Turzyca to rodzaj roślin, które szczególnie licznie występują w Chinach (prawie 1/4 wszystkich gatunków), a także Ameryce Północnej (znów ok. 1/4). Setka gatunków spotykanych w Polsce stanowi większość wszystkich gatunków europejskich turzyc. Dowiedz się, jakie są najpopularniejsze oraz jak uprawiać tę roślinę.
Turzyca – charakterystyka rośliny
Turzyca to wieloletnia, ale niezbyt długo żyją roślina, która wygląda podobnie do trawy. Ich łodygi mają trójkątny przekrój i są wypełnione wewnątrz, a z każdej prostnicy wyrastają liście. Kwiaty turzyc są rozdzielnopłciowe. Oznacza to, że osobno rosną kwiaty żeńskie i osobno męskie, dlatego do zapylenia trzeba owadów lub sprzyjających warunków. Turzyca kwitnie zazwyczaj wiosną do wczesnego lata, czyli od kwietnia do czerwca.
Występowanie turzycy
Turzyca przede wszystkim występuje na obszarach bagiennych, ale również w wysokich regionach gór. Niektóre gatunki spotykane są w obszarze tundry. W Polsce turzycę można spotkać na brzegach zbiorników wodnych, przy rzekach, rowach melioracyjnych, a także na łąkach. Niektóre gatunki rosną na wydmach blisko Bałtyku.
Jedynymi obszarami, na których nie spotyka się jakiegoś gatunku turzycy, są:
- zachód Afryki;
- wschodnia część Brazylii;
- Oman;
- Zjednoczone Emiraty Arabskie.
Turzyca – gatunki i odmiany
Oto kilka popularnych gatunków turzycy, które można znaleźć w Polsce.
Turzyca ptasie łapki
Jest to turzyca naturalnie występująca w Polsce w obszarze Karpat, wpisana na Czerwoną listę roślin i grzybów Polski. Carex ornithopoda tworzy darnie, dorasta do 25 cm wysokości. Kwiatostany są stosunkowo długie, do 20 cm, złożone z kłosów, pojawiają się od kwietnia do maja. Ciekawą odmianą jest „Variegata” o biało obrzeżonych liściach.
Turzyca oszimska
Ten gatunek turzycy pochodzi z Japoniii. Carex oshimensis rośnie do 30 cm wysokości. Jest bardzo odporna na wszelkie szkodniki i choroby, a także mrozoodporna. Nie ma dużych wymagań względem stanowisk. Warte uwagi są odmiany:
- „Everest” o białych brzegach liści;
- „Everillo” o żółtozielonych obrzeżach liści;
- „Evergold” z kremowymi paskami zdobiącymi środek blaszek liściowych.
Turzyca piaskowa
Gatunek wyjątkowy pod względem potrzeb, bo turzyca piaskowa rośnie świetnie na przepuszczalnym, ubogim w składniki odżywcze podłożu. Carex arenaria najczęściej w naturze rośnie w piasku; można ją spotkać na polskich wydmach, gdzie jest objęta częściową ochroną. Dorasta do 60 cm wysokości. Rośnie w charakterystycznych rzędach, co wynika z rozrostu pędów pod ziemią.
Turzyca Morrowa zwana turzycą japońską
Ten gatunek wyróżnia fakt, że jest zimozielony. Pochodzi z Japonii, skąd wzięła się też jego alternatywa nazwa. Rośnie zwykle do 40 cm przy liściach o szerokości ok. 2 cm, łukowato wygiętych ku ziemi. Carex morrowii jest odporna na szkodniki, choroby. Jej zaletą jest tworzenie wiosennych, kłosowatych kwiatostanów, które stanowią doskonałą ozdobę naturalistycznych ogrodów. Ten gatunek turzycy preferuje glebę wilgotną i osłoniętą od wiatru. Trzeba go podlewać, jeśli rośnie na słonecznym stanowisku.
