Topiary tworzone z wiecznie zielonych krzewów i drzew urozmaicają ogrodowy krajobraz. Poznaj sztukę cięcia topiarów!
Topiary, czyli rzeźby roślinne, mogą przybierać różne kształty. Od prostych figur, takich jak kule czy spirale, po wymyślne scenki rodzajowe. Ich forma zależna jest tylko od wyobraźni ogrodnika. Dowiedz się, jak nadać roślinom pożądany kształt i jakie gatunki najlepiej nadają się do cięcia.
Topiary w ogrodzie – znów modne!
Sztuka tworzenia rzeźb z żywych roślin znana jest już od starożytności. Początkowo proste kształty z czasem zaczęły przybierać coraz bardziej wymyślne formy. Topiary mogą stanowić formę żywopłotów, przesłon, stabilizującego elementu rabat lub być główną ozdobą ogrodu. Formowane rośliny w kształcie brył geometrycznych, na przykład kul i stożków, spirali lub postaci ludzi czy zwierząt, stanowią urozmaicenie ogrodu. Najprostszą formą topiarów jest żywopłot. Zwykle jest utworzony z zimozielonych roślin.
Topiary można również mieć na tarasie w donicach np. kuliste kształty z odmian bukszpanu, które osiągają maksymalnie 1 m wysokości. Moda na topiary w ogrodzie powróciła wraz z pojawieniem się artystycznego ruchu Arts and Crafts, który narodził się pod koniec XIX wieku w Wielkiej Brytanii. Wprowadzają do ogrodu porządek i elegancję. Artystyczne cięcie dało początek innym sztukom, jak chociażby japońskiemu bonsai.
Sztuka tworzenia topiarów. Jak kształtować rośliny?
Ars topiaria od wieków cieszy się niesłabnącą popularnością. Aranżacje ogrodowe z topiarami mogą przypominać prawdziwe dzieła sztuki, ale nawet te, które występują w prostej formie np. parterowych żywopłotów, robią wrażenie. Żywopłoty mogą tworzyć w ogrodzie rodzaj przesłony, aby oddzielać przestrzeń lub stanowić ochronę przed wiatrem. Niskie żywopłoty mogą stanowić obwódkę dla rabat.
Bez względu na formę, aby topiary miały swój kształt, należy je odpowiednio przyciąć. Do strzyżenia drzew i krzewów najbardziej przydają się nożyce ręczne i sekatory. Pomocą w tworzeniu figuralnych topiarów są siatki i druciane ramy.
Jak formować krzewy ozdobne? Szablony do tworzenia różnych figur
Do formowania roślin można użyć specjalnych szkieletów, które są dostępne w różnych kształtach. Takie stelaże nakłada się na rosnącą roślinę i z czasem stopniowo przycina się pędy, które wychodzą poza ramy. Przed cięciem najlepiej rozłożyć ochronną płachtę materiału pod rośliną, aby ułatwić sobie sprzątanie. Rośliny, które są odpowiednio pielęgnowanie i podlewane szybko staną się zieloną masą, którą można dowolnie formować.
Strzyżenie najlepiej powtarzać 2-3 razy w sezonie. Ważne jest, aby systematycznie skracać nowe przyrosty, inaczej rośliny będą nadmiernie wyrastać i staną się bezkształtną masą. Za pierwszym razem tnie się tak, aby nadać pożądany kształt. Później należy skracać około 1/3 długości przyrostów. Szkielety do tworzenia wymyślnych topiar można kupić przez w sklepach ogrodniczych. Mogą mieć kształt zwierząt, najbardziej popularne są ptaki, motyle i słonie.
Jak pielęgnować topiary?
Krzewy formowane wymagają regularnego podlewania, zwłaszcza w upalne dni. Poza tym trzeba je chronić przed chorobami i szkodnikami. Jak można to robić? Ważne jest, aby pamiętać o kilku zasadach:
- Narzędzia trzeba dezynfekować, zanim rozpocznie się przycinanie kolejnego krzewu, gdyż mogą na nich pozostawać zarodniki, które zainfekują zdrowe okazy.
- Po sezonie narzędzia trzeba konserwować profesjonalnym olejem dobrej jakości.
- Warto również pamiętać, że najlepiej jest przycinać rośliny w pochmurny dzień, gdyż ostre słońce może przypalić świeżo odsłonięte młode listki.
- Narzędzia do cięcia muszą być ostre, bo inaczej brzegi liści i pędów będą postrzępione. Nie tylko wygląda to nieestetycznie, ale może to też doprowadzić do tego, że rośliny zaczną chorować.
- Krzewy będą rosły lepiej, jeśli będą regularnie nawożone. W ostatnim czasie do łask powracają ekologiczne nawozy naturalne.
Wybór gatunków do przycinania
Na topiary najlepiej nadają się gatunki roślin rosnących wolno, które dobrze znoszą cięcie i silnie się krzewią. Najlepiej wybierać młode egzemplarze, które nie są jeszcze zbyt rozrośnięte. Łatwiej jest uzyskać z nich gęstą figurę.
Najczęściej do tworzenia topiar wykorzystuje się rośliny takie jak:
- bukszpan wieczniezielony;
- bluszcz;
- ostrokrzew;
- żywotnik;
- ligustr pospolity;
- tuja;
- cyprysik;
- laur;
- lawenda.
Do wyższych form topiarów nadają się drzewa takie jak klony, buki, graby. Sprawdzą się także rośliny i drzewa iglaste, na przykład sosna i cis.
Topiary tworzą w ogrodzie wyjątkową atmosferę. Ich tworzenie wymaga pracy i czasu, ale efekt z pewnością jest tego wart.
