Brzoza (Betula) to roślina, której pnie oraz konary niesamowicie wyglądają oraz mają szereg zastosowań. Możesz posadzić dowolną odmianę tego drzewa w ogrodzie. Sprawdź, jak uprawiać tę roślinę ile metrów wysokości ma dojrzałe drzewo.
Według wielu osób zajmujących się ogrodnictwem brzoza to jedno z najpiękniejszych drzew występujących w Polsce. Spotkasz ją zarówno w lasach liściastych, jak i w przydomowych ogródkach. Na tę chwilę wyróżnia się wiele odmian brzozy, które nadają się do nasadzeń parkowych, balkonowych oraz tarasowych. Funkcja tej rośliny jest głównie dekoracyjna. Piękna, biała kora cudownie wygląda zarówno zimą, wczesną wiosną, jak i latem. Masz do wyboru wiele gatunków brzóz, a także ich odmian. Główne różnice pomiędzy nimi to rozmiar, siła wzrostu, pokrój oraz kolor kory.
Jak wygląda brzoza?
Brzoza to drzewo, które ma wyjątkowo słabo klapowane liście osiągające długość do 10 centymetrów. Większość z nich występuje w formie skrętoległych, pojedynczych, ogonkowych oraz zwykłych jajowatych. Owoce brzozy występują w formie drobnych orzeszków okrytych błonkowatymi skrzydełkami. Te osadzone są na trójklapowych łuskach opadających wraz z dojrzałymi owocami, kiedy to cały kwiatostan po prostu się rozsypuje. W zależności gatunku brzoza wielkością sięga nawet do 30 metrów wysokości, a pień rozrasta się do pierśnicy nawet 80 cm. Zapamiętaj, że brzoza w początkowych fazach wzrostu ma korę o kolorze brązowym, a dopiero w kolejnych latach wzrostu staje się śnieżnobiała.
Brzoza – jakie gatunki i odmiany są najpopularniejsze?
W Polsce popularnym gatunkiem drzewa jest brzoza brodawkowata (Betula pendula). To klasyczny gatunek rośliny występujący najczęściej w lasach iglastych oraz na polanach. W większości przypadków odmian brzozy te charakteryzują się silnie rozwiniętymi koronami drzew, a także delikatnie zwisającymi gałęziami. Chcesz wiedzieć, jakie gatunki i odmiany występują w Polsce? Oto kilka popularnych typów brzozy:
- brzoza omszona (Betula pubescens);
- brzoza Ermana (Betula ermanii);
- brzoza pożyteczna (Betula utilis);
- brzoza chińska (Betula chinensis);
- brzoza karłowata (Betula nana).
To tylko najpopularniejsze gatunki brzozy, jakie spotkasz w polskich lasach oraz ogrodach przydomowych. Do roślin z rodziny brzozowatych zalicza się znacznie więcej gatunków występujących często na półkuli północnej. Niektóre odmiany, w jakich występuje brzoza, charakteryzują się pięknymi, limonkowymi liśćmi, wąskimi koronami z dużą liczbą gałęzi, a także gładkimi gałązkami.
Uprawa brzozy w ogrodzie
Jeśli chodzi o drzewa ogrodowe, które kwitną najlepiej i wyglądają niesamowicie, bardzo dobrym wyborem jest brzoza karłowata (Betula nana). Dla drzew tego typu wybieraj przede wszystkim stanowiska na wzniesieniach w miejscach dobrze nasłonecznionych lub półcienistych. Brzoza rośnie najlepiej w glebach lekkich, gdzie nie występują żadne zastoje wodne. To główny aspekt, który często powoduje zamieranie nawet świeżo posadzonych drzewek. Wyjątkiem od reguły jest brzoza omszona (Betula pubescens), która świetnie przyjmuje się nawet na podmokłych terenach.
Brzozy w zależności od rodzaju możesz sadzić w postaci niewielkich grup lub jako piękny żywopłot. Bezwzględnie unikaj sadzenia brzozy w pobliżu chodników oraz ścieżek ogrodowych. Płaski i jednocześnie mocno rozbudowany system korzeniowy może spowodować zniszczenie ścieżek poprzez podniesienie bruku. Zastanawiasz się, kiedy najlepiej posadzić drzewka takie jak brzoza? Wszelkie porady dostępne w sieci wskazują, że najlepszym czasem na takie czynności jest jesień. Po posadzeniu sadzonki wystarczy regularnie ją podlewać (nawet zimą).
Pamiętaj, że brzozy nie musisz przycinać, chyba że planujesz stworzyć z drzewek żywopłot. W takiej sytuacji przycinaj roślinę umiarkowanie i wyłącznie zimą. Dzięki temu unikniesz sytuacji wyciekania soków bezpośrednio z gałęzi drzewa. Kiedy zadbasz o odpowiednie warunki potrzebne do ich wzrostu, na pewno brzozy rozrosną się tak, jak powinny.
