Epifity, zwane również poroślami, to bardzo szczególna grupa roślin. Rosną na innych gatunkach, jednocześnie na nich nie pasożytując. Sprawdź, skąd pochodzą i jakie gatunki roślin doniczkowych można zaliczyć do epifitów.
Nazwa epifit to w istocie zbitka dwóch greckich słów. Epi możemy przetłumaczyć jako „na”, natomiast phyton oznacza roślinę. Po samej nazwie widać więc, że mamy do czynienia z roślinami, które… rosną na innych roślinach. Epifity to niezwykle szeroka grupa, w której skład wchodzi wiele bardzo popularnych gatunków. W dalszej części artykuły znajdziesz informacje o tym, które z nich można hodować w domu oraz jakie warunki należy im zapewnić do owocnego wzrostu.
Epifity – co wyróżnia te rośliny?
Nie wszystkie gatunki roślin muszą koniecznie zapuszczać korzenie w ziemi. Niektóre gatunki opanowały umiejętność zaczepiania się w miejscach, w których z pozoru podłoża i składników odżywczych nie ma prawie wcale. Wspinają się po pniach drzew, przeczepiają się do ich gałęzi lub zagnieżdżają w rozgałęzieniach konarów.
Trzeba natomiast wyraźnie zaznaczyć, że epifity nie są pasożytami. To rośliny samożywne, które, jak sama nazwa wskazuje, odżywiają się samodzielnie. Nie podbierają swoim „towarzyszom” ani wody, ani składników odżywczych. Potrzebują ich niemal wyłącznie do podbierania się. Co więcej, dzięki rozwijaniu się na dużych wysokościach mają doskonały dostęp do światła, co sprawia, że nie muszą rozwijać bardzo długich pędów.
Szacuje się, że do grupy epifitów należy nawet 25 tysięcy gatunków. Ojczyzną tych roślin jest tropikalna dżungla, w której panuje ciepło i bardzo duża wilgotność.
Warto zaznaczyć, że epifitami są często tak zwane rośliny niższe, czyli mchy porosty, wątrobowce, czy mszaki). W tej grupie znajdziemy jednak również popularne storczyki, paprocie, czy kaktusy. W warunkach naturalnych grupa tych roślin bywa chętnie jedzona przez rozmaite gatunki zwierząt. Wszystko przez obfitość gromadzącej się w ich łodygach i liściach wody.
Rośliny epifityczne i ich niezwykłe umiejętności przetrwania
Epifity wykształciły szereg specyficznych umiejętności, które pozwoliły im doskonale przystosować się do środowiska, które zasiedlają. Rośliny te wytwarzają tak zwane korzenie powietrzne, które są bardzo długie i wyścielone gąbczastą tkanką, którą nazywany welamenem. To właśnie one pozwalają epifitom gromadzić wodę pobieraną z deszczu i pary wodnej.
Woda może być również pobierana poprzez specyficzne włoski wyrastające na liściach niektórych gatunków. Część roślin (bromeliowate) tworzy specyficzne rozety liści, które przypominają lejki, w których zbiera się woda. Jeszcze innym przykładem niesamowitego trybu życia epifitów są tak zwane łosie rogi. To nic innego, jak tylko specyficzne „pojemniki” na spadającą z nieba wodę.
A jak to się dzieje, że rośliny, które nie ukorzeniają się w ziemi, w ogóle uzyskują składniki pokarmowe? Na to również epifity znalazły praktyczną odpowiedź. Pozyskują je bowiem ze znajdującego w powietrzu azotu albo z rozkładającej się materii organicznej. W większości przypadków rośliny te przywierają do kory drzew za pomocą specyficznych korzeni czepnych.
Jakie epifity można uprawiać w doniczkach?
Storczyki
Niezwykle popularne w naszych domach storczyki również mogą być epifitami! Oczywiście nie wszystkie gatunki zaliczają się do tej grupy, jednak wiele storczykowatych wyróżnia się cechami typowymi dla porośli. Są to między innymi:
- stanhopea (Stanhopea).
- falenopsis (Phalaenopsis)
- cymbidium (Cymbidium),
- katleja (Cattleya).
Paprocie
Jednym z niewielu epifitów występujących dziko w naszym kraju jest paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare). W domowych doniczkach uprawiane są jednak bardziej egzotyczne i różnorodne gatunki. Spośród nich wymienić można między innymi:
Bromeliowate
Zdecydowanie największą grupę epifitów, która hodowana jest w warunkach domowych, stanowią rośliny z rodziny bromeliowatych. Nic dziwnego. Te ciekawe kwiaty doniczkowe twarzą specyficzne rozety z intensywnie wybarwionymi przylistkami. Gatunki, które cieszą się szczególną popularnością wśród miłośników kwiatów doniczkowych to między innymi:
- skrytokwiat (Cryptanthus)
- bilbergia (Billbergia)
- frizea (Vriesea)
- neoregelia (Neoregelia).
