Ziarnopłon wiosenny to jedna z pierwszych oznak wiosny. Ta pospolita w Polsce bylina coraz częściej gości w naszych ogrodach. Sprawdź, jak powinieneś ją uprawiać i jakie korzyści możesz z niej czerpać!
Naturalnym środowiskiem ziarnopłonu wiosennego są lasy liściaste, łąki, parki oraz osiedlowe trawniki. Ta piękna i kwitnąca na intensywny żółty kolor roślina coraz częściej gości na ogrodowych grządkach i skalniakach. Okazuje się, że posiada ona szereg cennych właściwości zdrowotnych.
Ziarnopłon wiosenny (Ficaria verna) – charakterystyka
Ziarnopłon wiosenny jest powszechnie występującą w Polsce rośliną. Rośnie on dziko w lasach liściastych, na łąkach, w parkach oraz na osiedlowych trawnikach. Ziarnopłon, a szczególnie jego ozdobne odmiany, zostały docenione również przez właścicieli ogrodów. Ziarnopłon wiosenny nazywany jest również pszonką. To roślina blisko spokrewniona z jaskrami, dlatego niekiedy nazywa się go jaskrem wiosennym. Prawda jest jednak taka, że ziarnopłon zaliczany jest do osobnego, samodzielnego rodzaju.
Ziarnopłon to wczesnowiosenny kwiat, jeden z pierwszych zwiastunów przedwiośnia. Zakwita na koniec marca i kwitnie aż do maja. Jego kwiaty są niewielkie i przybierają intensywnie żółty kolor. Pojawiają się na szycie kilkucentymetrowej łodyżki. Posiadają od ośmiu do kilkunastu płatków, których powierzchnia wyraźnie błyszczy w promieniach słońca.
Co ciekawe, kwiaty ziarnopłonu otwierają się jedynie w słoneczne dni i zamykają na noc oraz podczas niepogody. Sprawia to, że mogą bezpiecznie kwitnąć nawet podczas mrozów i pod śniegiem. Liście ziarnopłonu są dość niepozorne, ciemnozielone i błyszczące. Czasami na ich powierzchni pojawiają się jaśniejsze plamki. Ich kształt przypomina serca. Niektóre odmiany posiadają karbowane krawędzie.
Cechą charakterystyczną ziarnopłonu są długie, płożące się pędy. W chłodniejszych porach roku rozrastają się one intensywnie, ale latem całkowicie zanikają. Roślina wykazuje zdolność samozapylania oraz rozmnażania wegetatywnego. Może również zostać zapylona przez owady błonoskrzydłe. Jej nasiona roznoszą mrówki.
Ziarnopłon wiosenny w ogrodzie
Ziarnopłon wiosenny coraz częściej wykorzystywany jest w ogrodach. Należy jednak uważać z jego uprawą, ponieważ potrafi być rośliną silnie ekspansywną. Wszystko to za sprawą intensywnego rozrastania się za pomocą pędów oraz dwóch rodzajów bulwek, korzeniowych i wyrastających w kątach liści. Sprawia to, że roślina tworzy piękne kobierce, ale jednocześnie jest byliną zadarniającą.
Ziarnopłon można potraktować jako zamiennik dla trawnika w miejscach, w których trawa nie ma szans na wyrośnięcie, a więc pod drzewami, krzewami i w silnie zacienionych miejscach. Należy jednak mieć na uwadze, że ziarnopłon znika na lato, dlatego warto go sadzić w towarzystwie na przykład paproci, które właśnie latem tworzą okazałe kępy.
Ziarnopłon nadaje się również do sadzenia na skalniakach lub rabatach kwiatowych, ale jedynie takich, gdzie nie występują delikatne rośliny. Darnie ziarnopłonu mogą bowiem je zarosnąć i zagłuszyć.
Ziarnopłon – uprawa
Ziarnopłon nie ma szczególnych wymagań, jeśli chodzi o uprawę. Często mówi się, że jest rośliną, która wręcz sama rośnie. Niemniej jednak najlepszymi warunkami do jego uprawy będzie w pełni lub częściowo zacienione miejsce oraz wilgotna i żyzna ziemia. W takich warunkach żadna pielęgnacja nie będzie potrzebna. Kiedy zdecydujemy się na ziarnopłon przy przesychającej glebie, to będzie on wymagał regularnego nawadniania.
Odmiany ziarnopłonu wiosennego
Ziarnopłon uznaje się za roślinę pospolitą, ale z uwagi na coraz szersze zainteresowanie nim ze strony ogrodników, postanowiono stworzyć jego ozdobne odmiany:
- Picton’s Double – ziarnopłon o pełnych kwiatach;
- Salomon White, Albus – ziarnopłon o kwiatach przebarwionych na biało;
- Colarette –ziarnopłon o pełnych kwiatach i skróconej części płatków.
Wybierając odmiany ozdobne, należy mieć na uwadze, że są one zdecydowanie bardziej wymagające, nie rozrastają się i są mało odporne na mróz.
Ziarnopłon jako roślina jadalna
Ziarnopłon jest rośliną jadalną, która w przeszłości służyła za bogate źródło witaminy C. Jadalne są wyłącznie liście i bulwki ziarnopłonu, a w dodatku tylko do momentu, w którym kwiaty zaczną kwitnąć. Później w ziarnopłonie pojawiają się toksyczne związki powodujące zatrucia.
Pewnym znakiem ostrzegawczym, że roślina przestała nadawać się do jedzenia, jest jej gorzki i piekący smak. W tym czasie sok z ziarnopłonu powinien podrażniać skórę i błony śluzowe. Należy bardzo uważać, aby nie przedostał się do oczu. Z uwagi na fakt toksyczności soku ziarnopłonu, należy uważać przy pracach przy nim prowadzonych w ogrodzie. Do tych zaleca się używania rękawic. Aby zwalczyć ziarnopłon, należy dokładnie pozbyć się wszystkich jego bulwek.
Ziarnopłon – właściwości lecznicze
Część toksycznych związków zawartych w ziarnopłonie rozkłada się pod wpływem suszenia lub obróbki termicznej. Po przeprowadzeniu tych procesów roślina zyskuje właściwości leczniczych. Preparaty z niej utworzone stosuje się między innymi przy przypadłościach takich, jak:
- żylaki;
- hemoroidy;
- owrzodzenia skóry;
- wypryski;
- łysienie;
- reumatyzm;
- obrzęki;
- zatrzymanie moczu.
Pamiętaj, że wszystkie zioła mogą wchodzić w interakcje z lekami, dlatego ich zastosowanie powinno być skonsultowane z lekarzem lub farmaceutą. Szczególną ostrożność powinny zachować kobiety ciężarne i karmiące piersią.
Podsumowując, ziarnopłon wiosenny jest pospolitą rośliną, którą z łatwością można spotkać w lasach liściastych, parkach i na trawnikach. Często rośnie przy wodzie, ponieważ lubi dużą wilgotność podłoża. To jeden z pierwszych objawów przedwiośnia. Roślina kwitnie na intensywny żółty kolor i całkowicie zanika w okresie letnim. Ziarnopłon wykazuje właściwości lecznicze, ale nieodpowiednio przyrządzony lub zebrany nie w porę może być trujący. Ta ciekawa roślina doczekała się utworzenia kilku własnych odmian, które cechują się obniżoną odpornością i podwyższonymi wymaganiami w uprawie.
