Gleba, to nic innego, jak zewnętrzna powierzchnia Ziemi. Człowiek nie miał wpływu na jej powstanie, czy istniejącą różnorodność, ponieważ w całości stworzyła ją natura oraz organizmy żywe. Znajdujące się w ziemi organizmy glebowe rozkładają szczątki roślinne oraz zwierzęce, przekształcając je w związki mineralne. To dzięki tym składnikom rośliny pobierają niezbędne do życia składniki odżywcze. Najpopularniejsze rodzaje gleb, to: gleba lekka (piaszczysta), gleba ciężka (gliniasta, ilasta), gleba średnia (gliniasto-piaszczysta, piaszczysto-gliniasta).
Rodzaje gleb – z jakich warstw składa się każda z nich?
Już dzieci w wieku szkolnym poznają podczas nauki, czym jest profil glebowy (pionowy przekrój gleby). Dzięki temu można łatwiej zrozumieć fakt, że cząstki organiczne i mineralne znajdują się w ziemi w postaci warstw. Te poziomy genetyczne gleby widać to gołym okiem, jednak poszczególne z nich mogą się różnić zależnie od jej danego rodzaju. Dokładnie ten podział wygląda to następująco:
- Poziom próchniczy – najwyższy poziom, gdzie jest najwięcej materii organicznej. Na zewnętrznej stronie znajduje się ściółka.
- Poziom wymywania – to warstwa, gdzie znajduje się niewiele cząstek mineralnych i organicznych. Jest tak, ponieważ woda wsiąka i je wymywa.
- Poziom wmywania – w tej warstwie znajduje się dużo składników odżywczych, ponieważ po spłynięciu przez poprzedni poziom, osadzają się właśnie tutaj.
- Skała macierzysta – ma istotny wpływ na rodzaj gleby, tworzącej się na niej. Ta warstwa jest położona najniżej.
Rodzaje gleby – klasyfikacja pod względem struktury
Struktura gleby zależy od wielkości i kształtu cząsteczek w niej zawartych. Chcąc zasadzić konkretną roślinę należy dobrze zorientować się, z jakim podłożem mamy do czynienia. Zależnie od jego rodzaju różnią się niekiedy znacznie zdolnością zatrzymywania wody oraz napowietrzeniem. Na przykład gleba kamienista nie nadaje się do uprawy, ponieważ w aż 80% składa się z kamieni i żwiru.
Jakie są jeszcze rodzaje gleb?
Gleba piaszczysta
Gleba ta jest mało urodzajna, ponieważ jest zbyt sypka i lekka, przez co w efekcie składniki mineralne spływają do jej głębszych warstw. Charakteryzuje ją jasna barwa oraz widoczne ziarenka piasku.
Gleba gliniasta
Jest ona bardzo ciężka, w związku z czym słabo przepuszcza powietrze i wodę. Charakterystyczne dla niej jest to, że po większych opadach deszczu pojawiają się kałuże. Po wyschnięciu ziemia ta twardnieje i pęka. Nie jest dobrym wyborem w przypadku żadnych upraw.
Gleba lessowa
Powstaje na wskutek połączenia się bardzo drobnych cząstek mineralnych bogatych w wapń. Dzięki temu, że bardzo dobrze magazynuje wodę i nie wymaga nawożenia, nadaje się do większości upraw.
Gleba wapienna i marglowa
Jej żyzność będzie dobra, jeśli zostanie wzbogacona o próchnicę. Zawiera dużo wapnia, przez co szybko wysycha.
Gleba torfowa
Jest dobrym dodatkiem do ziemi mineralnej. Torf sam nie może stanowić podłoża, ponieważ zawiera w większości składniki organiczne. Magazynuje dużo wody, ma kwaśny odczyn i zawiera zbyt mało składników przyswajalnych przez rośliny.
