Pokrzyk wilcza jagoda to roślina, którą możemy spotkać w lasach i parkach. Jej owoce są trujące i mogą wywoływać halucynacje. Korzenie i liście posiadają natomiast działanie lecznicze i są wykorzystywane w lekach i kosmetykach. Co warto wiedzieć o atropa belladonna?
Pokrzyk wilcza jagoda to roślina, dookoła której wyrosło wiele przesądów i mitów. Swoją tajemniczą nazwę zawdzięcza temu, że w dawnych czasach w Polsce, wykorzystywana ją jako truciznę dla wilków. Wierzono także, że dzięki magicznym właściwością rośliny wiedźmy były w stanie latać. Stąd alternatywna nazwa rośliny – szatańskie ziele. Obecnie wiadomo, że wilcze jagody faktycznie są trujące i mogą powodować pobudzenie i zmiany świadomości. Równocześnie roślina ma liczne właściwości lecznicze.
Atropa belladonna – co warto o niej wiedzieć?
Łacińska nazwa wilczej jagody to atropa belladonna. Warto poznać etymologię botanicznej nazwy. Pierwszy człon pochodzi od imienia greckiej bogini przeznaczenia Atropos, która miała wpływ na nić życia śmiertelników. Belladonna to w dosłownym tłumaczeniu z łaciny oraz współczesnego języka włoskiego – piękna kobieta. Określenie ma związek z dawnymi zwyczajami Rzymianek, które zjadały niewielkie ilości wilczej jagody lub wstrzykiwały sobie do oczu kilka kropel ziołowego ekstraktu. Dzięki temu ich źrenice rozszerzały się, a oczy stawały bardziej błyszczące, co dodawało im atrakcyjności.
Gdzie występuje pokrzyk wilcza jagoda?
Pokrzyk wilcza jagoda to roślina o szerokim występowaniu. Belladonna naturalnie rośnie w Europie, Azji Zachodniej i Afryce Północnej. Gatunek jest jednak uprawiany na całym świecie. W Polsce można ją spotkać głównie na południu kraju. Wilcza jagoda jest rośliną dzikorosnącą, która występuje przede wszystkim w lasach i na ich obrzeżach. Roślina najlepiej czuje się w miejscach mocno zacienionych i wilgotnych. Sprzyja jej także żyzna gleba.
Ochrona rośliny
Od 1957 roku pokrzyk wilcza jagoda jest na liście gatunków chronionych. Roślina znajduje się w kategorii NT, co oznacza bliski zagrożenia. Niebezpieczeństwo dla pokrzyku stanowią przede wszystkim zbiory branży farmaceutycznej. Z tego powodu naturalne obszary występowania belladonny zostały objęte ochroną. Są to m.in. Ojcowski Park Narodowy, Pieniński Park Park Narodowy oraz Roztoczański Park Krajobrazowy.
Jak wygląda pokrzyk wilcza jagoda?
Pokrzyk wilcza jagoda to niewielki krzew o wysokości od 50 do 150 cm. Pokrzyk posiada charakterystyczną łodygę w kolorze fioletowym, która ma dwa lub trzy rozgałęzienia. Roślinę można rozpoznać po ciemnozielonych liściach o eliptycznym kształcie. Wilcza jagoda kwietnie w czerwcu i lipcu. Pojawiają się na niej wówczas ciemnofioletowe kwiaty o kształcie dzwoneczków. Owoce belladonny są fioletowo-czarne i błyszczące. Swoim rozmiarem przypominają niewielką wiśnię. Można je także łatwo pomylić z borówką lub jagodami. Tym bardziej że owoce pokrzyku…mają słodki smak.
Jak rozpoznać zatrucie wilczymi jagodami?
