Funkia to bylina ozdobna, która rośnie głównie w Japonii, Korei i Rosji. Należy do rodziny szparagowatych (Asparagaceae) i obejmuje około 20 azjatyckich gatunków. W 1812 roku została nadana jej naukowa nazwa – hosta (na cześć austriackiego botanika i lekarza Nicolausa Hosta). Po 5 latach na cześć innego botanika – Heinricha Christiana Funka – została nazwana funkią. W XIX wieku sprowadzono ją z Japonii do Europy. W środowisku naturalnym hosta rośnie na brzegach strumieni, w lasach i na łąkach. Funkia lubi teren wilgotny i cienisty. Czy takie warunki musisz jej zapewnić także w ogrodzie, na balkonie lub tarasie? Sprawdź, jakie ma wymagania!
Funkia – opis rodzaju
Sześciopłatkowe kwiaty zebrane są w jednostronny kwiatostan przypominający grono. Mogą być lejkowate, trąbkowate lub dzwonkowate. Kwitną od czerwca do sierpnia, przybierając kolor biały, fioletowy albo liliowy. Funkia to wieloletnia roślina kłączowa, której ozdobą są zarówno liście, jak i kwiaty. Korzeń hosty jest mięsisty, a pędy to krótkie rozgałęzione kłącze. Liście ogonkowe i skrętoległe (w odcieniu od zieleni po szarość) wyrastają z podziemnego kłącza lub z naziemnych rozłogów. Mają kształt lancetowaty, sercowaty lub jajowaty. Mogą być zarówno duże i szerokie, jak i bardzo wąskie.
Hosta – najpopularniejsze gatunki i odmiany
Hosta to długowieczna ozdobna roślina uprawiana w ogrodach, na balkonach i tarasach. Odmiany i gatunki można podzielić ze względu na kolor liści, wielkość, kwiaty, zapach czy miejsce, w którym funkia najlepiej rośnie. Warto, żebyś poznał najpopularniejsze gatunki i najpiękniejsze odmiany tej mało wymagającej rośliny. Oto najpopularniejsze w Polsce gatunki hosty:
- funkia białobrzega (Hosta „Albomarginata”) – liście intensywnie zielone z białym brzegiem, kwiaty lilioworóżowe;
- funkia lancetolistna (Hosta lancifolia) – liście lancetowate, wydłużone i wąskie, liliowe kwiaty;
- funkia japońska (Hosta japonica) – zielone liście, kwiaty liliowofioletowe;
- funkia babkolistna lub biała (Hosta plantaginea) – bardzo duże i pachnące białe kwiaty, liście jasnozielone z białym połyskiem, lekko zaokrąglone;
- funkia falista (Hosta undulata) – faliste liście z białymi plamami, kwiaty jasnofioletowe;
- funkia zielona (Hosta ventricosa) – ciemnozielone liście błyszczące od spodu, kwiaty niebieskofioletowe.
Nowe odmiany funkii
Ogrodnicy wciąż pracują nad nowymi wariantami tej rośliny. Oto kilka najnowszych odmian funkii:
- funkia „White Feather” – ma śnieżnobiałe liście przypominające prawdziwe pióra;
- funkia „Orange Marmalade” – to najbardziej żółta wśród wszystkich host;
- funkia „Lady in Blue” – niebieskie liście i białe kwiaty sprawiają, że jest to jedna z najbardziej zwracających uwagę odmian tej rośliny;
- funkia „Patriot” – wyróżniają ją dwukolorowe liście różnej wielkości;
- funkia „June” – ma miodowe liście pokryte niebieskozielonymi smugami.
Funkie małe i duże
Hosty są zróżnicowane pod względem wielkości, dlatego dzieli się je także ze względu na rozmiar:
- mini (10-20 cm wysokości), np. „Pandora Box”;
- małe (30 cm), np. „Fantasy Island”;
- średnie (40-60 cm), np. „Titanium”;
- duże (60-90 cm) np. „Big Daddy”;
- giganty, czyli funkie mające więcej niż 90 cm wysokości, np. „Blue Umbrellas” (120 cm), „Empress Wu”, „Victory” (150 cm) i najpopularniejsza „Frances Williams” (100 cm).
Hosta – wymagania i pielęgnacja
Jak wygląda pielęgnacja funkii? Musisz o nią dbać od marca do grudnia. Oto lista zabiegów, jakie powinieneś wykonać, aby twoja hosta pięknie rosła i kwitła:
- zaznacz jesienią miejsca, w jakich rosną rośliny;
- spulchnij ziemię wokół kiełkujących funkii i rozsyp nawóz;
- zbieraj ślimaki;
- usuwaj przemarznięte i żółknące liście oraz pędy kwiatowe u młodych roślin;
- odchwaszczaj glebę wokół hosty;
- w czasie suszy pamiętaj o obfitym podlewaniu;
- usuwaj przekwitające pędy i kwiatostany;
- gdy liście całkowicie zżółkną i zwiędną, zetnij je;
- w czasie bezśnieżnej zimy zabezpiecz hosty torfem lub suchymi liśćmi.
Funkie – jakie wybrać stanowisko?