Wymagania i podłoże dla epifitów
Epifity z wilgotnych lasów tropikalnych przywędrowały również do polskich mieszkań. Jak już wiemy, wiele z tych gatunków jest hodowanych w donicach. Warto jednak zastanowić się, jakie potrzeby ma ta specyficzna grupa roślin. Jak je hodować i na jakim podłożu sadzić? W końcu zwyczaje epifitów możemy określić jako dosyć nietypowe…
Epifity – idealne stanowisko
Żeby znaleźć odpowiednie stanowisko dla porośli, trzeba sięgnąć do jej korzeni. Pamiętaj, że są to rośliny, które pochodzą z tropikalnych dżungli i zamieszkują zazwyczaj wysokie partie drzew. Kryją się pod ich koronami, dlatego powinny stać w miejscu, do którego docierają promienie słoneczne, jednak które nie jest bezpośrednio nasłonecznione.
Na bardzo jasnym parapecie dobrze rosną tylko kaktusy (spośród których jedynie kilka gatunków przynależy do omawianej grupy). Reszta epifitów zdecydowanie preferuje rozproszone światło. Dokładnie takie warunki trzeba więc im zapewnić.
Podłoże dla epifitów
Konkretny rodzaj podłoża zawsze dobieramy do grupy roślin. Epifity są niezwykle różnorodne, dlatego trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, w jakim podłożu będą czuły się najlepiej. Większość gatunków zdecydowanie preferuje lekki i przepuszczalne podłoża. Często wybiera się dla nich ziemię bogatą w korę, czy mech. Możesz również skorzystać ze sprzedawanego w sklepach ogrodniczych specjalnego podłoża roślinnego dla epifitów. Donice i inne pojemniki nie muszą być duże.
Epifity a wilgotność powietrza
W tym wypadku również musimy wrócić myślami do tropikalnej dżungli. Paprocie oraz inne porośle zamieszkujące tamtejsze rejony najlepiej czują się w pomieszczeniach o bardzo dużej wilgotności powietrza. Właśnie dlatego ich utrzymanie w dobrej kondycji może być prawdziwym wyzwaniem. Szczególnie trudny jest sezon centralnego ogrzewania, podczas którego powietrze w mieszkaniach staje się suche.
U niektórych gatunków można wówczas dostrzec zasychające końcówki liści. Zaleca się w pomieszczeniu, w którym stoją te rośliny regularnie korzystać ze zraszacza, a jeżeli jest taka potrzeba również z nawilżacza powietrza. Szczególnie storczyki są pod tym względem niezwykle wymagające.
Podlewanie epifitów
A czy podlewanie epifitów jest trudnym zadaniem? Tak jak w przypadku dobierania podłoża trzeba dopasować rodzaj pielęgnacji to specyficznych potrzeb konkretnego gatunku lub rodzaju. Paprocie będą potrzebowały innego sposobu nawadniania niż ozdobne mchy, czy nawet storczyki.
Najbardziej nietypowym zabiegiem jest podlewanie epifitów z rodziny bromeliowatych. Rośliny te wytwarzają rozety liściowe układające się w specyficzne lejki albo rogi. Wodę wlewa się bezpośrednio do ich wnętrza.
Czy hodowla epifitów jest trudnym zadaniem?
Rośliny porastające drzewa, ale niebędące pasożytami to niewątpliwie grupa, która budzi duże zainteresowanie. Trzeba jednak przede wszystkim pamiętać o tym, że epifity to gigantyczna grupa obejmująca kilkadziesiąt tysięcy gatunków! Wiele z nich ma potrzeby, które skrajnie się od siebie różnią.
Czy epifity są trudne w hodowli? Wszystko zależy od tego, na jaką roślinę ostatecznie się zdecydujemy. To bardzo specyficzne rośliny, które łączy ze sobą kilka cech. Przede wszystkim wymagają odpowiednio wysokiej wilgotności powietrza. Utrzymanie ich w dobrej kondycji w warunkach zimy w polskim mieszkaniu będzie więc wymagało wdrożenia w życie konkretnego planu.
Za szczególnie wymagające epifity uchodzą storczyki. Ich uprawa wymaga zazwyczaj dosyć dużej wiedzy i doświadczenia. Niektóre gatunki paproci bywają z kolei polecane nawet niedoświadczonym miłośnikom roślin.
Epifity – podsumowanie
Epifity to niezwykle ciekawe rośliny. Wśród nich znajdziemy tak różnorodne organizmy jak mchy i paprocie. Porosty i kaktusy. Mszaki i storczyki. Łączy je to, że wykształciły umiejętność pobierania wody i składników odżywczych ze źródeł innych niż ziemia. Niektóre gatunki obrastają kory drzew, inne z kolei jedynie się o nią opierają. Wiele gatunków jest z powodzeniem uprawianych w donicach. Cieszą się one bardzo dużą popularnością, jednak niejednokrotnie wymagają potężnego doświadczenia ze strony miłośnika kwiatów doniczkowych. Wiele gatunków sadzonych jest także w ogrodach.
