Parch rozwija się stosunkowo szybko pod warunkiem, że ma sprzyjające ku temu warunki, czyli wysoką wilgotność powietrza oraz temperaturę zachowującą stały poziom pomiędzy 16 a 24 stopniami Celsjusza. Zarodniki chorobotwórczych patogenów potrafią zimować na roślinach, ponadto są przenoszone przez wiatr. W efekcie zabiegi, które mają na celu profilaktykę, nie muszą okazać się skuteczne. Na atak parcha szczególnie narażone są młode rośliny. Dowiedz się o tej chorobie grzybowej roślin z artykułu.
Cykl rozwojowy parcha
Zazwyczaj rozwój tej choroby przebiega w dwóch fazach. Pierwsza występuje jesienią, kiedy patogen rozwija się w opadłych liściach. Ponadto, jeżeli pojawiają się wtedy obfite deszcze i jest stosunkowo ciepło, to zarodniki infekują młode rośliny. Tym samym wchodzi ona w drugą fazę cyklu rozwoju, czyli w etap pasożytniczy (rozpoczyna żerowanie na młodych częściach rośliny).
Objawy parcha
Najczęściej mamy do czynienia z parchem jabłoni (grzyb Venturia inaequalis) i parchem gruszy (grzyb Venturia pirina). Rzadziej stany chorobowe pojawiają się na roślinach ozdobnych, ale również często spotykany jest parch magnolii. Jak go poprawnie rozpoznać? Zazwyczaj daje o sobie znać ciemnobrunatnymi plamami na owocach i liściach. Zmiany przypominają zaschnięte strupy – nie da się ich nie zauważyć. Liście zarażone chorobą grzybową opadają, a owoce pękają w miejscach widocznych zmian, często nie dorastają do prawidłowych rozmiarów i absolutnie nie nadają się do jedzenia. Ponadto znamiona infekcji można zauważyć na pąkach liściowych, pędach, a także kwiatach.
Jak zwalczać parcha?
Jeżeli pojawią się pierwsze objawy parcha jabłoni lub innej jego odmiany, trzeba natychmiast rozpocząć jego zwalczanie. Walkę najlepiej zacząć od metod mechanicznych, czyli zbierania liści i owoców dotkniętych infekcją oraz usuwania zarażonych części rośliny, które jeszcze nie opadły (to szczególnie istotne w przypadku parcha brzoskwiń). W zwalczaniu infekcji jabłoni i grusz warto sięgnąć po specjalistyczny środek zawierający fungicydy – najczęściej tego typu preparaty występują w formie oprysku. Ponadto zaleca się specyfiki, których skład opiera się na dodynie i difenokonazolu.
W jaki sposób zapobiegać rozwojowi parcha?
Aby uchronić swoje rośliny przed porażeniem grzybem, należy wykonać szereg niezbędnych czynności pielęgnacyjnych. Z pewnością nie jest to łatwe zajęcie, które wymaga od ogrodnika lub sadownika konsekwencji i wytrwałości w działaniu. Już na początku jesieni, po zbiorze owoców, należy zastosować oprysk z 5-pocentowego roztworu mocznika. Następnie, warto przyciąć gałęzie, aby prześwietlić koronę drzewa. To pozwala na lepszą wentylację, zmniejsza ryzyko zatrzymywania wilgoci na roślinie i znacznie przyspiesza wysychanie liści.
Fungicydy
Ponadto zapobiegawczo można stosować preparaty z fungicydami o działaniu systemicznym, czyli takie, które wnikają w całą roślinę. Taki oprysk można zastosować również w sadach na drzewach z jadalnymi owocami, jak jabłonie, grusze, brzoskwinie czy czereśnie. Najpopularniejsze fungicydy to:
- ditianon;
- pirymetanil;
- kaptan;
- dodyna.
Przed zastosowanie profilaktycznego oprysku należy się upewnić, że na drzewach nie ma widocznych objawów choroby.
Odmiany drzew odpornych na parcha
Alternatywnym, ale również skutecznym sposobem na uniknięcie parcha jest sadzenie odmian roślin, które wykazują odporność na zarażenie. Pośród jabłoni wyróżnia się następujące gatunki odporne na parcha jabłoni:
- Alka;
- Kosztel;
- Florina;
- Antonówka Zwykła;
- Prima;
- Priam;
- Novamae;
- Primula;
- Witos.
Natomiast takie same właściwości wśród grusz wykazują:
- Komiksówka;
- Bonkreta Williamsa;
- Konferencja;
- Dobra Szara.
Odpowiednia pielęgnacja
W związku z tym, że porażeniu rośliny sprzyjają częste deszcze i wysoka wilgotność powietrza, to aby zminimalizować ryzyko wystąpienia parcha, dobrze jest unikać zbędnego moczenia liści i pędów, np. w trakcie podlewania.
Parch jabłoni
Choroba doskonale znana każdemu sadownikowi. Zdecydowanie najpospolitsza i najgroźniejsza infekcja, która może dotknąć ten gatunek drzew owocowych. Nie tylko zmniejsza plony i jego jakość, ale również powoduje znaczne osłabienie drzew, co może być tragiczne w skutkach. Jeśli parch pojawi się tuż przed zbiorem plonów, to jej objawy będą się rozwijać w spiżarni lub przechowalni na zebranych już owocach.
Parch ognika szklarniowego
W kontekście roślin ozdobnych zdecydowanie najczęściej pojawia się parch ognika szklarniowego (grzyb Spilocaea pyracanthae), jednocześnie stanowi najgroźniejszą chorobę, jaka może go spotkać. Pierwsze symptomy można zaobserwować jesienią. Zazwyczaj na spodniej, a dużo rzadziej na wierzchniej stronie liści pojawiają się oliwkowe plamy o widocznie zaznaczonych granicach. Wraz z rozwojem porażenia plamy zlewają się w całość i zajmują całą powierzchnię liścia, które czasami żółkną i opadają. Natomiast późną jesienią wychodzą brunatne plamy na owocach, których powierzchnia staję się spękana, a same owoce szybko zasychają.
Parch to infekcja grzybowa, która najczęściej występuje na drzewach i krzewach liściastych. Za najpopularniejszą jej odmianę uznaje się parcha jabłoni, które jednocześnie jest uznawany za najgroźniejszą chorobę tych drzew. Istnieją metody, które pozwalają go zwalczać, ale zdecydowanie lepiej jest zapobiegać chorobie niż ją leczyć.