Rodzaje gleb – ciężkie a lekkie
Gleby ciężkie słabo przepuszczają powietrze i wodę. W czasie okresu bezdeszczowego są one długo suche, a z kolei w porze deszczowej bardzo długo wysychają. Ich składzie znajdują się głównie gliny i iły. W takich warunkach rośliny nie mają szans, aby dobrze rosnąć. Można tę sytuację nieco poprawić, poprzez wzbogacenie jej w piasek i torf. Gleby lekkie różnią się znacznie od poprzednich. Są one przewiewne, przepuszczają wodę, a pod wpływem promieni słonecznych szybko się nagrzewają. Do takich gleb należą gleby bielicowe, bielice, czy gleby płowe. Wspomniane warunki nie są najlepsze dla wzrostu roślin, ponieważ mogłoby brakować im wody oraz innych składników odżywczych. Można tę sytuację poprawić poprzez wzbogacenie ich o nawozy z kompostem lub obornikiem.
Rodzaje gleby – czym jest współczynnik pH?
Odczyn gleby, a dokładniej jego wartość znajdującą się w danym przedziale, pozwala uprawiać rośliny w jak najlepszych warunkach. Dany gatunek ma różne preferencje związane z pH, dlatego też bardzo ważne jest to, aby zapoznać się z tym zagadnieniem. Wpływ na rodzaj współczynnika w danym miejscu mają różne pierwiastki zawarte w głębie. Dzięki takiej wiedzy przy dopasowaniu warunków do danej rośliny każdy składnik pokarmowy zawarty w ziemi będzie łatwiej przez nią przyswajany. Podstawowy podział ze względu na pH gleby, to: odczyn kwaśny, odczyn obojętny, odczyn zasadowy.
Dokładny podział gleb ze względu na ich odczyn pH
Często poniższe dane przedstawia się z pomocą wykresu, który jasno określa występujące po kolei wartości.
Odczyn pH w przypadku gleb dzieli się na:
- pH poniżej 4,5 z obecną przewagą jonów glinu (gleba bardzo kwaśna);
- pH od 4,6 do 5,5 (gleba kwaśna);
- pH od 5,6 do 6,5 (gleba lekko kwaśna);
- pH od 6,6 do 7,2 (gleba obojętna);
- pH powyżej 7,3 z przewagą jonów wapnia (gleba zasadowa).
Rodzaje gleby – jak można zmierzyć jej poszczególne warstwy?
To czy typ gleb jest rolniczy, czy nie, jest dla wielu przedsiębiorców kluczowe. Kupując ziemię, powinni oni równocześnie poprosić dotychczasowego właściciela o potwierdzenie jakości ziemi, czy na pewno nadaje się ona pod uprawę. A jak gleba powinna być badana? Chcąc sprawdzić, czy dany grunt jest żyzny, wilgotny, a także chcąc sprawdzić każdy inny parametr, można i warto to zrobić. W tym celu na obszarze, który ma być poddany uprawie lub innym czynnościom, na które ma wpływ rodzaj podłoża, należy wykopać kilka dołków na głębokość 60-80 cm. Na pionowej ścianie mierzona jest grubość ciemnej wierzchniej warstwy ziemi. Waha się ona pomiędzy 5, a 30 cm. Im jest ona ciemniejsza i grubsza, tym uznawana jest za lepszą.
Rodzaje gleby a obserwacja roślin na niej się znajdujących
Często rosnące dziko rośliny, zioła, czy chwasty mogą okazać się pomocne, dlatego przed ich usunięciem warto się im dokładnie przyjrzeć. Taka obserwacja w pewny sposób podpowie, z jaką glebą mamy do czynienia i pozwoli zaplanować sianie lub sadzenie roślin.
Pomocna lista ukazuje, że:
- Na glebie kwaśnej rośnie szczaw, fiołek ptasi, koniczyna polna.
- Gleba ciężka, to miejsce wzrostu babki zwyczajnej, tasznika pospolitego, pięciornika gęsiego.
- Na glebie suchej znajduje się krwawnik, wilczomlecz, macierzanka.
- Gleba wilgotna to miejsce, gdzie rośnie stokrotka, mięta, gwiazdnica.
- Na glebie podmokłej jest skrzyp polny, podbiał, czyściec błotny.
- Na glebie bogatej w azot rośnie pokrzywa, tobołek polny.
- W przypadku bardzo małej ilości azotu zobaczyć można rosnącą komonicę zwyczajną, bankę średnią.
- Gleba alkaiczna, to miejsce wzrostu wilczomlecza, dzwonka jednostronnego.
