Łąki kwietne są bogate w różnorodne i niezwykle piękne rośliny, z których wiele pełni przede wszystkim funkcję ozdobą. Warto jednak pamiętać, że niektóre rośliny, w tym krwiściąg lekarski, prócz cieszenia oczu, posiadają także wiele właściwości korzystnych dla zdrowia. Zapoznaj się z poniższym tekstem i sprawdź, jak wygląda krwiściąg lekarski, jakie ma zastosowanie oraz jak uprawiać go w swoim ogrodzie.
Krwiściąg lekarski – morfologia
Krwiściąg lekarski (łac. Sanguisorba officinalis) jest rośliną z rodziny różowatych (rosaceae). Występuje ona w niemal całej Europie oraz Ameryce Północnej.
Krwiściąg lekarski dość łatwo rozpoznać: jego wysokość waha się od 30 do aż 150 cm, w zależności od miejsca występowania. Tworzy on grube kłącza, z licznymi, jednak słabo ulistnionymi łodygami; są one bruzdkowane i wydrążone w środku. Liście krwiściągu lekarskiego są błyszczące i długie (do 5 cm), składające się na 3-7 par. Mają charakter pierzasto złożonych; zawiązują się na ogonkach. Korzenie krwiściągu są wrzecionowate i dość grube.
Podczas kwitnienia, w okresie od czerwca do września, krwiściąg można rozpoznać po drobnych kwiatkach o ciemnobrunatnej lub purpurowej barwie. Zebrane są w kuliste albo wałeczkowate kwiatostany, na samych szczytach pędów. Owcami krwiściągu lekarskiego są niełupki, która otacza resztkami działek kielich.
Sanguisorba officinalis – uprawa
Chociaż krwiściąg lekarski należy do roślin występujących głównie na wilgotnych łakach, można go także uprawiać w swoim ogrodzie. Jest to gatunek odporny na większość chorób, a szkodniki także raczej go nie atakują. Ponadto nie wymaga skomplikowanych i częstych zabiegów pielęgnacyjnych, poza okresowym podlewaniem częstszym, w trakcie występowania suszy. Jeżeli posiadasz żyzne podłoże dodatkowe nawożenie krwiściągu nie jest wymagane.
Roślinę najlepiej sadzić w miejscach nasłonecznionych albo lekko zacienionych. Rozmnaża się ją przez wysiew nasion lub podział rośliny. Ponadto krwiściąg ma tendencję do rozpleniania się z samosiewu. Zalecany okres na sadzenie rośliny przypada na wczesną wiosnę. Krwiściąg najchętniej rośnie na glebach żyznych, umiarkowanie wilgotnych oraz przepuszczalnych. Jego dużą zaletą jest fakt, że nie trzeba okrywać go zimą – jest bowiem całkowicie odporny na mróz.
Krwiściąg lekarski może być zarówno elementem kwietnych łak, jak i ozdobą obrzeży oczek wodnych albo rozproszonych rabat. Bardzo dobrze komponuje się z długokwitnącymi bylinami lub trawami ozdobnymi.
Warto pamiętać, że uprawa krwiściągu w ogrodzie nie należy do częstych. Nasion rośliny najlepiej jest szukać w sklepach internetowych, bowiem w stacjonarnych hurtowniach ogrodniczych może być niedostępny.
Właściwości krwiściągu lekarskiego
Krwiściąg lekarski posiada właściwości korzystne zarówno dla ludzi, jak i owadów. Chociaż roślina spełnia funkcję ozdobną, nie jest to jej jedyna zaleta: jest to także roślina miododajna, stanowiąca pokarm dla błonkówek i larw motyli (modraszków oraz błyszczyków zosimi). Krwiściąg jest także rośliną pastewną, czyli wykorzystywaną w mieszankach na paszę dla trzody.
Warto zwrócić uwagę na także inne właściwości krwiściągu lekarskiego, które są korzystne dla uprawiających i wykorzystujących je osób. Należą do nich działanie:
- neuroprotekcyjne;
- przeciwgorączkowe i przeciwzapalne;
- antyoksydacyjne;
- przeciwstarzeniowe;
- przeciwnowotworowe;
- przeciwgorączkowe;
- ściągające (przydatne np. przy hemoroidach, żylakach, wrzodach dwunastnicy, zapalenia błony śluzowej żołądka lub żylaków);
- przeciwbólowe;
- przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe;
- hemostatyczne (wspomagające mechanizmy odpowiadające za krzepnięcie).
Zastosowanie krwiściągu lekarskiego
Stosowanie krwiściągu lekarskiego może być zarówno miejscowe, jak i ogólnoustrojowe. Wykorzystywane są zarówno ziela, jak i kłącza rośliny; zawierają:
- garbniki;
- kwas salicylobinowy;
- saponiny trójterpenowe;
- pochodne kwasu oleanolowego oraz ursolowego;
- kwasy fenolowe;
- taniny;
- flawonoidy.
Krwiściąg odpowiada za poprawę krzepliwości krwi. Ponadto łagodzi stany zapalne; doskonale nadaje się na leczenie dolegliwości ze strony układu pokarmowego, jak np. wrzody. Krwiściąg działa również przy leczeniu trudno gojących się ran, trądziku, egzemy oraz wielu innych problemów skórnych. Wcierki z rośliny pomagają w przypadku wystąpienia łupieżu oraz łojotoku. Napary z krwiściągu można wykorzystywać również podczas gorączki i w przypadku infekcji, zarówno wirusowych, jak i bakteryjnych.
Krwiściąg lekarski ma znaczenie w medycynie naturalnej (także chińskiej i tybetańskiej) oraz homeopatii; roślinę wykorzystuje się w formie nalewek (na bazie alkoholu), okładów, wcierek, nasiadówki, odwarów (gotowana) oraz naparów (parzone podobnie jak herbata). Oprócz tego krwiściąg lekarski jest jadalny; po zebraniu (tuż przed kwitnieniem) można dodać go do zup, sosów oraz sałatek.
Przeciwwskazania do stosowania krwiściągu lekarskiego
Krwiściąg lekarski nie należy do dobrze przebadanej rośliny. Ze względu na to trudno określić, jaki wpływ może mieć na organizmy. Zaleca się, aby krwiściągu lekarskiego nie stosowały osoby chorujące na zakrzepicę, ciężarne i karmiące piersią oraz dzieci. Unikać powinny go także osoby, u których występuje nadwrażliwość na roślinę.
Warto również pamiętać, że spożywanie nalewek i naparów z krwiściągu może nieść za sobą pewne niepożądane efekty uboczne. Należą do nich zmiany na skórze oraz błonie śluzowej, a także dolegliwości żołądkowo-jelitowe.
Krwiściąg lekarski – podsumowanie
Krwiściąg lekarski to piękna oraz bardzo pożyteczna roślina, która, choć występująca głównie na łąkach, może zdobić także prywatne ogrody. Uprawa oraz zebranie krwiściągu może przysłużyć się w wielu problemach zdrowotnych, łagodząc dolegliwości, a nawet skutecznie się ich całkowicie pozbywając.
