Róża pomarszczona to bardzo popularny krzew ozdobny. Jednak ma właściwości nie tylko dekoracyjne, ale także spożywcze i lecznicze. Jeśli chcesz wiedzieć więcej o tej niezwykłej roślinie, zapraszamy do przeczytania artykułu.
Róża pomarszczona to niezwykle ciekawy gatunek róży, który jest łatwy w uprawie, ma silnie pachnące kwiaty i interesujące właściwości. Pomimo że róża ta wywodzi się z Azji, obecnie można spotkać jej naturalne siedliska także w Europie i Ameryce Północnej. Poza tym jest bardzo popularnym krzewem uprawnym, spotykanym w wielu ogrodach prywatnych i parkach. Sprawdź, jak ją uprawiać!
Róża pomarszczona Rosa rugosa – charakterystyka
Róża pomarszczona (łac. Rosa rugosa) to duży, rozłożysty krzew ozdobny. Osiąga nawet do 1,5 m wysokości. Charakteryzuje się swobodnym pokrojem i długimi, mocnymi pędami, które są gęsto pokryte kolcami i cierniami. Przewieszają się one na zewnątrz w sposób łukowaty. Kiedy nadchodzi sezon, pędy zostają pokryte niezliczoną ilością sporych liści, które są nieparzystopierzaste. Mają błyszczącą, pomarszczoną blaszkę o silnym unerwieniu. Na jesień liście zmieniają kolor na żółty. Czas kwitnienia trwa od późnej wiosny do końca lata.
Kwiaty i owoce róży pomarszczonej
Roślina rozwija pojedyncze duże kwiaty o barwie ciemnoróżowej z żółtym środkiem, które zbierają się w baldachogrona. Róża pomarszczona wykształca spektakularne kwiaty, które pięknie i bardzo mocno pachną, wydzielając charakterystyczną, różaną woń. Po przekwitnieniu krzew ozdabiają duże owoce róży, które wyróżnia mocny pomarańczowo-czerwony kolor. Róża jest bardzo silna, intensywnie rozrasta się dzięki odrostom korzeniowym. Z tego względu bywa ekspansywna i może być trudna do usunięcia.
Skąd róża pomarszczona wzięła się w Europie?
Naturalnie róża pomarszczona występuje na terenie wschodniej Azji. Można spotkać ją w Japonii i w Chinach, gdzie ma status zagrożonej. Jako gatunek introdukowany i zadomowiony pojawia się w północnej, południowej i środkowej Europie. W Polsce uprawę rozpoczęto dopiero w latach 60. XX wieku, jednak róża szybko zdobyła wielką popularność. Roślina uważana jest za jeden ze 100 najsilniej inwazyjnych gatunków w Europie. Pojawia się także wzdłuż brzegów Morza Bałtyckiego, Północnego, wybrzeży Wielkiej Brytanii, a także Irlandii. Naturalnie występuje także w Ameryce Północnej, na terenie Stanów Zjednoczonych oraz w Kanadzie. Róża pomarszczona to także roślina bardzo popularna w ogrodach, a jej sadzonki bez problemu kupić można w sklepach ogrodniczych. Pierwotnie zaś gatunek rozprzestrzeniał się z dzikich, porzuconych upraw, zwłaszcza w pobliżu wybrzeży.
Odmiany róży pomarszczonej
Róża pomarszczona jest chętnie wykorzystywana w hodowli róż już od końca XIX wieku. Na jej popularność do wykorzystania przy uzyskiwaniu różnych odmian wpływ fakt, że jest niezwykle odporna na mróz i niesprzyjające warunki pogodowe, a także różne patogeny. Wiele odmian z rośliny Rosa rugosa uzyskał niemiecki lekarz i hodowca róż Hermann Müller, żyjący w latach 1828–1914. Znaczący wkład w rozwój tego gatunku wniósł też Ralph S. Moore, amerykański ogrodnik, żyjący w latach 1907-2009. Odmiany, które powstają przy udziale róży pomarszczonej, znane są pod nazwą mieszańców Rugosa. Wyróżnić wśród nich można róże:
- parkowe;
- pienne;
- okrywowe.
Charakteryzują je silny wzrost, bardzo bujne liście, a także wyjątkowa odporność na choroby. Łącznie na terenie Europy i Ameryki Północnej uprawianych jest ponad 50 odmian róży z grupy Rugosa, natomiast w Chinach – niemal 40.
Uprawa róży pomarszczonej
Uprawa róży pomarszczonej nie jest specjalnie skomplikowana. Krzew jest tolerancyjny i niezbyt wymagający.
- Najlepsze podłoże to żyzna, przepuszczalna, umiarkowana gleba o lekko kwaśnym odczynie pH.
