Wiele osób zastanawia się, czy rośliny mogą czuć. Żywą odpowiedzią na to pytanie może być mimoza, która pod wpływem dotyku kuli się i chowa swoje liście. Ta urocza roślina wspaniale wygląda w ogrodzie, a także w doniczce. Tym, co ją wyróżnia, są przede wszystkim nietypowe kwiatostany, które wyglądają jak rozproszone pomponiki. Roślina jest średnio wymagająca, ale warto pamiętać o kilku zasadach, jeśli ma się rozwijać prawidłowo. W naszym artykule omawiamy najważniejsze kwestie dotyczące uprawy mimozy w domu i ogrodzie.
Mimoza – charakterystyka
Mimoza wstydliwa, której inna nazwa to czułek wstydliwy (łac. Mimosa pudica), należy do rodziny bobowatych/motylkowatych (łac. Fabaceae). Wywodzi się ze strefy międzyzwrotnikowej, a konkretnie terenów Ameryki Południowej. Zaliczana jest tam do roślin ruderalnych, czyli zasiedlających podłoże zmienione przez człowieka, zwłaszcza w środowisku miejskim. W Polsce uprawiana jest jako roślina jednoroczna. Mimoza może być byliną lub półkrzewem i dorastać do 1 metra wysokości.
Liście i kwiaty mimozy
Charakterystyczne liście, z których znana jest ta roślina, swoim wyglądem przypominają akację, choć są drobniejsze. Liście można opisać jako podwójnie pierzaste, naprzemianległe, o jednej lub dwóch parach listków, które podzielone są na 10–26 małych listeczków. Kwiaty rośliny są niewielkie i mają jedynie od 1 do 2 cm średnicy. Prezentują się jednak bardzo dekoracyjnie. Są okrągłe i puszyste. Przybierają barwę niebiesko-liliową lub różową. Są owadopylne i wiatropylne. Czas kwitnienia przypada na lipiec, sierpień i wrzesień. W październiku pojawia się owoc, który jest małym strąkiem. Cechą, która wyróżnia mimozę, jest zdolność liści do reagowania na dotyk. W jaki sposób się ona przejawia? Listeczki chowają się, składając wierzchnie warstwy do siebie.
Wymagania i uprawa mimozy
Jakie wymagania ma mimoza? Roślina uprawiana w domu najlepiej kwitnie w rozproszonym świetle, dlatego warto stawiać ją w pewnej odległości od południowego okna. Lubi ciepło, dlatego najlepiej czuje się w temperaturze między 18 a 22° Celsjusza. Kiedy temperatura spada i przez kilka dni jest niższa, roślina zrzuca liście. To samo dzieje się pod wpływem narażenia jej na działanie dymu papierosowego. Podłoże powinno być:
- torfowe;
- dobrze przepuszczalne;
- o obojętnym pH.
W trakcie kwitnienia mimozy jej podlewanie powinno być regularne. Bardzo pomocne jest także dokarmianie jej nawozami bogatymi w potas, przeznaczonymi dla roślin kwitnących. Trzeba jednak pamiętać, by używać ich jedynie wówczas, kiedy podłoże jest wilgotne. Zdecydowanie niepolecane jest przycinanie tej rośliny, która bardzo źle to znosi i w efekcie nie rozkrzewia się. Mimoza w doniczce to roślina jednoroczna. Po roku bardzo traci na dekoracyjności. Po tym, jak zawiąże strąki, najlepsze będzie zebranie nasion i wysianie ich w kolejnym roku wiosną.
Dlaczego mimoza się porusza?
Zjawisko poruszania się roślin niezmiennie budzi ciekawość. To wyjątkowe zachowanie zostało opisane już przez starożytnych Greków ponad dwa tysiące lat temu. Przypuszcza się, że wówczas uwagę zwrócił właśnie jeden z gatunków mimozy. Najbardziej ruchliwa jest zwłaszcza mimoza wstydliwa, reagująca na dotyk. W Polsce nazywana jest czułkiem, a w innym krajach spotykane są takie nazwy jak nieśmiała roślina, niedotykalska lub śpiąca trawka. Niepozorna roślina jest niezwykle delikatna, a wręcz bojaźliwa. Wystarczy lekkie dotknięcie, żeby złożyła listki. Przez długi czas przypuszczano, że to zachowanie zawdzięcza mięśniom i nerwom podobnym do tych zwierzęcych. Dopiero w połowie XIX wieku naukowo udowodniono przyczynę. Ustalono, że ruch listków spowodowany jest nagłym spadkiem ciśnienia w niektórych komórkach. Reakcja obronna polega właśnie na zwijaniu liści.
Rozmnażanie mimozy
Jak rozmnażać mimozę? Najlepiej robić to za pomocą nasion.
- Wysiewaj je wczesną wiosną – w lutym lub w marcu.
- Przed wysianiem najlepiej zalać je wodą o temperaturze 30°C i zostawić na mniej więcej 4 godziny. Doniczkę warto osłonić folią.
- Nasiona umieść dość płytko w wilgotnym, torfowym podłożu.
- Pojemnik postaw w miejscu dobrze oświetlonym. Temperatura otoczenia optymalnie powinna wynosić około 24°C.
- Siewki powinny pojawić się po około 2 tygodniach. Te słabsze należy usunąć, a silniejsze rozsadzić, kiedy pojawi się kilka liści.
- Ostatecznie sadzonki przesadza się do większych doniczek z ziemią o lekko kwaśnym odczynie.
Odmiany mimozy
Opisany przez nas gatunek to w praktyce bardzo różne krzewy, drzewa i byliny. Mimoza wstydliwa jest najbardziej popularna, ale poza nią wyróżniono ponad 600 gatunków, z których sporo pojawia się w uprawie. W krajach tropikalnych mimoza uchodzi za chwast ze względu na szybkie rozprzestrzenianie się, a także wzrost w bardzo dużych skupiskach. Rośliny te nie pozwalają tam na rozwój innych gatunków, a dodatkowo wykształcają kolce, którymi mogą zranić zwierzęta pastewne. Wiele osób mimozą określa bardzo popularny w Polsce kwiat, jakim jest nawłoć kanadyjska. Mimo że jest bardzo pospolita i rośnie niemalże na każdej łące, wyróżniają ją wspaniałe, ozdobne kwiatostany. Przybierają one formę żółtych, gęstych kłosów. Nawłoć wytwarza także bardzo intensywny, przyjemny zapach. Ta interesująca roślina nie ma jednak nic wspólnego z rodziną mimozowatych. Inną rośliną myloną z mimozą jest drzewo rosnące na południu Stanów Zjednoczonych i Europy o nazwie mimosa tree. Potoczna jego nazwa to albicja. Drzewo to ma parasolowaty pokrój i wygląda spektakularnie. Z mimozą mylona jest także akacja.
Mimoza to bardzo interesująca roślina. Jest ona dość wymagająca, dlatego polecana jest dla osób, które mają już pierwsze wprawki ogrodnicze lub lubią wyzwania. Można wyhodować ją z nasionka lub kupić w kwiaciarni. Za odpowiednią opiekę roślina odwdzięczy się pięknym wyglądem.
