Primula vulgaris występuje również pod nazwą Primula acaulis. To bylina, która w stanie naturalnym w Polsce została objęta całkowitą ochroną. W warunkach sztucznych to kwiat chętnie sadzony w doniczkach oraz na rabatach. Niepodważalnie pierwiosnek uważany jest za jeden z najpiękniejszych zwiastunów wiosny.
Primula vulgaris – charakterystyka
Łacińska nazwa pierwiosnka bezłodygowego brzmi Primula vulgaris lub Primula acaulis. To bylina uważana w Polsce za gatunek wymarły i objęty całkowitą ochroną gatunkową. Pierwiosnek w stanie naturalnym występuje na obszarze Azji oraz zachodzie i południu Europy.
Wygląd
Pierwiosnek bezłodygowy jest byliną o wzniesionym pokroju, który z czasem przybiera charakter rozłożysty i kępiasty. Najczęściej osiąga wysokość z przedziału 5-15 centymetrów, ale zdarzają się też wyższe odmiany. Cechą charakterystyczną gatunku jest brak łodygi. Liście pierwiosnka przybierają ciemnozielony kolor i podługowaty kształt. Posiadają ząbkowane brzegi. Blaszka liściowa na spodniej stronie jest owłosiona.
W stanie naturalnym pierwiosnek kwitnie na przełomie marca, kwietnia i maja. Kwiaty zebrane są w niewielkie baldachy, które wyrastają na szypułkach. Korona posiada najczęściej pięć płatków, ale nie jest to regułą, ponieważ niektóre odmiany posiadają pełne kwiaty. Dziko rosnące okazy mają kwiaty w kolorze jasnożółtym, ale odmiany uprawiane w ogrodzie mogą mieć różne ubarwienie:
- białe;
- żółte;
- czerwone;
- różowe;
- fioletowe.
Owocem rośliny jest torebka, w której znajdują się bardzo małe, ciemnobrązowe nasiona. Pierwiosnek nie tworzy rozłogów.
Zastosowanie
Pierwiosnek świetnie sprawdzi się w przydomowych ogródkach, gdzie utworzy zwarte i gęste kępy, które szybko zakryją wolne przestrzenie. To dobra roślina obwódkowa. Pierwiosnek nie traci liści na zimę, przez co cieszy oko przez cały rok. Roślina nadaje się też do uprawy w doniczkach. W tej postaci jest popularną ozdobą stołów, parapetów lub koszyczków wielkanocnych.
Pierwiosnek bezłodygowy – uprawa
Pierwiosnek bezłodygowy tworzy charakterystyczne, wielobarwne kwiaty ze środkiem w innym kolorze. Roślina dorasta do wysokości około 10 centymetrów.
Uprawa w ogrodzie
Pierwiosnek zasadzony w ogrodzie zakwitnie na przełomie kwietnia i maja. Będzie posiadał pięciopłatkowe duże kwiaty w rozmaitych kolorach. W zależności od wybranej odmiany kwiaty mogą być pojedyncze lub pełne. Ich średnica będzie wynosić około 5 centymetrów. Będą wyrastały spośród długich, ząbkowanych i omszonych na spodniej stronie liści dorastających do długości 20 centymetrów.
Pierwiosnki najlepiej sadzić na nasłonecznionych lub lekko zacienionych stanowiskach. Kwiaty lubią umiarkowaną wilgotność oraz próchniczą glebę o lekko kwaśnym pH. Kwiaty rozsadza się w ten sposób, aby na metrze kwadratowym nie znajdowało się więcej niż szesnaście roślin.
Pierwiosnek jest rośliną klimatu umiarkowanego, która kwitnie wczesną wiosną, dlatego wykazuje specyficzne wymagania termiczne. Optymalna temperatura kwitnienia wynosi w tym przypadku około 13 stopni Celsjusza. Wyższe temperatury skracają czas kwitnienia. Pierwiosnki w czasie kwitnienia bez problemu zniosą temperatury bliskie zeru.
Kwiaty pierwiosnków pięknie prezentują się w naturalistycznych ogrodach, w ogródkach skalnych oraz na obwódkach rabatek. Rozmnażanie pierwiosnka odbywa się poprzez nasiona lub podział kępy. Nasiona wysadza się w czerwcu. Duże kępy należy dzielić co 2-3 lata na mniejsze i sadzić na nowym miejscu.
Pielęgnacja pierwiosnka bezłodygowego sprowadza się do dbałości o odpowiednie nawilżenie gleby. Zimą warto okrywać je gałęziami iglaków, słomą lub liśćmi, aby w ten sposób zabezpieczyć przed niskimi temperaturami.
Uprawa w doniczce
Pierwiosnka bezłodygowego z powodzeniem spotkamy w doniczkach. W kwiaciarniach pojawi się już w okresie Bożego Narodzenia i będzie występował w wielu atrakcyjnych odmianach szklarniowych.
Doniczkowa uprawa pierwiosnka skupia się na zapewnieniu mu odpowiednio nasłonecznionego stanowiska, co pozwoli kwiatom na pełne i piękne wybarwienie. Rośliny najlepiej utrzymują się w temperaturze z przedziału 10-15 stopni Celsjusza, dlatego warto wystawić je na werandę i trzymać z dala od kaloryferów. Pierwiosnki doniczkowe można latem przesadzić do ogrodu, a jesienią z powrotem przenieść do domu.
Primula acaulis – odmiany
Pierwiosnek bezłodygowy jest pięknym i docenianym kwiatem, który doczekał się utworzenia wielu odmian. Wśród najpopularniejszych z nich można wymienić:
- pierwiosnek Selection – odmiana o pełnych kwiatach i odporna na niskie temperatury;
- pierwiosnek Arctic – pierwiosnek pełny cechujący się podwyższoną odpornością na mróz;
- Primula acaulis Corporal Baxter – pierwiosnek pełny o różowych kwiatach;
- Primula acaulis Balerina Pink Champagne – pierwiosnek o pełnych, kremoworóżowych kwiatach długo utrzymujących się na roślinie; dorasta do 20 centymetrów wysokości;
- Primula acaulis Ken Dearman – roślina o pełnych, żółtopomarańczowych kwiatach i o podwyższonej odporności na niskie temperatury;
- Primula acaulis Alba – pierwiosnek o białych kwiatach;
- Primula acaulis Alba Plena – roślina o pełnych, białych kwiatach;
- Primula acaulis Blue Zabra – kwiaty w niebiesko-białe prążki;
- Primula acaulis Dawn Ansel –kremowe kwiaty, które mają dziesięć płatków;
- Primula acaulis Lilacina – odmiana wyróżnia się pełnymi kwiatami w różowo-liliowym kolorze.
Pierwiosnki jako rośliny jadalne
Pierwiosnki wykazują niezwykłe walory estetyczne. Są wspaniałą dekoracją stołów oraz ogrodów. Niewiele osób wie, że zalicza się je do grona roślin jadalnych.
Do spożycia nadają się liście oraz kwiaty pierwiosnków. Dzięki temu często służą za wyrafinowany dodatek do tortów, ciast, deserów, ale również sałatek i innych potraw.
Podsumowując, pierwiosnki są powszechnie znanymi kwiatami, które uznaje się za zupełnie wyginięte w naturalnym stanie. Odmiany szklarniowe przybierają różnorodną kolorystykę oraz budowę kwiatów. Pierwiosnki świetnie sprawdzają się zarówno w ogrodzie, jak i w doniczce. To całoroczne kwiaty, których liście pozostają zielone nawet zimą.