Brzoza – jakie ma właściwości?
Brzozy to nie tylko piękne rośliny ozdobne, które posadzisz bez żadnego problemu w ogrodzie, sadzie lub we własnym lesie. Drzewa te mają też wiele innych prozdrowotnych właściwości. Elementy rośliny, takie jak np. pędy, liście, kora, a nawet sok z wnętrza brzozy (oskoła) są wykorzystywane do różnych celów leczniczych i nie tylko. Popularny sok brzozowy zawiera w sobie takie substancje, jak:
- witaminy;
- kwasy organiczne;
- aminokwasy;
- sole mineralne;
- cukry.
Zapamiętaj też, że regularne picie soku z brzozy ma skutki moczopędne, co przyczynia się do detoksykacji organizmu. Dodatkowo sok pozyskany z brzozy na przełomie marca i kwietnia jest przepyszny. Podobne właściwości mają liście brzozy. Wystarczy, że zerwiesz odpowiednią ilość w lecie, a następnie zasuszysz, aby stworzyć z nich zimowy napar. Chcesz wiedzieć, kiedy pozyskiwać konkretne surowce z tego drzewa? Do celów leczniczych możesz zebrać:
- młode liście brzozy w maju, aby je ususzyć;
- pączki brzozowe pojawiające się już wczesną wiosną;
- korę brzozową.
Surowce zielarskie pozyskiwane z wielu gatunków brzozy mają właściwości lecznicze wykorzystywane np. we współczesnej fitoterapii. W celach leczniczych wykorzystasz też porosty grzybicze powstające na pniach brzozy np. hubę brzozową czarną powstającą w wyniku suszenia zebranego grzyba. Brzoza wpływa pozytywnie na organizm człowieka, działając:
- antybakteryjnie;
- przeciwzapalnie;
- wzmacniająco;
- oczyszczająco.
Jest wiele powodów, dla których warto uprawiać brzozy dowolnego gatunku w swoim ogrodzie lub sadzie.
Sok z brzozy – pozyskiwanie i przechowywanie
Brzoza jest rośliną, która wiosną wytwarza ogromną ilość soków, a które pozyskasz poprzez nawiercenie specjalnego otworu w korze drzewa. Niektóre gatunki brzozy w ogrodzie dają mniej soku, choć w większości przypadków jego pozyskanie nie stanowi żadnego problemu. Liście zielone mają podobne właściwości jak sok, choć przetwarza się je w zupełnie inny sposób. Zastanawiasz się, jak pozyskać sok z brzozy?
- Nawierć niewielki otwór w pniu drzewa.
- Wsadź do wykonanej dziury niewielką rurkę, a drugi jej koniec umieść w szklanym naczyniu.
- Poczekaj, aż z pnia zacznie wypływać sok.
Pamiętaj! Pozyskany sok brzozowy możesz przechowywać w lodówce maksymalnie do 6 dni. Po tym czasie napój prawdopodobnie nie będzie zdatny do picia. Możesz go użyć jako dodatek do herbaty lub wykonać smakowitą nalewkę, która przyda się na chłodne, zimowe wieczory. Brzoza jest gatunkiem drzewa ozdobnego, które wykazuje szereg dobroczynnych właściwości.
Liście i kora brzozy – jak można je wykorzystać?
Metod wykorzystywania surowców pozyskiwanych z brzozy jest wiele. Liście brzozowe zawierają szereg substancji o właściwościach leczniczych, jak np. flawonoidy, olejki eteryczne i kwas askorbinowy. Dodatkowym atutem liści tej rośliny jest możliwość jej wykorzystywania podczas pielęgnacji włosów – te działają odżywczo i nawilżająco. Na wszelkie schorzenia związane z osłabieniem organizmu, kamicę nerkową oraz reumatyzm stosuj napary z suszonych liści. Kora z tego drzewa przyda ci do stosowania jako okłady na rany, w które mogłoby wdać się zakażenie. Ciekawostką jest zastosowanie pąków brzozowych, które można bezpiecznie spożywać na surowo. Obecnie to popularny dodatek do wiosennych sałatek.
Czy produkty z brzozy są bezpieczne?
W sieci znajdziesz wiele opinii na temat produktów wytwarzanych z kory, liści, a nawet soku brzozowego. Nalewki, soki oraz herbaty z brzozy powinny być stosowane z umiarem, aby nie wywołać żadnych reakcji alergicznych. Niestety jeśli chodzi o kobiety w ciąży, wciąż nie ma żadnych potwierdzonych informacji o jakichkolwiek skutkach ubocznych zażywania brzozowych wyrobów. W okresie ciąży oraz karmienia piersią najlepiej zrezygnować z tego typu używek lub po prostu skonsultować tę kwestię z lekarzem prowadzącym.
Brzoza to dobrze znane w Polsce drzewo, które można spotkać najczęściej w lasach, zagajnikach, ale także na podwórkach czy w ogrodach.
