Tuja (Thuja), zwana potocznie żywotnikiem, to rodzaj rośliny iglastej z rodziny cyprysowatych, która naturalnie występuje na terenie Azji oraz Ameryki Północnej. Najlepiej czuje się w lasach wilgotnych, ale jest sadzona przede wszystkim jako roślina ozdobna oraz gospodarcza, ponieważ jej drewno jest nie tylko trwałe, ale również łatwe w obróbce. W Polsce tuje przyjęły się głównie jako rośliny żywopłotowe, ponieważ ich przyrost roczny jest duży, a wymagania – niewielkie.
Żywotnik – roślina iglasta idealna na żywopłot
Thuja w swoich naturalnych warunkach, czyli w ciepłym i wilgotnym klimacie, osiąga rozmiary dużego drzewa, od 50 do 60 metrów wysokości. Ozdobne rośliny, które sadzimy w naszych ogrodach, nie są aż tak imponująco wysokie, ale jak na drzewo przeniesione do zupełnie innej strefy geograficznej tuja radzi sobie w Polsce bardzo dobrze i rośnie nawet do 5 metrów.
W Polsce najczęściej można spotkać żywotnika zachodniego (Thuja occidentalis) oraz żywotnika wschodniego (Thuja orientalis). Zarówno jeden, jak i drugi gatunek charakteryzuje się zimozielonymi igłami, które przypominają łuski. Ich stożkowa korona mieni się zielenią, żółcią lub bielą w zależności od konkretnej odmiany. Tuje różnego typu posadzone obok siebie mogą tworzyć wyjątkowo uroczą kompozycję.
Tuja ogrodowa – odmiany ozdobne
Tuje w Polsce osiągają od 3 do 5 metrów wysokości, co sprawia, że są wprost idealne na żywopłot. Przyjmują kształt kolumnowy, kulisty, a nawet płożący – wszystko zależy od konkretnej odmiany żywotnika. Rodzaje tui:
- tuja „Szmaragd”;
- tuja „Brabant”;
- tuja „Aurescens”;
- tuja „Globosa”;
- tuja „Compacta”;
- tuja „Hoseri”;
- tuja „Columna”.
Tuje ogrodowe prezentują się okazale przez cały rok, dlatego też nadają się do nasadzeń zarówno jako rośliny żywopłotowe, jak i elementy małej architektury czy zwieńczenie skalniaków. Ze względu na odporność na zanieczyszczenia z powodzeniem radzą sobie zarówno w miejskich ogrodach, jak i tych leśnych.
Tuja ozdobna – uprawa
Tuje „Brabant” czy „Szmaragd” nie należą do specjalnie wymagających przedstawicieli żywotników. Jednakże w przypadku młodych roślin niezbędna jest odpowiednia opieka, dzięki której będą mogły swobodnie się ukorzenić – od tego też zależy wzrost rośliny, a w przypadku żywopłotów duże przyrosty są jak najbardziej wskazane.
Tuja – jakie lubi stanowisko?
Tuja nie ma specjalnych wymagań co do stanowiska – świetnie poradzi sobie niemal w każdych warunkach. Jednakże zapewnienie jej stanowiska podobnego do tego, jakie ma w warunkach naturalnych, z pewnością przyczyni się do przyspieszenia jej wzrostu i, przede wszystkim – do piękniejszego pokroju. Jak zatem wybrać najlepsze miejsce dla tui? Wszystko zależy od odmiany.
Żywotnik zachodni lubi glebę piaszczystą, wapienną. Żywotnik wschodni – glebę wilgotną, lekko kwaśną.
Jakie wymagania mają żywotniki?
Tuja nie jest specjalnie wymagającą rośliną, ale nie lubi zachwaszczenia. Z tego też powodu należy regularnie pielić teren wokół drzewka, co dodatkowo sprzyja spulchnianiu gleby. Po wypieleniu tuje dobrze jest podsypać grubą warstwą kory, która dodatkowo utrzyma wilgoć wokół rośliny.
Wiosną i jesienią tuje należy nawozić przeznaczonymi dla nich nawozami. Wiosenne nawożenie powinno obfitować w składniki, które odbudowują roślinę po okresie zimowym, a także sprzyjają jej wzrostowi. Składniki odżywcze podawane jesienią pozwalają roślinie zebrać wystarczającą ilość pokarmu, aby mogła rozpocząć czas wegetacji.
