo może doprowadzić do śmierci rośliny. Cechują ją specyficzne objawy na zakażonej części rośliny w postaci białego nalotu, który przypomina obsypanie mąką. Objawy trudno pomylić z innymi chorobami, więc po dostrzeżeniu zmian, należy natychmiast przystąpić do zdecydowanych działań. Niemniej jednak zawsze lepiej jest zapobiegać niż leczyć, dlatego nie można zapominać o stosowaniu odpowiedniej pielęgnacji oraz środków ochrony roślin w celach profilaktycznych.