Stanowisko, które przygotujesz dla hosty, musi być odpowiednie dla danej odmiany. Funkie najczęściej sadzi się w półcieniu. Są odmiany, które pięknie rosną również w słońcu lub takie, które możesz posadzić w zupełnym cieniu. Pamiętaj, że ostre słońce może poparzyć liście, więc zbyt nasłonecznione musisz zacienić, w ten sposób przygotowując odpowiednie warunki dla host. Są to rośliny lubiące wilgotne podłoże, dlatego doskonale czują się przy oczku wodnym. Funkie możesz sadzić pod drzewami i krzewami, gdzie inne rośliny nie rosną. Najbardziej odporna na suszę jest odmiana funkii o sinoniebieskich liściach.
Jak podlewać hostę?
Duża powierzchnia liści to przyczyna szybkiego parowania wody, dlatego hosty mają na nią duże zapotrzebowanie.
- Raz na 5-6 dni podlewaj ziemię wokół funkii, ponieważ ich substrat musi być ciągle wilgotny (ale nie mokry).
- W czasie bardzo gorącego lata podlewaj ją nawet dwa razy dziennie.
- Staraj się unikać zraszania liści, ponieważ może to doprowadzić do ich poparzenia lub wywołać infekcje grzybowe.
- Możesz położyć pod kępami irygację kropelkową, która zapewni odpowiednią wilgotność ziemi. Dobrym pomysłem jest również ściółkowanie, które zapobiega rośnięciu chwastów.
Funkia – kwitnienie
Rośliny, które opisujemy, kwitną od czerwca do września. Wszystkie gatunki host mają kwiaty podobne do siebie, większość z nich pozbawiona jest zapachu. Pojedyncze będą niepozorne, ale w dużych grupach wyglądają przepięknie. W zależności od koloru stworzą biały lub lawendowy dywan z kwiatów. Dzwonkowate lub trąbkowate kwiatostany wyrastają ponad kępę liści na pojedynczej długiej łodydze. Po przekwitnięciu powstają płaskie i czarne nasiona zebrane w wydłużonych torebkach.
Hosty – choroby i szkodniki
Hosty są najczęściej atakowane przez ślimaki, ponieważ liście tej rośliny są ich przysmakiem. Aby liście były bezpieczne, możesz zapobiegawczo rozsypać wokół kwiatów wapno palone. Inny problem opisywanego gatunku to plamistość liści, którą wywołują grzyby. Na ich powierzchni najpierw pojawiają się rdzawe plamy, które z czasem brązowieją, a jaśniejszy środek wypełniają zarodniki grzybów. Jeśli chcesz zapobiec problemowi, zbieraj zeschłe liście i wyrywaj chwasty. Do najgroźniejszych chorób należy HVX – hosta virus X. Powoduje przebarwienia, zacieki, wgłębienia lub plamki na liściach. Porażoną nim roślinę musisz natychmiast usunąć, ponieważ jest nie do uratowania.
Najlepsze podłoże dla hosty
Jaka ziemia jest najlepsza pod uprawę funkii? Oto optymalne warunki glebowe:
- gleby zwięzłe, przepuszczalne i lekkie;
- odczyn lekko kwaśny (pH 6,0);
- mieszanka gleby rodzimej z torfem i z drobną korą sosnową;
- ziemia kompostowa;
- próchnicze i żyzne podłoże, które będzie dobrze zdrenowane.
Na glebach lekko piaszczystych możesz dodać trochę torfu i kompostu, aby je bardziej związać. Te zbyt ciężkie możesz z kolei rozluźnić piaskiem, perlitem i torfem.
Nawożenie funkii
Te rośliny nie wymagają zbyt obfitego nawożenia. Nawozi je się w kwietniu, gdy pojawią się pierwsze liście, a także w okresie wegetacji. Jeżeli zasilisz je mineralnym nawozem wieloskładnikowym, będą rosły zdecydowanie lepiej, (zwłaszcza młode rośliny, posadzone blisko drzew). Pamiętaj jednak, że hosty łatwo przenawozić. Nadmiar nawozu może doprowadzić do obumarcia rośliny. Czasami lepiej służy im mniej żyzny teren. Zwróć uwagę, czy nawóz zawiera związki fosforu i magnezu, które są potrzebne do prawidłowego wybarwienia liści. Funkie bardzo dobrze tolerują nawożenie obornikiem i kompostem.
Hosty – rozmnażanie
Swoje funkie możesz rozmnożyć przez podział starszych roślin późnym latem lub wczesną wiosną.
- Kępa hosty musi być odpowiednio rozrośnięta.
- Roślinę po wykopaniu podziel na mniejsze fragmenty, tak aby każdy posiadał jeden liść. Dzięki temu sadzonka rozrośnie się samodzielnie.
- Sadzonki funkii wsadzaj do gleby spulchnionej i wymieszanej z kompostem.
- Po posadzeniu lekko je podlej.
- Pamiętaj, że rośliny z czasem się rozrosną dlatego zachowaj regularny odstęp (najlepiej 50x30cm).
Pomimo że hosty wytwarzają nasiona, rzadko rozmnaża się je przez wysiew.
Funkia to efektowna roślina, której uprawa i pielęgnacja nie kosztuje dużo wysiłku. Poszczególne odmiany są bardzo różnorodne, zwłaszcza pod względem wysokości. Zdecyduj, która hosta będzie najlepiej pasowała do twojego ogrodu. Zachowaj jednak ostrożność, jeśli masz zwierzęta. Rośliny, które opisaliśmy, są bezpieczne dla ludzi, ale trujące dla kotów, psów i koni.
