Rośliny pasożytnicze żyją dzięki temu, że pobierają składniki odżywcze z innego organizmu. Oznacza to, że nie są w stanie samodzielnie wytworzyć niezbędnych do przetrwania substancji. Ich rozwój jest możliwy wyłącznie w sytuacji, gdy mają sposobność do żerowania na żywicielu. Przeczytaj artykuł i dowiedz się więcej!
Czym jest pasożytnictwo?
Jest to sposób na zdobywanie pokarmu, który polega na wykorzystywaniu żywiciela bez jego zabijania. Rośliny, które opracowały taki system pozyskiwania substancji odżywczych, skupiają się na znalezieniu odpowiedniej ofiary. Celem nie jest jednak zabicie drugiego organizmu, tak jak robią to drapieżnicy. Śmierć żywiciela jest wręcz negatywna, ponieważ wymusza poszukiwanie innego żywiciela, z którego będzie można czerpać sole mineralne i substancje organiczne. Na świecie odkryto około 3 tysiące gatunków roślin pasożytniczych. Ich inna nazwa to parazytofity.
Rośliny pasożytnicze – czego potrzebują do życia?
Rośliny pasożytnicze jak każdy inny gatunek do życia potrzebuje wody oraz pokarmu. Zazwyczaj rośliny same wytwarzają pokarm poprzez proces fotosyntezy, wodę pobierają natomiast za pomocą korzeni z gleby. Do przeprowadzenia procesu fotosyntezy konieczny jest chlorofil, który nadaje roślinom zieloną (lub inną w zależności od rodzaju światła, które pochłania) barwę. Pobierany jest dwutlenek węgla, z którego w wyniku złożonego procesu powstaje niezbędny do funkcjonowania roślin cukier. Jest to energia, którą następnie organizm wykorzystuje do budowy tkanek i funkcjonowania.
Pasożyt czy półpasożyt?
Można wyróżnić pasożyty całkowite, które pobierają z organizmu żywiciela cukry oraz wszystkie inne potrzebne do życia substancje. Nie są w stanie samodzielnie wytworzyć pokarmu. Są to zazwyczaj rośliny bezzieleniowe. Wszystko, czego potrzebują do życia, pobierają od innego organizmu często za pomocą ssawek. Półpasożyty z organizmu żywicielskiego pobierają tylko niektóre składniki, najczęściej wodę z solami mineralnymi. Tę grupę nazywa się również pasożytami częściowymi. Zawierają one chlorofil, dzięki czemu są w stanie samodzielnie wytwarzać cukry proste potrzebne do rozwoju.
Rośliny pasożytnicze – korzeniowe oraz pędowe
Rośliny pasożytnicze dzielimy również ze względu na sposób żerowania na roślinach żywicielskich. Korzeniowe za pomocą ssawek wnikają do korzeni swojego żywiciela, a następnie pobierają w ten sposób niezbędne dla siebie składniki organiczne. Zazwyczaj żyją one całkowicie pod ziemią. Pędy tych roślin, możemy obserwować wyłącznie podczas okresu rozrodu, gdy wytwarzają nasiona. Drugim typem są parazytofity pędowe. Są one łatwiejsze do obserwowania, ponieważ atakują roślinę nad powierzchnią ziemi. Najczęściej przyczepiają się do pędów.
Jemioła – pasożytnicza roślina występująca w naszym klimacie
Jemioła pospolita to gatunek, który występuje na terenie Azji oraz Europy. Spotykasz ją na większości drzew, najczęściej występuje na brzozach, lipach, dębach oraz sosnach. Jest to wiecznie zielona roślina, która przybiera kulisty kształt. Rośnie na gałęziach swoich żywicieli. Wysysa ona składniki odżywcze za pomocą hustorii, czyli swego rodzaju przyssawek. Powoduje ona osłabienie żywiciela, w skrajnych sytuacjach może doprowadzić do jego uschnięcia. Jesienią oraz w zimie dojrzewa, pojawiają się wtedy niewielkie owoce wypełnione lepką mazią, która następnie roznoszona jest przez ptaki.
Kanianka – jak kradnie niezbędne do życia składniki?
Kanianka to roślina pasożytnicza o czerwonej łodydze, która osiąga do 1 metra. W Polsce występuje 10 różnych odmian tej rośliny. Jest to gatunek jednoroczny, który swój cały cykl życiowy musi zrealizować w ciągu jednego sezonu. Pędy kanianki owijają się wokół żywiciela, zapuszczają ssawki i pobierają niezbędne do funkcjonowania roztwory soli i substancji organicznych. Roślina może w ten sposób znacznie osłabiać organizm żywiciela.
Pasożyty grzybów
Znacznie częściej przyjmuje się, że to właśnie grzyby mogą pasożytować na roślinach. Okazuje się jednak, że odwrotny scenariusz również ma miejsce w przyrodzie. Przykładem takich roślin są niektóre storczyki, które pobierają z grzybów substancje odżywcze, ponieważ same nie posiadają chlorofilu.
Pasożytnictwo to ciekawy sposób funkcjonowania. W zdecydowanej większości kojarzony jest negatywnie, jednak rośliny pasożytnicze budzą ciekawość. Dzięki rozwojowi botaniki możesz dowiedzieć się coraz więcej, na temat tego, jak wygląda ich życie.
