Lilak pospolity to szczególnie intrygująca roślina dla tych, którzy szukają krzewów kwitnących efektownie. Jego kwiaty są nie tylko piękne, ale też wonne. Na szczęście lilak nie jest trudny w uprawie, ale warto wiedzieć, o co trzeba zadbać w jego przypadku.
Lilak pospolity (Syringa vulgaris) to najczęściej sadzona roślina z rodzaju lilaków. Należy do rodziny oliwkowatych. Gatunek pochodzi z Półwyspu Bałkańskiego, ale już od XVI wieku, kiedy z został sprowadzony z ówczesnego Imperium Osmańskiego, jest szeroko znany w całej Europie jako krzew ozdobny. W Polsce również jest popularny w uprawie, w tym na prywatnych posesjach i w parkach. Zdarza się także, że dziczeje, dlatego czasem można spotkać go nawet na odludziu. Na uwagę zasługują ozdobne liście i bardzo efektowne kwiaty tej rośliny. Niekiedy lilak pospolity bywa mylony z bzem.
Lilak pospolity – jak wygląda?
Lilak pospolity należy do większych przedstawicieli swojego rodzaju. Dorasta nawet do 7 m wysokości, chociaż odmiany uprawne są najczęściej sporo niższe i mają 2–5 m. Roślina rozwija się jako szeroko rozgałęziony i gęsty krzew. Z rosnących nad ziemią pędów wypuszcza liście o długości około 12 cm. W dzikich okazach są one szerokojajowate, ale ich kształt może różnić się w zależności od odmiany lilaka pospolitego. Mogą być też np. sercowate albo wydłużone.
Tym, co szczególnie zwraca uwagę, kiedy patrzy się na tę roślinę, są jej kwiatostany. Pojawiają się w maju i są zebrane na szczytach pędów w wiechy o długości 15 cm u dzikiej odmiany, a nawet ponad 30 cm u odmian szlachetnych. Na jednym może się znajdować kilkadziesiąt niewielkich kwiatków. Te mają barwę niebieskawo-fioletową i bardzo przyjemny zapach, który może się kojarzyć nieco z bzem. Owoce rośliny są za to niezbyt ciekawe. To niewielkie skórzaste torebki, w których znajduje się kilka małych nasion.
Odmiany lilaka pospolitego
Ogrodnicy wyhodowali wiele ciekawych odmian lilaka pospolitego, które cechują się jeszcze bardziej spektakularnym kwitnieniem i piękniejszym zapachem kwiatów. Nie sposób wymienić ich wszystkich, ale oto kilka propozycji, na które warto zwrócić uwagę przy kupowaniu sadzonki do swojego ogrodu:
- „Sensation” – o purpurowych kwiatach z białym brzegiem, zebranych w długich wiechach;
- „Aucubaefolia” – o kwiatach bladoróżowego koloru, pojawiających się w nawet 30 cm wiechach;
- „Katherine Havemeyer” – odmiana o dużych kwiatach liliowego koloru;
- „Andenken an Ludwig Späth” – o ciemnopurpurowym kwiatostanie o silnym zapachu;
- „Madame Lemoine” – z wyjątkowymi jak na tę roślinę, bo śnieżnobiałymi kwiatami.
To oczywiście nie wszystkie formy lilaka pospolitego warte uwagi. Obecnie znanych jest 1000 odmian tego krzewu ozdobnego, a zatem każdy powinien wśród nich znaleźć coś dla siebie. Jeśli wciąż się zastanawiasz, którą sadzonkę wybrać, warto przejrzeć sklepy internetowe z roślinami. Może odmian nie będzie tam aż 1000, ale z pewnością możesz liczyć na przynajmniej kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt z nich.
