Żeleźniak to piękny kwiat, który z powodzeniem ozdobi każdy ogród. Jego wyraziste kolory z pewnością sprawią, że przestrzeń będzie prezentować się o wiele przyjemniej i weselej. Przekonaj się, jak odpowiednio uprawiać i dbać o żeleźniaki.
Czy patrząc na swój ogród masz wrażenie, że brakuje mu kolorów i atrakcyjności? Jeżeli tak, poniższy artykuł jest właśnie dla ciebie. Omawiana w nim roślina o nazwie żeleźniak posiada piękne kwiaty, które sprawiają, że każda przestrzeń wokół nich prezentuje się zjawiskowo. Sprawdź zatem, jakie są dostępne odmiany i gatunki żeleźniaków oraz jak wygląda ich uprawa.
Odmiany żeleźniaków
Nazwa botaniczna żeleźniaków, czyli Phlomis wywodzi się ze starogreckiego określenia oznaczającego „płomień” – wynika ona najprawdopodobniej ze niegdysiejszego zastosowania rośliny, tj. uzyskiwania z nich knotów lamp.
W Polsce możemy natknąć się na kilka gatunków żeleźniaków, takich jak:
- żeleźniak żółty lub żeleźniak Russela (łac. Phlomis russeliana) – to jeden z najpopularniejszych gatunków tej rośliny. Charakteryzuje się żółtymi kwiatami, sercowatymi liśćmi oraz dorastaniem do ok. 1 m wysokości. Jego kwitnienie przypada na okres lipca i sierpnia. Jego odmiana Mosaic posiada nieregularnie przebarwione na żółto i kremowo liście;
- żeleźniak krzewiasty (łac. Phlomis fruticosa) – wysoka roślina, która dorasta do nawet 1,5 m wysokości. Kwiaty tego gatunku żeleźniaka posiadają bardzo wyrazisty żółty kolor, natomiast jego liście są wąskie i skórzaste. W naturze można się na niego natknąć głównie w Turcji, na Półwyspie Bałkańskim i Apenińskim oraz w południowej Anglii. Ze względu na swój ciepłolubny charakter,nie powinno się go sadzić w chłodniejszych rejonach Polski;
- żeleźniak kaszmirski (łac. Phlomis cashmeriana) – z wyglądu bardzo przypomina on żeleźniaka Russela; odróżniają go nieco mniejsze liście i jasnofioletowe kwiaty;
- żeleźniak bulwiasty (łac. Phlomis tuberosa) – wysoki gatunek żeleźniaka, dorasta do ok. 1,5 m. Posiada ciemnozielone liście o piłkowanych krawędziach oraz piękne, fioletowe kwiaty. Czas jego kwitnienia przypada na okres od czerwca do sierpnia.
Żeleźniak – cechy charakterystyczne byliny
Żeleźniaki stanowią bardzo okazałe rośliny; ich wielkość waha się od 0,5 m do nawet 1,5 m, w zależności od gatunku oraz panujących wokół warunków. Posiadają sztywne łodygi, wokół których co kilka centymetrów wyrastają wargowe kwiatostany (górna warga jest jaśniejsza, dolna ciemniejsza). Pod każdym z nich znajduje się para liści. Kwiaty żeleźniaka są miododajne, co oznacza, że kwitną obficie, długo i dostarczają zapylaczom surowca do produkcji miodu.
Kolory kwiatów mogą różnić się w zależności od gatunku: będą jasnofioletowe albo żółte. Liście oraz łodygi żeleźniaków są pokryte drobnymi włoskami zwanymi kutnerami. Ich okres kwitnienia przypada głównie na lato; mimo że żeleźniaki kwitną ok. 2 miesięcy, ich uschnięte pędy także prezentują się wyjątkowo ładnie trwają w takim stanie przez całą zimę, dlatego radzi się, aby podcinać kwiaty dopiero wiosną.
Nierzadko można natknąć się na inną nazwę żeleźniaków szałwia jerozolimska. Określenie to pochodzi z języka angielskiego (Jerusalem sage); obydwie rośliny należą do rodziny jasnotowatych, a ponadto żeleźniaki wydzielają specyficzny zapach, który rzeczywiście może przypominać szałwię.
Uprawa żeleźniaka w ogrodzie
Żeleźniaki nie występują w ogrodach zbyt często; jednocześnie zdecydowanie warto przyjrzeć się ich uprawie, mają one bowiem bardzo niewielkie wymagania, a odpowiednio pielęgnowane prezentują się wyjątkowo interesująco.
Uprawę żeleźniaków warto rozpocząć od wybrania właściwego miejsca. Rośliny powinny znajdować się w nasłonecznionym miejscu; mogą co prawda rosnąć w półcieniu, jednak należy nastawić się na to, że będą miały wówczas znacznie mniej kwiatów. Ponadto żeleźniakom należy zapewnić przepuszczalne, nietrzymające wody podłoże wapienne, o zasadowym odczynie. Warto pamiętać, że rośliny nie przepadają one za żyznymi glebami; wystarczy spojrzeć na ich naturalne środowisko – zazwyczaj są to skaliste, ubogie ziemie, w mocno nasłonecznionych punktach. Należy zatem unikać takich podłóż jak:
- kwaśne;
- ciężkie;
- podmokłe.
Chociaż żeleźniaki należą do roślin wieloletnich, z czasem ich kwitnienie jest coraz słabsze. Warto zatem regularnie je rozmnażać. Najlepszym sposobem będzie podzielenie roślin na kępy, chociaż można używać do tego także nasion. Okres na rozmnożenie żeleźniaków przypada na wiosnę jednocześnie trzeba pamiętać, że byliny mogą w tym samym roku jeszcze nie zakwitnąć.
Pielęgnacja żeleźniaka
Żeleźniaki najkorzystniej prezentują się grupie, najlepiej w pobliżu szałwii, malwy, ostrogowców albo jeżówki. Rośliny nie wymagają dodatkowego nawożenia, chociaż wiosną można zasilić je dawką kompostu. Jeżeli nie mamy do czynienia z przedłużającą się suszą, podlewanie można sobie odpuścić – żeleźniaki nie znoszą dobrze nadmiernej wilgotności, o wiele lepiej radzą sobie w trakcie suszy.
Odporność żeleźniaków na mróz jest uzależniona od gatunku, z jakim mamy do czynienia. Najpopularniejszy żeleźniak Russela najlepiej znosi zimne miesiące. Dobrze radzą sobie także żeleźniaki kaszmirskie oraz bulwiaste. Jeżeli spodziewamy się bardzo ostrej zimy z dużymi opadami, rośliny warto okryć.
Żeleźniak – podsumowanie
Żeleźniaki są bardzo łatwe w uprawie, cieszą oko, a ponadto stanowią źródło nektaru dla pszczół. Niezależnie od gatunku czy odmiany, na którą się zdecydujemy, warto mieć je w swoim ogrodzie!