Tuja – choroby
Przybieranie przez pędy tui koloru żółtego czy brązowego jest oznaką choroby, niedostatecznej ilości światła lub mrozu, dlatego takiego widoku można spodziewać się głównie wczesną wiosną. Warto w takiej sytuacji zastosować preparat przeciwgrzybiczny, który pomoże wrócić roślinie do formy.
Drugą dość popularną chorobą tui jest rdza gruszy. Pozbycie się jej jest dość trudne, wymaga wycinania i palenia zainfekowanych gałęzi oraz stosowania odpowiednich preparatów antygrzybicznych. Choroba ta na ogół pojawia się wtedy, gdy w pobliżu rośnie grusza, jarzębina, pigwa czy jałowiec.
Szkodniki żywotnika
Tuje ozdobna nie ma wielu wrogów. Najczęściej pędy rośliny atakowane są przez przędziorka sosnowieckiego, który wysysa z nich soki. Jego atak widać szczególnie na początku lata. Im wcześniej rozpocznie się jego zwalczanie, tym mniejsze szkody wyrządzi.
Dużo trudniej poradzić sobie z larwami opuchlaka, który niestety atakuje korzenie tui. W przypadku usychania roślin i rozpoznania opuchlaka należy jak najszybciej rozpocząć oprysk ogrodu nicieniami, które pomogą pozbyć się szkodnika.
Tuje – cena
Ze względu na swoją popularność tuje nie należą do drogich roślin, aczkolwiek wszystko zależy od typu i wielkości. Im starsza sadzonka, tym cena tui będzie proporcjonalnie wyższa. Popularne odmiany „Brabant” kosztują około 15 złotych w sklepach budowlanych i ogrodniczych. Tuje „Szmaragd” są nieco droższe – ich cena może wynosić około 35 złotych.
Tuje kolumnowe, do których zaliczają się ww. odmiany, są tańsze niż te posiadające kulisty kształt, jak np. tuja „Hoseri”. Tego rodzaju tuję można zakupić już za 2 złote, ale wówczas dostarczona sadzonka będzie mała i wymagająca. Większe okazy kosztują na ogół ok. 50 złotych.
Czy tuja jest trująca?
Od wielu lat krąży mit, jakoby tuja wydzielała szkodliwy dla zdrowia tujon. Po części jest to prawda, faktycznie tujon jest obecny w roślinie. Jednakże przebywanie wokół tych drzew ozdobnych nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka – dopiero zjedzenie fragmentów roślin może być trujące zarówno dla ludzi, jak i dla koni.
W przypadku tui warto zwrócić uwagę na kwestię bioróżnorodności. Faktycznie, jest to roślina, która tworzy znakomite schronienie dla wielu ptaków, jednakże nie wydaje kwiatów ani owoców. Aby zachować równowagę w ogrodzie, oprócz tui warto posadzić kwitnące o różnych porach roku i wydające owoce rośliny i kwiaty, które przyciągną naturalnych wrogów ich wielu szkodników – ptaki.
W jakim ogrodzie najlepiej prezentuje się tuja?
Tuja to bardzo wdzięczna roślina zimozielona. Różne odmiany sprawiają, że pasuje zarówno do klasycznych wiejskich ogrodów w formie żywopłotu czy ściany, jak i do tych nowoczesnych i minimalistycznych. Kuliste odmiany tui prezentują się znakomicie na skalniakach, wśród małej architektury czy pomiędzy alejkami.
Tuja kolumnowa może posłużyć jako typowa zielona ściana, która odgrodzi część wypoczynkową od pracowniczej – wystarczy ją odpowiednio pielęgnować, aby w zaledwie 3-4 lata odwdzięczyła się prywatnością.
Tuja sprawdzi się w każdym typie ogrodu. Wystarczy dobrać odpowiednią odmianę do własnej wizji, by nadać przestrzeni zielonego akcentu. Aby cieszyć się pięknem tej zimozielonej rośliny nie trzeba wielkiego nakładu – to drzewko, które przyjmuje się niemal zawsze i jest prawie bezobsługowe, czyli idealne do ogrodów dla zapracowanych.
