• Rośliny doniczkowe
    • Kwiaty doniczkowe
      • Pnące
      • Zwisające
    • Kwiaty na balkon i taras
    • Kaktusy
    • Sukulenty
    • Paprocie
    • Palmy
  • Rośliny akwariowe
    • Las w słoiku
  • Ogród
    • Choroby roślin
    • Chwasty
    • Kalendarz ogrodnika
      • Cięcie
      • Jesień
      • Kwitnienie
      • Nawożenie
      • Prace ogrodowe
      • Sadzenie
      • Wiosna
      • Zima
    • Oczko wodne
      • Rośliny wodne
    • Owady
    • Rodzaje ogrodów
    • Rośliny ogrodowe
      • Rośliny jadalne
    • Skarpa i skalniak
    • Szklarnia
    • Szkodniki
    • Trawy
    • Ziemia do roślin
    • Zioła
  • Drzewa
    • Drzewa iglaste
    • Drzewa liściaste
    • Drzewa owocowe
  • Krzewy
    • Krzewy jadalne
  • Runo leśne
    • Grzyby
    • Mchy
  • Porady
    • Okazje
Logo gardeneo.pl
  • Krzewy

Kruszyna pospolita – uprawa. Jakie właściwości lecznicze i zastosowanie mają owoce kruszyny i kora?

20 kwietnia, 2022
kruszyna pospolita

Kruszyna pospolita to krzew, który można spotkać w wielu lasach Polski. Pozyskany z kruszyny surowiec ma wiele ciekawych właściwości leczniczych, a roślina dodatkowo przepięknie wygląda. Co warto o niej wiedzieć?

Z tego artykułu dowiesz się:
1 Kruszyna pospolita, czyli Frangula alnus
1.1 Jak wygląda kruszyna pospolita?
1.2 Kwiaty i owoce kruszyny pospolitej
2 Właściwości lecznicze i zastosowanie: surowiec i odwar z Rhamnus frangula
2.1 Czy stosowanie odwaru z kory kruszyny jest bezpieczne?
3 Uprawa i pielęgnacja rośliny
4 Odmiany krzewu
4.1 „Asplenifolia”
4.2 Fine Line

Kruszyna pospolita (Frangula alnus lub synonimicznie Rhamnus frangula) to rodzimy i szeroko występujący na polskim terenie krzew lub niewielkie drzewo. Gatunek należy do rodziny szakłakowatych (Rhamnaceae), pochodzi z północno-zachodniej Afryki i ze względu na małe wymagania, jest szeroko rozpowszechniony na świecie. W Polsce głównie na niżu i w niższych partiach górskich. Jeszcze kilka lat temu objęta częściową ochroną gatunkową. Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się więcej o tej niezwykłej roślinie.

Kruszyna pospolita, czyli Frangula alnus

Kruszynę pospolitą często spotyka się w wilgotnych lasach, zaroślach i nizinach górskich, stosuje się ją jednak też w nasadzeniach parkowych i żywopłotowych. Jej polska nazwa nawiązuje do bardzo delikatnych i kruchych pędów. W języku potocznym spotka się też określenia takie jak „szakłak kruszyna” (nie mylić z szakłakiem pospolitym), „troszczyna” i „wilczyna”.

Jak wygląda kruszyna pospolita?

Kruszyna pospolita występuje w pokroju dorodnego krzewu lub małego drzewka. Roślina dorasta do 7 m wysokości. Ma gładką, brunatną korę i delikatne, kruche pędy gałązek. Liście są ogonkowe, jajowate lub eliptyczne. Mają kolor ciemnozielony i matowy, wygiętą blaszkę i zaostrzony wierzchołek. Umieszczone są skrętolegle, a jesienią przebarwiają się na żółty kolor.

