Narcyz żonkil to gatunek roślin, od którego pochodzi większość uprawianych w ogrodzie narcyzów. Są to mieszańce z innymi typami tych kwiatów, które ogrodnicy zaliczają do różnych grup. Warto najpierw wyjaśnić, czym właściwie różni się narcyz od żonkila, ponieważ brak tej wiedzy często niesie ze sobą nieporozumienia.
Narcyz a żonkil
Dlaczego prawidłowa nazwa tego kwiatu brzmi narcyz żonkil (Narcissus jonquilla)? Narcyz to nazwa rodzajowa, a więc całego rodzaju, do którego należy roślina. Żonkil to epitet gatunkowy, który pochodzi od francuskiego słowa „jonquille”. Określa on konkretny gatunek. Innymi słowy – narcyz to pojęcie szerokie i obejmuje więcej niż jeden typ roślin. Żonkil określa konkretny kwiat. W praktyce jednak te pojęcia używane są zamiennie, przynajmniej na co dzień.
W sklepach rośliny bywają sprzedawane zarówno jako żonkil, jak i narcyz, a pełna naukowa nazwa używana jest bardzo rzadko. Takie sprecyzowanie można więc potraktować głównie jako ciekawostkę.
Narcyzami nazywamy wszystkie kwiaty z rodzaju narcyz o białym kolorze, a żonkilami – te żółte.
Jak wygląda żonkil?
Żonkile wyrastają z cebulek, które wyglądem przypominają właśnie jadalną cebulę, tę doskonale znaną nam z kuchni. W ziemi wypuszczają one krótkie korzonki, a do góry wyrasta pęd. Na początku pojawiają się liście, a później kilka (zazwyczaj 2–6) kwiatów. Ten gatunek w swojej naturalnej formie – a także wiele odmian uprawnych – ma żółte kwiaty. Takiego koloru jest przykoronek, który ma kształt rurki. Wokół niego promieniście rozchodzi się 6 pojedynczych płatków. Liście żonkila są zielone i równowąskie. Wyrastają u podstawy łodygi, by ciągnąć się niemal do wysokości, na której znajdują się najwyżej położone kwiaty.
Kwiaty żonkile – klasyfikacja, czyli kolory i grupy odmian
Choć w swojej naturalnej formie żonkil to żółty narcyz, to ogrodnicy wyhodowali kwiaty także w innych kolorach. Jako że większość z nich jest mieszańcami z innymi gatunkami z rodzaju narcyz, często występują pod wspólną nazwą „żonkile hybrydowe”. Oto najważniejsze grupy tych kwiatów.
Żonkile rurkowe
Cechują się wyjątkowo długim przykoronkiem przypominający rurkę. To grupa o pojedynczych kwiatach, które mogą być żółte, białe lub biało-żółte. Bardzo dobrze rozwijają się w polskim klimacie i są świetnym wyborem do bukietów ciętych.
Żonkile o dużych koronach
Charakteryzują się przede wszystkim dużymi kwiatami. Mogą one osiągać nawet 12 cm średnicy. Mają dużą różnorodność kolorów. Mogą być pomarańczowe, różowe, białe, czerwone oraz oczywiście żółte. To dość wysokie rośliny dorastające nawet do 50 cm.
Żonkile z małymi koronami
Te żonkile mają z kolei niewielkie korony (do 8 cm) i są dość niewysokie. Są roślinami odpornymi na przeciwności losu, nie mają problemów z ukorzenianiem się. Występują w kolorze biało-żółtym, różowym oraz pomarańczowym.
Żonkile frotte
Mają pomarszczone koronę lub cały kwiat, co sprawia, że ta roślina wygląda naprawdę elegancko. Mogą mieć więcej niż jeden kwiat na pojedynczej łodydze. Występują w kolorach białym, żółtym, lub żółto-pomarańczowym.
Żonkile z rozłupaną koroną
Ta grupa żonkili cechuje się rozłupanym, czyli rozwartym przykoronkiem. Nie przypomina on rurki, a cały kwiatostan wygląda tak, jakby miał dwa rzędy płatków. Kwiaty wyrastają pojedynczo na szypułce. Kolory: biało-różowy, biało-żółty, żółty lub biały.