- Stanowisko powinno być słoneczne. Jednak sadzenie róży pomarszczonej jest możliwe także na podłożu suchym, piaszczystym (spotykana jest na wydmach) i w półcieniu.
- Ten rodzaj róży nie lub podmokłego terenu, o zbyt dużej wilgotności, posiadającego skrajny – zasadowy lub kwaśny – odczyn pH.
- Roślina jest bardzo wytrzymała. Znosi czasową suszę, zasolenie gleby i zanieczyszczone powietrze. Charakteryzuje się dużą mrozoodpornością. Nie grożą jej także popularne choroby róż. Dzięki tym wszystkim zaletom róża pomarszczona to bardzo popularny krzew.
Rozmnażanie róży pomarszczonej
Warto jednak pamiętać, że przez odrosty korzeniowe bardzo intensywnie się rozrasta. Dlatego warto wznieść w ogrodzie bariery korzeniowe, które nieco ograniczą wzrost. Rozmnażanie roślin najprościej przeprowadzić poprzez podział rozrośniętych krzewów lub odrostów korzeniowych. Możliwe jest także skorzystanie z odpowiednich nasion.
Róża pomarszczona – zastosowanie
Roślina ma bardzo szerokie zastosowanie. Nie tylko jest pięknym krzewem ozdobnym o różowych kwiatach, ale także sprawdza się w kuchni oraz jako składnik leczniczy. To właśnie sprawia, że jest popularnym i cenionym gatunkiem.
Roślina dekoracyjna
Historia uprawy róży pomarszczonej sięga zamierzchłych czasów. Kwiaty tej grupy róż funkcjonowały jako dekoracyjny motyw na terenie Chin już od około 1000 roku naszej ery. Obecnie uprawianych jest wiele mieszańców róży pomarszczonej. Dostępne są odmiany o pięknych, pełnych kwiatach, których płatki zabarwione są na biało, czerwono, różowo lub żółto. Doceniane są nie tylko pachnące kwiaty, lecz także wyjątkowa odporność na mróz, suszę, zasolenie, a także choroby i patogeny. Róża pomarszczona ma niskie wymagania, jeśli chodzi o uprawę. Rośnie także na glebach lekkich, piaszczystych. Z tego względu polecana jest do nasadzeń w parkach, w charakterze róż okrywowych. Nie będą jej przeszkadzać nawet niesprzyjające warunki środowiska. Wiele osób używa jej także jako elementu dekoracyjnego żywopłotu.
Roślina jadalna
Owoce róży pomarszczonej, nazywane rzekomymi (hypancja) zbiera się bardzo łatwo. Mają szerokie zastosowanie w kuchni. Owoce są wyjątkowo obfitym źródłem witaminy C. Nawet kilka (1-3) pokrywa w całości dzienne zapotrzebowanie człowieka na tę witaminę. Warto wiedzieć, że witaminy są stabilizowane przez flawonoidy. To właśnie dzięki temu nawet pomimo obróbki cieplnej owoce nie tracą swoich właściwości. Róża pomarszczona zawiera także karoten, intensywnie pachnący olejek eteryczny, a także liczne związki mineralne i kwasy organiczne. Bardzo cenione są również płatki, z których tworzy się doskonałe konfitury i przetwory.
Roślina lecznicza
Owoce rzekome opisywanej rośliny często zbierane są do wykorzystania w celach leczniczych. W sproszkowanej formie owoce wchodzą w skład tabletek wpływających na zdrowie stawów. Są także częścią wielu mieszanek ziołowych, płynów, tabletek i preparatów. Róża pomarszczona jest bardzo znanym i cenionym składnikiem preparatów aptecznych. Do jej właściwości zalicza się działanie wzmacniające organizm, dlatego polecana jest:
- podczas rekonwalescencji;
- w trakcie infekcji, okresów obniżonej odporności i przeziębień;
- w sytuacji dużego stresu, osłabienia i zmęczenia.
Flawonoidy mają działanie moczopędne, żółciopędne, a także przeciwutleniające. Warto też wspomnieć, że stabilizują naczynia włosowate. Owoce pozyskiwane z róży pomarszczonej mają także działanie przeciwzapalne i przeciwreumatyczne. Polecane są jako terapia pomocnicza podczas leczenia schorzeń przewodu pokarmowego, nerek i wątroby.
Róża pomarszczona to zdecydowanie roślina, którą warto mieć w swoim ogrodzie. Z jej uprawą poradzą sobie nawet początkujący amatorzy ogrodnictwa. W zamian za niewielki nakład pracy odwdzięczy się pięknym wyglądem i jadalnymi owocami i płatkami o bardzo szerokim zastosowaniu.