Kwiaty i owoce kruszyny pospolitej

Bladoróżowe kwiaty drobne wyrastają w kątach liści na krótkich szypułkach. Są zebrane w pęczki i kwitną pomiędzy kwietniem a lipcem. Po zapyleniu kwiaty przekształcają się w kuliste owoce. Pestkowce są drobne, wielkości grochu i zawierają 2–3 nasiona. Początkowo zielone, później czerwone w miarę dojrzewania, osiągają w końcu ciemnogranatową lub czarną barwę. Co ciekawe, na jednym krzewie można spotkać kwiaty i owoce w różnym stadium dojrzałości. Owoce są świetnym pożywieniem dla ptaków, a roślina jest dodatkowo miododajna. Na jej gałązkach można znaleźć więc wiele owadów skuszonych zapachem nektaru, szczególnie pszczoły. Uwaga: świeża kora oraz owoce są trujące i nie należy ich spożywać.

Zobacz także
Azalia wielkokwiatowa – jak wygląda jej uprawa w ogrodzie? Sprawdź, jak o nią zadbać, by pięknie kwitła!

Właściwości lecznicze i zastosowanie: surowiec i odwar z Rhamnus frangula

Do celów leczniczych wykorzystywany jest przede wszystkim surowiec z kory kruszyny (Cortex Rhamni frangulae). Zbiera się ją wczesną wiosną ze ściętych młodych gałązek. Następnie należy ją wysuszyć, przechowując przez rok lub wygrzewając w temperaturze ponad 60 stopni Celsjusza. Wykonane z niej wyciągi i mieszanki ziołowe mają działanie:

  • przeczyszczające;
  • żółciopędne;
  • bakteriobójcze;
  • przeciwpasożytnicze;
  • przeciwzapalne;
  • moczopędne;
  • rozkurczowe.

Surowiec zielarski z kory, pni i gałęzi kruszyny działa drażniąco na mięśnie jelita grubego, ma właściwości żółciopędne, działanie przeczyszczające i pobudza wydzielanie soków pęcherzyka żołądkowego. Kora i owoce kruszyny pospolitej zawierają glikozydy antrachinowe (frangulina), flawonoidy, garbniki i saponiny. W zielarstwie i farmaceutyce wykorzystywane są przede wszystkim antrazwiązki pomocne przy przewlekłych zaparciach oraz zaburzeniach wątroby i pęcherzyka żółciowego. Według najnowszych badań przeprowadzanych we Włoszech kruszyna ma potencjał działania przeciwnowotworowego i może być stosowana w profilaktyce raka prostaty.

Czy stosowanie odwaru z kory kruszyny jest bezpieczne?

Pomimo wielu właściwości leczniczych, leczenie bądź suplementację odwarem z kory kruszyny należy skonsultować z lekarzem. Jej nadmierne stosowanie może upośledzić naturalną perystaltykę jelita i prowadzić do odwodnienia organizmu. Kory kruszyny nie należy też podawać przy stanach zapalnych jelit, wyrostku robaczkowym oraz chorobach nerek. Nie powinno się jej też spożywać w trakcie ciąży i okresu karmienia piersią.

Uprawa i pielęgnacja rośliny

Kruszyna pospolita to roślina niewymagająca specjalistycznej pielęgnacji. Krzew dobrze rośnie na glebach wilgotnych i próchniczych, o lekko kwaśnym pH, jest w stanie sobie jednak poradzić na słabszych podłożach (mniejsza wilgotność, pH od 3,5 do 8,0). Podobna sytuacja występuje w przypadku stanowiska, które może być zarówno słoneczne jak i półcieniste. Krzew jest również całkowicie mrozoodporny i nie wymaga zabezpieczenia na zimę. Nie wymaga żadnych zabiegów pielęgnacyjnych takich jak cięcie czy nawożenie. Kruszyna pospolita doskonale nadaje się do sadzenia w ogrodach jako wąskie szpalery i żywopłoty. Dobrze też prezentuje się na rabatach jako niewysokie drzewko.

Zobacz także
Jak uprawiać berberys zwyczajny i jak on wygląda?

