Miłek wiosenny (Adonis vernalis), zwany inaczej gorzykwiatem lub wolim okiem, to roślina wieloletnia, która w sprzyjających warunkach może rosnąć w jednym miejscu przez kilkadziesiąt lat. Pojawia się dziko na większości terenów Europy i Azji, w tym w Kaukazie, Zakaukaziu i wschodniej Syberii. W Polsce można go spotkać w Małopolsce, na Wyżynie Lubelskiej oraz na Pojezierzu Krajeńskim. W naturalnych warunkach roślina dorasta do 40 cm wysokości. Charakteryzuje ją wzniesiony ku górze i kępiasty pokrój. Liście o pierzastym formie stanowią niepodważalny element dekoracyjny rośliny. Co ciekawe, to roślina trująca o właściwościach leczniczych.
Adonis vernalis – geneza nazwy
Grecki bóg wojny Ares z zazdrości postanowił nasłać potężnego odyńca, aby ten zabił Adonisa, w którym bez pamięci zakochały się Persefona i Afrodyta. Podczas walki dzik ranił Adonisa kłem, rozcinając mu udo. Z kropel krwi, które spadły na ziemię wyrosły zjawiskowe kwiaty zwane Adonisami.
Uprawa i pielęgnacja
Miłek wiosenny nie jest wybredny i ma naprawdę niewielkie wymagania. Preferuje stanowiska słoneczne, ale toleruje również półcień. Dobrze będzie się rozwijał na małych, niepodlewanych skarpach od stron południowej i zachodniej. Podłoże powinno być wapienne lub zasadowe, z pH ok. 7. Dobrym pomysłem jest położenie w jego otoczeniu kamieni o zasadowym odczynie, takich jak dolomit, piaskowiec wapienny, marmur, bazalt, trawertyn oraz wapień.
Nie wymaga regularnego i obfitego podlewania. Wyróżnia go odporność nawet na najbardziej srogie mrozy, więc nie potrzebuje ochrony przed zimnem.
Nawożenie
Cechuje go niewielkie zapotrzebowanie na składniki pokarmowe. Zdecydowanie bardziej szkodliwy jest zbyt kwaśny odczyn gleby niż brak składników odżywczych. Jeżeli komuś bardzo zależy na nawożeniu, może to zrobić wiosną za pomocą ściółkowania kompostem z niewielkim dodatkiem popiołu drzewnego, np. z grilla, ogniska czy kominka. Ewentualnie można zastosować klasyczny nawóz ogrodowy do roślin zielonych.
Choroby i szkodniki
Miłek wiosenny jest niezwykle odporny na wszelakie szkodniki i choroby. Najpopularniejszymi problemami, z którymi można się spotkać w trakcie uprawy, to efekty wywołane nadmiarem wody oraz ziemi o zbyt kwaśnym odczynie. W tych dwóch przypadkach może zacząć chorować. Jeżeli w drugiej połowie lata zauważysz, że roślina usycha, to się tym nie przejmuj, ponieważ to naturalny proces zamierania rośliny na zimę
Kwitnienie
Miłek wiosenny rozkwita na przełomie kwietnia i maja, przekwita po około 4–6 tygodniach. Wydaje duże żółte kwiaty o średnicy ok. 10 cm. Choć zachwycają one urodą, nie mają zapachu.
Rozmnażanie
Miłek wiosenny jest rośliną owadopylną. W naturze jego nasiona są roznoszone po pobliskich terenach przez mrówki. Jeżeli chcesz dopomóc owadom, możesz go rozmnożyć przed kwitnieniem, czyli w marcu lub w kwietniu, poprzez podział kęp – to zdecydowanie najprostsza metoda.
Trudno samodzielnie rozmnożyć miłka wiosennego przez nasiona, bo szybko tracą zdolność kiełkowania i niezwykle długo kiełkują. Jeżeli jednak zdecydujesz się na tę metodę, to musisz wysiać nasiona od razu po ich zbiorze lub na początku wiosny po stratyfikacji.
Roślina pod ścisłą ochroną
To prawda, że miłek wiosenny rośnie dziko w Polsce, niemniej jednak jest to roślina objęta ścisłą ochroną gatunkową. To znaczy, że w żadnym wypadku nie można go zrywać ani wykopywać. Jeżeli chcesz mieć ten okaz w swoim ogródku, kup sadzonkę pochodzącą z uprawy hodowlanej, np. w centrum ogrodniczym.
Ziele miłka wiosennego – roślina trująca i lecznicza
Miłek wiosenny jest często chwalony za swoje prozdrowotne właściwości. Zawdzięcza to zawartości glikozydów kardenolidowych oraz flawonoidów (luteolina i witeksyna). Według przekazów kwitnące ziele w medycynie ludowej było stosowane już od XIV wieku jako pomoc przy chorobach serca (wzmacnia mięsień sercowy). Ponadto działa moczopędnie, przeciwobrzękowo i uspokajająco. Obecnie jest wykorzystywany w leczeniu:
- osłabionego mięśnia sercowego;
- przewlekłej niewydolności krążenia;
- nerwicy serca;
- miażdżycy naczyń wieńcowych.
Jednak nie należy samodzielnie stosować ziela miłka wiosennego, ponieważ to silnie działająca substancja. Cała roślina jest trująca i w nieodpowiedniej dawce może wywołać:
- paraliż;
- zaburzenia widzenia;
- skurcze;
- nudności;
- zwolnienie akcji serca;
- wymioty;
- w najgorszym wypadku – zatrzymanie pracy serca.
Miłek wiosenny (Adonis vernalis) to roślina z rodziny jaskrowatych, która świetnie sprawdzi się w słonecznych częściach ogrodu. Pomimo tego, że krótko kwitnie, można ją posadzić jako urozmaicenie rabat, skalniaków, ale również w pojemnikach jako dekorację tarasu lub balkonu.
