Na świecie wyróżnia się kilkanaście odmian kasztanowca (Aesculus). Drzewo to można spotkać w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Jest to okazała roślina z atrakcyjnymi kwiatostanami i oryginalnymi owocami zwanymi kasztanami. Jakie ma właściwości lecznicze?
Kasztanowce powszechnie można spotkać w parkach, na miejskich skwerach czy wzdłuż alei. Są wysoko odporne na zanieczyszczenia, dlatego dobrze odnajdują się w wymagającym otoczeniu. Dzięki temu pełnią także funkcję dekoracyjną miejskich ulic, wytwarzając wiechowate kwiatostany oraz owoce, które dojrzewają we wrześniu. Czym charakteryzuje się kasztanowiec zwyczajny i czego potrzebuje, by zachwycać mocnym pniem i rozłożystą koroną? Sprawdź!
Kasztanowiec (Aesculus) – charakterystyczne cechy gatunku
Kasztanowiec może występować zarówno w formie wysokiego drzewa, jak i ozdobnego krzewu, również sporych rozmiarów. Gatunek ten może osiągać nawet 40 metrów wysokości. Kasztanowce jako drzewa posiadają szeroki, gruby pień i kopulastą, rozłożystą koronę. Drzewo to posiada dość nieregularne gałęzie i w przypadku starszych okazów zdarza się, że zwisają one aż do poziomu ziemi. Dotarło do Polski z Półwyspu Bałkańskiego, ale występuje także w innych częściach świata, a konkretnie na terenie Azji i Ameryki Północnej.
Liście
Są one bardzo łatwe do rozpoznania. To liście pięcio- lub siedmiopalczaste o dość dużych rozmiarach. Niektóre z nich osiągają wielkość nawet 40 centymetrów. Dłoniaste liście złożone z kilku części widać na drzewie już w kwietniu. Przybierają intensywnie zieloną barwę, by następnie wybarwić się na kolor rdzawobrązowy z końcem lata. Opadanie liści ma miejsce na początku jesieni, czyli we wrześniu.
Kwiaty
W obrębie jednego kwiatostanu można wyróżnić kwiaty obupłciowe lub rozdzielnopłciowe. Przybierają kształt wiechowaty i są dosyć sporych rozmiarów. Stoją pionowo i przywodzą na myśl stożek albo walec. Płatki kwiatów mogą mieć różną długość i kolor – niektóre są żółte, inne natomiast czerwone. Kasztanowiec kwitnie w okresie od maja do czerwca.
Owoce
Owoce kasztanowca to popularne kasztany, czyli kuliste lub bardziej jajowate torebki ze skórzastą owocnią. Mogą być one zielone lub brązowe, a w przypadku niektórych odmian występują także kolce. Kiedy owoc dojrzewa, rozpada się na trzy części. Nasiona (czyli właśnie kasztany) mają kolor brązowy z nieco jaśniejszym znacznikiem.
Kasztanowiec zwyczajny, kasztanowiec czerwony, kasztanowiec żółty i inne odmiany
Do najpopularniejszych odmian kasztanowca należą:
- kasztanowiec pospolity (zwany także zwyczajnym);
- kasztanowiec czerwony;
- kasztanowiec krwisty;
- kasztanowiec drobnokwiatowy;
- kasztanowiec gładki.
W zależności od systematyki zakłada się, że na świecie rośnie nie więcej niż 20 odmian w ramach tego rodzaju. Co ciekawe, w naturze w Europie występuje tylko kasztanowiec pospolity. W Azji odnotowano cztery odmiany, natomiast w Ameryce Północnej siedem. Istnieje także jedna odmiana kasztanowca w Australii – Castanospermum australe, gdzie rośnie jako bardzo wysokie drzewo z żółtymi kwiatostanami.
Uprawa kasztanowca. Czego potrzebuje to drzewo?
Kasztanowiec lubi stanowiska słoneczne, choć półcień także mu nie zaszkodzi. Najlepiej czuje się w żyznej glebie o wysokiej przepuszczalności i zasobnej w składniki pokarmowe. Wówczas jego rozwój jest optymalny i wzrasta odporność gatunku na szkodniki i choroby. Warto wiedzieć, że kasztanowiec to drzewo mrozoodporne i jedynie w przypadku młodych okazów konieczne jest ich dodatkowe osłanianie.
Jeśli chodzi o podlewanie, należy to robić tylko w przypadku przedłużającej się suszy, którą kasztanowiec źle znosi. Jeśli posiadasz w ogrodzie glebę mało odżywczą, możesz dokarmiać roślinę nawozem organicznym. Co ciekawe, możliwe jest rozmnażanie gatunku na własną rękę. Robi się to przez wysiew nasion lub szczepienie.
Kasztanowiec – właściwości i zastosowanie
Kasztanowce rosnące w naturze spełniają bardzo ważną funkcję, ponieważ dają pożywienie zwierzętom. Natomiast dla człowieka owoce kasztanowca pospolitego są niejadalne! Cenne właściwości drzewa znajdują zastosowanie w ziołolecznictwie. Z rośliny pozyskuje się np.:
- escynę (mieszanka saponin z nasion);
- eskulinę (kumaryna wydzielana z kory drzewa).
Kwiaty, owoce, kora oraz liście kasztanowca wykorzystuje się jako zasoby wspierające działanie układu krążenia, a także wzmacniające naczynia krwionośne. Te części drzewa wykazują właściwości przeciwbakteryjne, łagodzą żylaki oraz oparzenia. Wywar z kasztanowca stosowany zewnętrznie zbawiennie działa na otwarte rany czy owrzodzenia. Kwiaty skutecznie działają wzmacniająco na cały organizm, m.in. w trakcie obfitych miesiączek, przy gorączce, bólach reumatycznych, zakrzepach czy zaburzeniach krążenia.
Choć same owoce kasztanowca są trujące dla człowieka, to poddane odpowiedniej obróbce mogą posłużyć jako podstawa smakowitej nalewki idealnej na zimowe wieczory.
Jak sadzić kasztanowca?
Ze względu na spore rozmiary kasztanowiec to gatunek, który odnajdzie się raczej w dużym ogrodzie niż małej, przydomowej działce. Ponadto doskonale sprawdza się w parkach i do obsadzenia alei miejskich, ponieważ, jak powiedzieliśmy, doskonale znosi zanieczyszczenia powietrza. Można uprawiać go jako soliter lub posadzić kilka okazów w pobliżu siebie, jednak z odpowiednim odstępem na zdrowy rozrost.
Kasztanowiec pospolity to okazałe drzewo znane z polskich ulic i parków, jednak pozostałe jego gatunki występują również w innych obszarach świata. Możliwe jest również uprawianie kasztanowca w ogrodzie większych rozmiarów, gdzie z pewnością doda uroku zielonej przestrzeni. Pamiętaj jednak, że to roślina sporych rozmiarów, która może rzucać niepożądany cień na pozostałe kwiaty czy drzewa w otoczeniu, dlatego zapewnij kasztanowcowi odpowiednio dużo miejsca do pięknego i nieinwazyjnego rozrostu.