Lilak pospolity – warunki uprawy, stanowisko i wymagania
Lilak nie jest bardzo wymagającą rośliną. Poradzi sobie w półcieniu, ale najlepiej będzie kwitł na stanowisku słonecznym. W takim miejscu będzie za to nieco mniej odporny na suszę, ale dotyczy to głównie młodych sadzonek. Starsze rośliny uodparniają się na niekorzystne zjawiska atmosferyczne, są też przy tym mrozoodporne. Krzew jest też odporny na zanieczyszczenia, więc może rosnąć przy ulicy.
Lilaka można zasadzić na glebach różnego typu, ale idealna jest dla niego żyzna, wapienno-gliniasta ziemia, którą dodatkowo można zasilić kompostem. Dobrze, jeśli będzie ona przepuszczalna. Roślina lubi wilgotną ziemię.
Sadzenie lilaka pospolitego
Lilaka pospolitego sadzi się na wiosnę, chociaż sadzonki przyjmą się też jesienią. Mogą być wtedy jednak nie do końca uodpornione na mróz, dlatego ta pierwsza pora jest bezpieczniejsza. Aby posadzić roślinę, wystarczy wykopać dołek, który pomieści całą bryłę korzeniową krzewu, a następnie przysypać ją ziemią i lekko uklepać. Na koniec lilaka warto obficie podlać. Aby pomóc w utrzymaniu prawidłowej wilgotności, rozłóż na ziemię ściółkę.
Pielęgnacja lilaka pospolitego
Lilaka rzadko trzeba podlewać, ponieważ jest odporny na suszę. Młode sadzonki mogą być jednak jeszcze nie do końca zaadaptowane do stałego miejsca. W pierwszym roku po posadzeniu warto dostarczać im wody, ale tylko wtedy, jeśli panuje upał i od wielu dni nie padało. Podlewanie powinno być nawet wtedy umiarkowane.
Dobrze jest za to nawozić roślinę przed i w trakcie wiosennego kwitnienia. Najlepiej użyć do tego kompostu. Jeśli będziesz uprawiać lilaka w ten sposób, z pewnością doczekasz się okazałych i licznych kwiatów.
Cięcie lilaka pospolitego
Cięcie nie jest niezbędnym zabiegiem w uprawie lilaka, ale jest zalecane, ponieważ dzięki niemu roślina będzie pięknie się zagęszczać. Warto przycinać przekwitłe kwiatostany, co zapobiegnie zawiązywaniu się nasion. W efekcie na następny rok kwitnienie będzie jeszcze bardziej obfite.
Konieczność cięcia zachodzi wtedy, kiedy lilak pospolity będzie intensywnie wypuszczał odrosty korzeniowe. To jeden z jego sposobów na rozmnażanie się, ale większość ogrodników nie będzie chciała, by cała posesja stała się siedliskiem tego krzewu.
Rozmnażanie lilaka pospolitego
Poza odrostami korzeniowymi lilak rozmnaża się również z nasion. Jednak do samodzielnego rozmnażania najwygodniej jest wykorzystać sadzonki półzdrewniałe. W tym celu należy późnym latem odciąć górną część pędu lilaka pospolitego. Sadzonka powinna mieć około 20 cm długości. Cięcie wykonaj pod oczkiem rośliny, ponieważ w tym miejscu pojawią się korzonki. Teraz przyda się ukorzeniacz, do którego trzeba będzie włożyć patyczek. Na koniec wsadź go do zmieszanego z torfem piasku i umieść w inspekcie, gdzie powinien mieć zapewnioną temperaturę między 15–18°C. Jesienią sadzonki można przenieść do doniczek z ziemią. Powinny zimować w temperaturze około 5°C.
Lilak pospolity to roślina rzadko sprawiająca problemy w uprawie. Przy odrobinie uwagi odwdzięczy ci się burzą kwiatów w twoim przydomowym ogrodzie. Zadbaj o nawożenie i przycinanie, a lilak pospolity zakwitnie pięknymi kwiatami zebranymi w duże wiechy. Kwiatostany nadają się również na kwiaty cięte. Są pachnące i mogą być wspaniałym dodatkiem do salonu.
