Świetlik łąkowy jest gatunkiem rośliny należącej do rodziny zarazowatych. To półpasożyt, który wysysa z innych roślin wodę i sole mineralne. Od wielu lat wykorzystywany jest w celach medycznych. Sprawdź, jak uprawiać i pielęgnować świetlika lekarskiego!
Rośliny są niezwykle istotne w otaczającym nas świecie. Nie tylko upiększają otoczenie, ale są również naturalnymi oczyszczaczami powietrza. Bez wątpienia bez roślinności przestrzeń wokół nas byłaby szara i nudna. Niektóre rośliny mają jednak o wiele większe znaczenie. Wykazują one czynnie działanie prozdrowotne. Korzystne dla zdrowia właściwości ziół znane są od wieków. W tym artykule przedstawimy najważniejsze informacje o uprawie i zastosowaniu rośliny o nazwie świetlik łąkowy. Jakie warunki należy zapewnić świetlikowi? Czy pielęgnacja jest skomplikowana? Na co pomaga świetlik? Sprawdźmy to!
Świetlik łąkowy (Euphrasia rostkoviana Hayne)
Świetlik łąkowy (Euphrasia rostkoviana Hayne) jest jedną z cenniejszych roślin leczniczych. Zaliczany jest do rodziny trędownikowatych i zarazowatych. Inną nazwą jest świetlik lekarski. Bywa nazywany również jako ptasie oczka i złodziej mleczny. Jest to niewielka roślina jednoroczna występująca niemal na całym obszarze Europy. W Polsce uważana jest za roślinę pospolitą. W naturalnych warunkach rośnie na polskich m.in. łąkach i pastwiskach, ale z powodzeniem może być uprawiana w ogrodzie. Świetlik wykorzystywany jest przy produkcji leków poprawiających funkcjonowanie narządu wzroku (np. kropli do oczu).
Morfologia świetlika lekarskiego
Świetlik lekarski nie jest zbyt interesujący pod względem wyglądu i nie ma znaczenia ozdobnego. Bywa przez to niezauważany. Roślina jest cała owłosiona i tworzy rozgałęzione, wzniesione pionowo sztywne łodygi, które osiągają wysokość 30 cm. Pędy pokryte są eliptyczno-jajowatymi liśćmi o ząbkowanych brzegach. Kwiaty świetlika są osadzone w szczytowej części łodyg i charakteryzują się niewielkim rozmiarem. Są białe, fioletowo żyłkowane i posiadają żółtą plamkę na dolnej wardze. Kwitnienie zwykle następuje w lipcu i kończy się we wrześniu. Owocem świetlika jest eliptyczna torebka, w której znajdują się drobne nasiona.
Mieszkaniec pastwisk, lasów i łąk – jak uprawiać ptasie oczka?
Świetlik nie wykazuje mrozoodporności, dlatego powinien być uprawiany w cyklu sezonowym. Nasiona należy wysiać do gruntu jesienią. Podłoże warto wzbogacić mieszając je obornikiem. Podstawowymi zabiegami pielęgnacyjnymi jest podlewanie (szczególnie w czasie suszy) oraz odchwaszczanie (przede wszystkim w pierwszych tygodniach wschodu rośliny). Ponieważ różne gatunki świetlików szybko i łatwo tworzą mieszańce, nie należy uprawiać ich w bliskim towarzystwie.
Złodziej mleczny – warunki uprawne
Złodziej mleczy preferuje stanowiska słoneczne, jednak poradzi sobie również w miejscach zacienionych. Lubi wilgotną, lekko bagienną glebę. Podłoże powinno być więc żyzne, próchnicze i bogate w azot. Roślina toleruje szeroki zakres pH. Zapewnienie odpowiednich warunków świetlikowi lekarskiemu pozwoli na prawidłowy rozwój rośliny, a co za tym idzie dostarczenie przez nią najbardziej wartościowego surowca leczniczego.
Prozdrowotne ziele – kiedy i jak zbierać surowiec leczniczy?
Surowcem zielarskim jest ziele świetlika. Pozyskuje się je podczas pory suchej. Ziele ścina się poniżej rozgałęzienia łodygi. Wykorzystuje się wyłącznie ulistnione pędy z kwiatami. Nie należy używać bezlistnych łodyg czy pędów z korzeniami. Suszenie powinno odbywać się przy dużym przewiewie w warunkach naturalnych. Jeśli pogoda nie sprzyja, można suszyć je sztucznie w temperaturze 40 stopni Celsjusza.
Skład świetlika lekarskiego
Ziele zawiera drogocenne składniki, które sprawiają, że świetlik wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Wyciąg ze świetlika jest bogaty w:
- glikozydy (w tym aukubinę i katalpol);
- kwasy fenolowe (kawowy i chlorogenowy);
- garbniki;
- flawonoidy;
- olejki eteryczne;
- związki żywicowe;
- kumaryny;
- sole mineralne.
Dlaczego złodziej mleczny jest polecany do leczenia narządu wzroku?
Świetlik jest rośliną, która znajduje zastosowanie lecznicze. Ziele świetlika działa przeciwzapalnie, bakteriobójczo i ściągająco. Substancje odżywcze i składniki znajdujące się w roślinie doskonale sprawdzają się w przypadkach jęczmieni. Napary i odwary stosuje się również na:
- pieczenie oczu;
- łzawienie;
- stany zapalne;
- ogólne zmęczenie wzroku;
- „przekrwione oko”.
Złodziej mleczny wykazuje właściwości lecznicze wykorzystywane przy zapaleniu spojówek. Jest polecany osobom pracującym przy komputerze. Uszczelnia naczynia krwionośne gałki ocznej, dzięki czemu chroni przed krwawieniem z siatkówki oka.
Zastosowanie świetlika łąkowego
Świetlik lekarski bez wątpienia przynosi ulgę osobom cierpiącym na różne schorzenia narządu wzroku. Jest szczególnie przydatny w przypadku niewystarczającego pokrycia rogówki i spojówki tzw. filmem łzowym. To jednak nie wszystkie zastosowania rośliny. Odwar z ptasich oczek może być stosowany wewnętrznie w przypadku zaburzeń trawienia, kolce żółciowej czy chorobach żołądka i wątroby. Uważa się także, że świetlik łagodzi bóle głowy i pomaga przy bezsenności. Roślina zmniejsza obrzęki oraz objawy zmęczenia. Świetnie sprawdza się też u osób borykających się z obniżonym ciśnieniem.
Świetlik łąkowy należy do roślin leczniczych. Powszechnie występuje na łąkach i pastwiskach. Choć jego kwiatostany nie wykazują walorów estetycznych roślina jest ceniona ze względu na prozdrowotne właściwości. Uprawa nie powinna przysporzyć kłopotów.
