Sosna górska (Pinus mugo Turra) częściej nazywana jest sosną kosodrzewiną lub kosówką. Krzew ten rośnie dziko w pasmach górskich Europy Środkowej i Południowej. W górach zachodniej Europy występuje sosna hakowata, która jest podgatunkiem kosodrzewiny. Roślina ma wiele podgatunków, które w naturalnych stanowiskach znajdują się pod ochroną, ponieważ pełnią istotną rolę ochronną przed lawinami, osuwaniem się ziemi oraz erozją gleby. W Polsce występuje w środowisku naturalnym, ale jest też bardzo popularną rośliną ozdobną. Kosodrzewina porasta gęsty pas na całym obszarze Sudetów i Tatr. Jej typowy podgatunek nosi nazwę pumilio.
Jak wygląda sosna górska?
Krzew ten osiąga wysokość około 3,5 metra. Jego gałęzie są płożące lub wyprostowane oraz masywne. Kosodrzewina ma ciemnozielone igły, których długość wynosi około 5 centymetrów – układają się one gęsto wokół gałązek. Długość szyszek wynosi od 2 do 5 centymetrów, mają kształt sierpowaty i wygięte są w kierunku gałęzi, zaś ich szerokość to około 2,5 centymetra. Szyszki zbierają się w okółkach po kilka sztuk, młode pokryte są niebieskim lub fioletowym nalotem, a dojrzałe brązowieją. Kora rośliny ma kolor ciemnoszary, jest delikatnie spękana i nie łuszczy się.
Odmiany kosodrzewiny
Sosna górska występuje w kilku popularnych odmianach. Są to:
- „Pumilio” – rośnie do wysokości 1 metra i szerokości około 2 metrów. Ma pokrój rozpostarty, mocno rozgałęziony ze ścielącymi gałęziami. Do kosodrzewin pumilio zaliczają się niskie, krzewiaste formy, często spotykane w uprawie;
- „Mughus”, która charakteryzuje się pokładającymi gałęziami ze wzniesionymi wierzchołkami, bardzo często sadzona jest w parkach, kształt kulisty. Zwykle dorasta do około 2 metrów. Ma poskręcane, ciemnozielone igły, które rosną ku górze w pędach. Jest bardzo odporna na warunki atmosferyczne, silnie mrozoodporna;
- „Winter” jest polecana do ogródków przydomowych, dobrze prezentuje się w skalniakach, gdzie będzie komponowała się z roślinami o różnym kolorze ulistnienia. Ma niewielkie wymagania siedliskowe i jest mrozoodporna. Ma wygląd krzaczasty, półkolisty i zwarty.
Wymagania kosodrzewiny
Krzew jest bardzo mało wymagający i świetnie radzi sobie w prawie każdych warunkach. Najlepiej dojrzewa w miejscach nasłonecznionych, ale toleruje również półcień. Roślinę można zasadzić w rejonach o ostrym klimacie, np. w górskich ogrodach. Krzew toleruje miejskie zanieczyszczenia. Dobrze przyjmuje się w glebie piaszczystej i przeciętnej, a najlepsze pH dla kosówki to od 4 do 8. Dobrze rośnie nawet w miejscach, które są okresowo zalewane wodą. Nie należy jej sadzić w miejscach bagnistych – tam nie radzi sobie najlepiej.
Sadzenie sosny górskiej
Sadzenie w donicach należy rozpocząć po rozmarznięciu gruntu. Sadzić można jednak właściwie przez cały okres wegetacyjny. Kosodrzewina doskonale sprawdzi jako żywopłot i może być zasadzona w grupach lub pojedynczo. Przy sadzeniu grupowym należy pamiętać, by rośliny nie znajdowały się zbyt blisko siebie, ponieważ twarde i gęste gałęzie będą sobie przeszkadzać, co doprowadzi do nierozwinięcia się korony w pełni.
Wzrost kosodrzewiny
Roślina dorasta do 4 metrów wysokości i 5 metrów szerokości. Ogrodnik musi więc wygospodarować dla niej dużo miejsca. Występują jednak również wersje miniaturowe, które mają wolny przyrost i ich ostateczna wysokość to 1 metr. Kwitnienie następuje przed 10. rokiem życia rośliny i zwykle odbywa się to w okolicach czerwca. Kwiaty męskie mają żółty lub czerwono-żółty kolor, a żeńskie są fioletowe i przypominają małe szyszki.
Jak wyglądają szyszki?
Okres dojrzewania szyszek przypada na drugi rok po zakwitnięciu. Ich długość wynosi około 5 centymetrów. Osadzone są pojedynczo lub na szypułkach po 2-3 sztuki. Nasiona wypadają z nich na trzecią wiosnę po zakwitnięciu.
Pielęgnacja sosny górskiej
Przycinanie sosny należy przeprowadzać w marcu i kwietniu, ale nie trzeba robić tego każdego roku. Latem można wykonywać cięcie w celu skorygowania kształtu. Do przycinania wystarczy sekator. Jeżeli chcesz, żeby twoja sosna była zwarta, to co kilka lat należy przycinać młode pędy o połowę. Roślina jest wysoce odporna na suszę, a więc praktycznie nie wymaga podlewania, chyba że hodujesz ją w donicy – wtedy należy to robić, ale wciąż oszczędnie. Podlewania wymagają rośliny dopiero posadzone, zwłaszcza kiedy lato jest suche i upalne.
Nawożenie można wykonywać przy użyciu nawozu wieloskładnikowego, który sprawi, że igły będą zieleńsze, pień zdrowszy i zwiększy się odporność na choroby grzybowe. W ciągu trzech lat po posadzeniu sosna górska kosodrzewina potrzebuje nawożenia raz do roku. Jeżeli chcesz przesadzić roślinę, to najlepiej robić to wczesną wiosną lub w sierpniu i wrześniu. Choroby grzybowe powodują opadanie igieł, kuliste odmiany są na nie najbardziej narażone, zwłaszcza kiedy igły dotykają podłoża.
Sosna górska to dobre uzupełnienie ogrodu, a ze względu na niskie wymagania nie potrzebuje bardzo dużo opieki. Jest to świetny wybór dla początkujących ogrodników. Może być sadzona w ogrodach, w których bawią się dzieci, ponieważ jej igły nie są trujące dla ludzi. Jeżeli zastanawiasz się nad jej zasadzeniem, nie wahaj się – twój ogród na pewno na tym skorzysta!