Odmiany krzewu

Pośród odmian uprawnych najpopularniejsze są:

  • „Asplenifolia”;
  • „Columnaris”;
  • „Fine Line”.

Wszystkie z nich są jednakowo tolerancyjne na warunki zewnętrzne i świetnie rosną bez względu na stanowisko czy rodzaj podłoża. Pomiędzy sobą różnią się przede wszystkim maksymalnym wzrostem oraz kolorystyką kwiatów i pestkowców.

„Asplenifolia”

W sklepach i szkółkach ogrodniczych najczęściej znajdziemy sadzonki lub małe drzewka „Asplenifolii”. Po raz pierwszy uzyskana została w szkółce w Mużakowie na pograniczu polsko-niemieckim. Odmiana wyróżnia się bardzo cienkimi liśćmi, posiadającymi prawie tylko główny nerw. Roślina osiąga do półtora metra wysokości, często prowadzona jest w formie miniaturowego drzewka (np. jako bonsai w ogrodach japońskich). Pędy są przewieszające i zielone, liście ciemnozielone o nieregularnie pofalowanym brzegu o 10 cm długości i 3–5 mm szerokości. Kwiaty są małe i zielonkawe, a owoce w miarę dojrzewania zmieniają barwę z czerwonej na czarną.

Fine Line

Powstała ze skrzyżowania odmian „Asplenifolia” i „Columnaris”, wyhodowana przez botanika Ronalda Williamsa na początku XXI wieku. Roślinę cechuje wąski, kolumnowy pokrój oraz największa pośród odmian siła wzrostu (aż do 2 metrów). Liście są wąskie, ciemnozielone i lancetowate, mają 3–5 mm szerokości i ok. 10 cm długości. Ich blaszki są nieregularnie pofalowane, a jesienią przebarwiają się na żółto (cecha, po której możemy rozpoznać odmianę). Kwiaty małe i żółtawe, owoce kuliste i niezbyt liczne, zmieniające barwę w ramach rozwoju z zieleni przez czerwony aż po ciemnofioletowy.

Kruszyna pospolita to krzew, którego kora jest popularnym surowcem farmaceutycznym i słynie z wielu właściwości leczniczych. Do niedawna roślina ta była objęta ochroną gatunkową.

Zobacz także:
  • Czeremcha amerykańska (łac. Prunus serotina) – właściwości i zastosowanie powszechnie występującego krzewu
  • Badian – roślina, z której wytwarza się olejek anyżowy. Czym się charakteryzuje?
  • Pigwa – czym charakteryzuje się ten krzew? Jak go uprawiać? Co można zrobić z owoców?
  • Leszczyna pospolita, czyli Corylus avellana Jak wygląda jej uprawa?
  • Ostrokrzew – uprawa i pielęgnacja. Jakie wymagania ma ten dekoracyjny krzew? Czy każda odmiana nadaje się do ogrodu?
  • Mahonia – zimozielony krzew o granatowych owocach. Uprawa mahonii pospolitej w ogrodzie
  • Uprawa agrestu w ogrodzie – wymagania, pielęgnacja, przycinanie
  • Leszczyna – jak uprawiać ten krzew i uzyskać orzechy laskowe we własnym ogrodzie?
  • Róża pomarszczona (Rosa rugosa) – wymagania, uprawa i pielęgnacja tego ozdobnego krzewu
  • Sambucus nigra – uprawa i właściwości bzu czarnego
  • Forsycja – charakterystyka, uprawa i właściwości roślin z rodzaju Forsythia
  • Kalina koralowa – uprawa białych pomponów
Zobacz także
Lilak, czyli ozdobny krzew do uprawy w ogrodzie. Jak należy go pielęgnować?
Brak komentarzy, skomentuj pierwszy(a)!
Karol Kruk
Karol Kruk

Pracownik sezonowy w ogrodzie botanicznym w Poznaniu. Jego sumienność i dążenie do osiągnięcia jak najlepszych efektów pozwala mu szybko poszerzać swoją wiedzę botaniczną. Doświadczenie z roślinami nabierał już od najmłodszych lat obserwując swoich rodziców pracujących w ogrodzie.