Żonkile Triandrus
Niewielkie żonkile o długim przykoronku w postaci rurki i wyraźnie oddzielonych płatkach. Na pojedynczej łodydze może pojawiać się wiele kwiatów. Występują w kolorze żółtym lub białym.
Żonkile cyklamenowe
Żonkile przypominające w wyglądzie cyklameny. Są niewysokie i mają bardzo długi i wąski przykoronek. Płatki są skierowane w przeciwną stronę niż on – są cofnięte, co wizualnie wydłuża je jeszcze bardziej. To odmiany wczesnokwitnące.
Żonkile poetyckie
Cechują się krótkim żółtym przykoronkiem z czerwoną obwódką i delikatnie wyglądającymi płatkami w kolorze białym. To pachnące kwiaty – wydzielają charakterystyczny, ale przyjemny zapach. Na szypułce wyrastają pojedyncze kwiaty.
Żonkil – sadzenie w gruncie, uprawa i pielęgnacja
Żonkile sadzone w gruncie są dość łatwe w uprawie. Wymagają gleby żyznej, najlepiej próchniczej o pH neutralnym lub lekko kwaśnym. Stanowisko powinno być słoneczne lub ewentualnie lekko zacienione. Kiedy sadzić żonkile? Robi się to jesienią, we wrześniu. Żonkile – cebulki umieszcza się na głębokości 2- lub 3-krotnie większej niż ich wysokość. Zazwyczaj jest to około 6 centymetrów. Pomiędzy cebulkami warto zachować przynajmniej 15 cm rozstawy, a w przypadku dużych odmian odległość powinna być nieco większa. Po posadzeniu cebulki należy obficie podlać.
Teraz kwiaty będą zimować, a w marcu rozpocznie się kwitnienie. Potrwa ono do maja, kiedy przekwitną, a następnie żonkile będą jeszcze przez jakiś czas gromadzić składniki pokarmowe poprzez liście. Nie można ich wtedy wykopywać. Pora na to jest w czerwcu i lipcu. Jeśli chcesz, by w następnym roku rośliny kwitły w tym samym miejscu, nie wykopuj ich. Mogą rosnąć jeszcze przez 5–8 lat. Cebulki wykop, jeśli chcesz przesadzić żonkile lub oddzielić cebulki przybyszowe od matecznej.
Uprawa żonkili w doniczce
Kwiaty żonkile można też z powodzeniem uprawiać w doniczkach. To opcja dla tych, którzy nie mają własnego ogródka, albo tych, którzy chcą zaprosić wiosnę do swojego domu nieco wcześniej. Odpowiednio pielęgnowane żonkile zakwitną już w styczniu. To zasługa tzw. pędzenia. To zabieg polegający na przyspieszeniu cyklu wegetacyjnego roślin.
Najpóźniej na początku grudnia (możesz to zrobić już we wrześniu), cebulki żonkili należy umieścić w glebie, na głębokości około 6 cm. Następnie trzeba przenieść je do ciemnego pomieszczeniu o temperaturze około 10°C. Po 14 tygodniach przenieś je do jasnego, ale wciąż chłodnego miejsca. Już wkrótce żonkile zakwitną i można będzie wtedy przenieść je do miejsca docelowego, np. wnętrza mieszkania.
Pędzone cebulki narcyzów pojawiają się także w sklepach. Pamiętaj, że żonkile w doniczkach nie mają dostępu do wody deszczowej, a więc musisz zapewnić im stale wilgotne podłoże. Nie zaszkodzi też zasilanie ich nawozem do roślin kwitnących. Rób to raz na 2 tygodnie.
Żonkile pięknie prezentują się na rabatach i mogą być też ozdobą domowych wnętrz. Ich żółte kwiaty są wspaniałą oznaką tego, że nadeszła już wiosna. Cebulki żonkili możesz z powodzeniem przechowywać, co jeszcze bardziej ułatwia ich hodowlę. Posadź je w gruncie lub doniczce, a wiosną ciesz się pięknymi kwiatami tych roślin cebulowych.