Turzyca Buchanana
Carex buchanianii to turzyca zwana również red rooster. Jej nazwa wynika z charakterystycznego wyglądu. Ten gatunek dorasta do 80 cm i tworzy bardzo zwarte kępy o wzniesionym pokroju, które od połowy długości łagodnie zwisają ku ziemi. Liście są bardzo wąskie. Preferowane stanowisko jest słoneczne, a jednocześnie wilgotne, np. w pobliżu oczek wodnych. Wymaga dość żyznej gleby. Zwana jest turzycą ceglastą, czerwoną lub wrzosowiskową z uwagi na fakt, że jej liście są intensywnie czerwone.
Turzyca rzędowa
Gatunek turzycy rosnącej zwykle w Chinach i Japonii. Carex siderosticha dorasta maksymalnie do 10 cm wysokości. Ma charakterystyczne, dość szerokie liście o szmaragdowym odcieniu. Można bez problemu kupić sadzonki „Variegata”, które mają jasną barwę na obwódkach liści. Najlepiej rośnie na stanowiskach cienistych.
Turzyca stożkowa
Gatunek turzycy o stożkowatych, niezbyt długich liściach; dorasta maksymalnie do 30 cm długości. Świetnie radzi sobie na mrozie, jednak wymaga dość wilgotnego podłoża i półcienia, żeby dobrze rosnąć. Carex conica świetnie sprawdzi się w odmianie „Snowline”, która, jak sama nazwa mówi, ma charakterystyczne białe obrzeża.
Turzyca – wymagania i uprawa
Trudno jednoznacznie określić, jakie wymagania mają te rośliny okrywowe. Turzyce różnią się pod tym względem zależnie od gatunku czy nawet odmiany. Z zasady jednak wiadomo, że:
- nie lubią intensywnego wiatru;
- preferują raczej stanowiska słoneczne i półcieniste, co sprzyja wybarwieniu;
- gleba powinna być przepuszczalna;
- podłoże średnio żyzne będzie dla nich odpowiednie;
- preferują raczej umiarkowanie wilgotne podłoże, choć nie tereny zalewowe.
Sadzenie, cięcie, nawożenie turzycy
Optymalnym terminem na sadzenie turzycy jest wiosna. W ten sposób młode rośliny mają więcej czasu na to, aby się przyjąć na stanowisku. Z kolei gatunki zimozielone, dodatkowo odporne na mróz, można bez problemu sadzić również jesienią. Zaleca się jednak zwykle ich okrywanie.
Turzycę nawozi się zwykle raz do roku. Najlepszy będzie nawóz naturalny, na przykład obornik albo kompost. Jednorazowa dawka jest wystarczająca, aby wesprzeć rozwój roślin albo wzmocnić je przed zimowaniem.
Na wiosnę warto przyciąć turzyce. W przypadku roślin, których liście obumierają zimą, wystarczy to zrobić ok. 5 do 15 cm nad gruntem. Z kolei gatunki zimozielone wystarczy pozbawić starych, obumarłych liści.
Turzyca a trawa ozdobna
Wiele osób nazywa turzycę trawą ozdobną, jednak nie jest to do końca właściwe porównanie. Oba gatunki mogą tworzyć gęste kępy z zielonymi liśćmi. Trawy jednak osiągają wysokość większą niż te byliny okrywowe. Różnią się także budową, co jednak ma zwykle mniejsze znaczenie pod kątem uprawy. Obie grupy rośliny można stosować w celach dekoracyjnych. Nadają się do uzupełnienia rabat, również tych rosnących przy oczkach wodnych. Niższe gatunki świetnie nadają się jako ozdobne obwódki. Niektóre okazy, na przykład te o dekoracyjnych liściach i nieco mniejszym systemie korzeniowym, mogą z powodzeniem być uprawiane w pojemnikach na tarasie, balkonie czy oknie.
Turzyce są często spotykane w ogrodach, choć nie są zaliczane, jak się powszechnie uważa, do traw. Preferują wilgotne gleby i tworzą gęste kępy złożone z często równowąskich liści. Należą do roślin idealnych na słoneczne i półcieniste stanowiska, zwłaszcza w ogrodach naturalistycznych.