Taka pomyłka może być bardzo niebezpieczna, a nawet tragiczna w skutkach. Owoce, liście i korzenie wilczej jagody są silnie toksyczne, zarówno w formie żywej, jak i suszonej. Roślina zawiera liczne alkaloidy toksyczne. Wśród nich znajdują się m.in. atropina, L-hioscyjanina i L-skopolamin. Pokrzyk obfituje także w pochodne kumaryny, kwasy organiczne, flawony i garbniki. Najbardziej toksyczne są owoce wilczej jagody, czyli część, którą najłatwiej pomylić z innymi owocami. Owoce krzewu zawierają atropinę i hioscyjaminę. Spożycie nawet niewielkiej dawki owoców może zakończyć się śmiercią lub utratą przytomności.
Objawy zatrucia wilczą jagodą mogą wystąpić po kilku minutach lub po paru godzinach w zależności od organizmu. O zatruciu pokrzykiem świadczą:
- pobudzenie
- wzmożona gadatliwość
- wysoka gorączka
- halucynacje
- wyraźnie rozszerzone źrenice
- błyszczące oczy
- światłowstręt
- zwiększone pragnienie
- przyspieszony oddech
- nudności i wymioty,
- zaczerwienienie skóry,
- napady agresji
- zaburzenia mowy
- zaburzenia wzroku
- zaburzenia słuchu
- nieskoordynowane ruchy
- zatrzymanie moczu,
- zaparcia.
Zatrucie pokrzykiem jest bardzo niebezpieczne. Osobę, u której wystąpią objawy zatrucia, należy jak najszybciej odwieźć do lekarza lub wezwać na miejsce pomoc medyczną. W międzyczasie trzeba udzielić pierwszej pomocy, która polega na wywoływaniu wymiotów oraz podawanie neutralnych płynów, które osłabią działanie trucizny. Najlepiej sprawdzi się tu czarna herbata.
Niebezpiecznym zjawiskiem jest świadome zażywanie pokrzyku, jako narkotyku. Ten zwyczaj ma długą tradycję i był znany już w starożytności. W przeszłości belladona wykorzystywana była do wprowadzenia się w trans oraz odprawiania rytuałów magicznych. Roślina powoduje silne halucynacje i mocne pobudzenie.
Do czego wykorzystuje się pokrzyk?
Pomimo ponurej sławy pokrzyk wilcza jagoda znajduje także zastosowanie w lecznictwie. Do tego celu najczęściej wykorzystywane są liście oraz korzenie rośliny. Z leczniczych właściwości belladonny korzysta głównie przemysł farmaceutyczny, ale wilcze jagody zbierane są także przez samodzielnych amatorów ziołolecznictwa. Pokrzyk wilcza jagoda wykorzystywany jest do leczenia następujących schorzeń:
- problemy jelitowe
- wrzody żołądka
- choroba Parkinsona
- zapalenie nerek
- kamienie nerkowe
- diagnostyka okulistyczna
- bóle mięśniowe
- migreny
- zapalenie pęcherza moczowego
- infekcje bakteryjne i grzybiczne
- kaszel i katar
- zapalenie migdałków
- zapalenie płuc
- napady padaczkowe
- bóle porodowe
- problemy z zasypianiem.
Przyjmując preparaty z wilczą jagodą, należy zwracać szczególną uwagę na dawkowanie. Dawka lecznicza bowiem jest bardzo zbliżona do dawki powodującej zatrucie.
Pokrzyk wilcza jagoda – podsumowanie
Pokrzyk wilcza jagoda to roślina o długiej i ciekawej historii. Niegdyś kojarzona z obroną przed wilkami i czarną magią, współcześnie znalazła zastosowanie w ziołolecznictwie. Walory wilczej jagody doceniły już starożytne Rzymianki, które używały jej do celów kosmetycznych. Owoce wilczej jagody posiadają charakterystyczny ciemno-fioletowy kolor, przez co łatwo pomylić je z borówkami. Po zaobserwowaniu objawów zatrucia należy niezwłocznie wezwać pomoc medyczną.
