Kocanki piaskowe to stosunkowo małe roślinki, które jednak mają w sobie bardzo duży potencjał. Często można spotkać je w naturze na obszarze od Europy Zachodniej po Syberię. Wiele osób decyduje się na uprawę tych roślin w swoim przydomowym ogrodzie. Nic dziwnego. Są nie tylko urocze, ale także wyjątkowo funkcjonalne. W medycynie ludowej służyły walce z drogami żółciowymi, przede wszystkim pęcherzykiem żółciowym.
Kocanki piaskowe – występowanie i charakterystyka
Kocanki piaskowe (Helichrysum arenarium) są gatunkiem byliny z rodziny astrowatych (Astraceae). Występują w Azji oraz części Europy. W Polsce stanowi gatunek dość pospolity; można natknąć się na nią na nieużytkach, wydmach, terenach podleśnych i przydrożnych.
Kocanka piaskowa dorasta do 10-40 cm. Jej pędy, sztywne, filcowato owłosione, wyrastają z podziemnych kłączy. Liście kocanki, w rozecie oraz na łodygach, są siedzące, o lancetowatym kształcie. Na całej powierzchni są pokryte szarawym, wełnistym kutnerem, przez który cała roślina ma srebrzystozieloną barwę.
Najbardziej charakterystycznym elementem kocanek są kwiaty: drobne, żółte kuliste, tworzą gęste główki, zebrane w kwiatostany, baldachowate albo wiechowate. Kwitnienie przypada na okres od lipca aż do później jesieni. Jest zapylana przez owady; ciekawostką jest fakt, że stanowi ona roślinę żywicielską larw motyla rusałki osetnik.
Zagrożenie i ochrona kocanki w Polsce
Kocanka piaskowa od 1983 r. znalazła się na liście roślin objętych częściową ochroną gatunkową. Status utrzymano na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z 9.10.2014 r. Główne zagrożenie dla rośliny stanowią ludzie, którzy na miejsca do jej zbioru wybierają naturalne siedliska.
Uprawa kocanki piaskowej
Kocanka piaskowa, chociaż występuje w środowisku naturalnym Polski, jest również elementem niektórych prywatnych ogrodów. Zanim zdecydujemy się na jej uprawę, zapoznajmy się z jej wymaganiami.
Kocanka najlepiej czuje się na stanowiskach mocno nasłonecznionych. Preferuje glebę lekką, piaszczysto-kamienistą, przepuszczalną i niezbyt żyzną. Warto upewnić się, że gleba nie jest zbyt wilgotna, gdyż szkodzi ona kocance, doprowadzając nawet do jej zamierania. Wysiew byliny najlepiej rozpocząć wczesną wiosną.
Kocankę piaskową można rozmnażać na wiele sposobów: przez wysiew nasion, z sadzonek albo nawet podział kłącza.
Pielęgnacja kocanki piaskowej
Kocanka piaskowa jest rośliną odporną na duże upały i suszę. Jej podlewanie jest konieczne tylko podczas przedłużających się okresów bez deszczu. Nadmierna wilgoć może jednak prowadzić do rozwoju chorób grzybowych, dlatego warto bardzo uważać podczas podlewania. Kocanki nie powinno się zbytnio nawozić; jeżeli zdecydujemy się na zastosowanie nawozu, wybierzmy ten organiczny. Ważnym elementem pielęgnacji rośliny jest także jej regularne odchwaszczanie.
Chociaż kocanka piaskowa należy do gatunku mrozoodpornego, zaleca się jej okrywanie. Jest to szczególnie ważne, jeżeli bylina znajduje się na otwartym, nieosłoniętym terenie.
Właściwości i zastosowanie Helichrysum arenarium
Kocanka posiada wiele zastosowań. Wiele osób uprawia ją dla jej wyglądu; stanowi miłą dla oka ozdobę, w szczególności w ogrodach w stylu śródziemnomorskim. Po zerwaniu kwiaty bardzo długo zachowują swój intensywny kolor i mogą być ciekawym elementem dekoracyjnym.
Kocanka piaskowa pełni jednak także inne funkcje jest znana jako roślina lecznicza. Wykorzystywane jest zarówno ziele, jak i jej kwiatostany. Te drugie zawierają takie elementy jak m.in.:
- garbniki roślinne;
- związki flawonowe;
- chalkony;
- karetonoidy;
- kwas kawowy;
- kwas kumarowy;
- kwas syryngowy;
- kwas trójterpenowy;
- fitosterole;
- skopoletynę;
- umbeliferon;
- eskuletynę;
- olejki eteryczne.
Kocanka piaskowa nie bez powodu wykorzystywana jest we wspomaganiu leczenia. Wykazuje szereg właściwości, takich jak:
- żółciopędne;
- otruwające;
- moczopędne;
- rozkurczowe;
- wspomagające apetyt;
- przeciwbólowe;
- przeciwtrądzikowe;
- przeciwstarzeniowe;
- antyoksydacyjne;
- antygrzybicze, przeciwwirusowe i antybakteryjne;
- wspomagające leczenie siniaków, blizn i krost;
- wspierające wątrobę;
- wspomagające procesy trawienne.
Podsumowanie
Kocanki piaskowe to zioła o szerokim zastosowaniu. Możesz spotkać je na przydrożach, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby znaleźć dla nich miejsce na swojej rabatce bylinowej lub w ogrodzie ziołowym. Są urocze i pomagają w problemach z kamicą żółciową.