Previous Post Komarzyca, czyli roślina skutecznie odstraszająca komary. Jak ją uprawiać i pielęgnować? Czy plektrantus wymaga zimowania?
Next PostJak wygląda kłosowiec fenkułowy? Uprawa, rozmnażanie, gatunki i odmiany kłosowca

Zobacz także

ostrokrzew meservy

Ostrokrzew Meservy Blue Princess (Ilex meserveae) – uprawa i pielęgnacja

16 września, 2022
oczar

Oczar – krzew kwitnący zimą. Poznaj zasady jego uprawy!

10 sierpnia, 2022
ognik szkarłatny

Ognik szkarłatny – dekoracyjny krzew do twojego ogrodu

26 stycznia, 2022

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Ostatnie artykuły
  • jak wysypać kamienie w ogrodzie

    Jak wysypać kamienie w ogrodzie? Aranżacje ozdobne w ogrodzie

    31 marca, 2023
  • kwiaty kwitnące w czerwcu

    Kwiaty kwitnące w czerwcu – lato w ogrodzie

    31 marca, 2023
  • kwiaty ogrodowe kwitnące cały rok

    Kwiaty ogrodowe kwitnące cały rok – jakie wybrać?

    31 marca, 2023
  • przegorzan miododajny

    Przegorzan miododajny – właściwości lecznicze i uprawa w ogrodzie

    31 marca, 2023
  • kwiaty kwitnące w lipcu

    Kwiaty kwitnące w lipcu – lista najpopularniejszych gatunków

    31 marca, 2023
  • kwiaty na rocznicę ślubu

    Kwiaty na rocznicę ślubu. O czym musisz pamiętać, zamawiając bukiet rocznicowy?

    31 marca, 2023
  • katarantus różowy catharanthus roseus

    Katarantus różowy (Catharanthus roseus) – uprawa barwinka różowego

    31 marca, 2023
  • rośliny o bordowych liściach

    Rośliny o bordowych liściach, które nadają się do nasadzeń ogrodowych

    31 marca, 2023
  • rośliny w opasce wokół domu

    Rośliny w opasce wokół domu – poradnik

    31 marca, 2023
  • jakie rośliny mają kolce

    Jakie rośliny mają kolce? Gatunki, które wytwarzają kolce i ciernie

    31 marca, 2023
  • niedźwiedzie futro po zimie

    Trawa niedźwiedzie futro po zimie. Jak zadbać o kostrzewę miotlastą?

    31 marca, 2023
  • jakich roślin nie lubią opuchlaki

    Jakich roślin nie lubią opuchlaki? Ekologiczne metody zwalczania szkodników

    31 marca, 2023
  • rośliny na wianki

    Roślina na wianki – jakie kwiaty i zioła do plecenia wianków?

    30 marca, 2023
  • jakie rośliny podlewać drożdżami

    Jakie rośliny podlewać drożdżami? Zastosowanie drożdży w ogrodzie

    30 marca, 2023
  • rośliny na miejsca silnie nasłonecznione

    Rośliny na miejsca silnie nasłonecznione – poznaj łatwe w uprawie kwiaty

    30 marca, 2023
gardeneo

Kontakt
Redakcja
Polityka prywatności
Regulamin

Jak zabezpieczyć maliny na zimę
Jak zabezpieczyć poziomki na zimę
Jak zabezpieczyć trawę pampasową na zimę
Jak zabezpieczyć żurawki na zimę
Jak zabezpieczyć piwonie na zimę
Jak zabezpieczyć rabarbar na zimę
Jak zabezpieczyć hibiskusa na zimę
Budleja jak zabezpieczyć na zimę
Copyright © 2021-2022 Contentation sp. z o.o.