Niecierpek gruczołowaty to nazwa stosowana wymiennie z niecierpkiem himalajskim lub niecierpkiem Roylego. Ta jednoroczna bylina jest bardzo odporna i z łatwością dostosowuje się do bardzo różnych warunków. Jej wzniesiony pokrój budzi zachwyt a kolorowe kwiaty przyciągają owady zapylające. Jeżeli planujesz uprawę tego gatunku w swoim ogrodzie lub na działce, koniecznie przeczytaj poniższy artykuł.
Niecierpek gruczołowaty – charakterystyka
Niecierpek himalajski swoją nazwę zawdzięcza pochodzeniu. Naturalnie występuje bowiem właśnie w Himalajach. Został jednak introdukowany także do innych części świata. To roślina cenna przede wszystkim dla pszczół. Ponieważ jednak pięknie się prezentuje bywa również obiektem pożądania amatorów ogrodnictwa.
To wysoka bylina, która może dorastać nawet do 2.5 metra wysokości a w bardzo sprzyjających warunkach nawet do 3 metrów. System korzeniowy jest mięsisty i bardzo rozbudowany. Zdarza się, że produkuje nawet do stu sztuk korzeniu przybyszowych, które wyrastają z dolnej części łodygi.
Liście wyrastają w okółkach najczęściej po 3-5 sztuk. Mają ząbkowane brzegi i osadzone są na krótkich ogonkach. Najbardziej atrakcyjne są oczywiście kwiatostany, które wyrastają na długich szypułkach o lancetowatych nasadach.
W jednym gronie występuje od kilku do kilkunastu grzbiecistych kwiatów. Są one zazwyczaj różowe, jednak nasycenie barw może się bardzo różnić. W okresie kwitnienia można dostrzec zarówno białe, jak i ciemnobordowe płatki. Po ich przekwitnieniu pojawiają się torebki nasienne, w których znajduje się nawet kilkaset nasion.
Roślina jest w całości jadalna i miododajna. Bardzo cenią ją sobie nie tylko ogrodnicy, ale także pszczelarze. Ich słodki nektar przyciąga nie tylko pszczoły, ale również inne owady zapylające.
Niecierpek gruczołowaty – uprawa i pielęgnacja
Niecierpek gruczołowaty to roślina, która bardzo dobrze radzi sobie w różnych warunkach i jej uprawa zdecydowanie nie powinna przysporzyć ci żadnych problemów. Najbardziej korzystne są dla niego wilgotne gleby, dlatego często można spotykać go w dolinach rzek. Najbardziej odpowiednie podłoże to to o odczynie pH 4,5 – 7,5.
Rozmnażanie tej rośliny na własną rękę nie jest konieczne, ponieważ niecierpek świetnie radzi sobie sam. W lipcu pękają jego torebki nasienne, które z dużą mocą wystrzeliwują w powietrze setki nasion. W warunkach szklarniowych można wysiewać je nw własną rękę, konieczna jednak będzie wcześniejsza stratyfikacja.
To bylina jednoroczna, która znika po pierwszych przymrozkach.
Niecierpek gruczołowaty w grodzie
W naszych ogrodach niecierpek himalajski najczęściej stosowany jako tło dla innych nieco niższych bylin. Jego różnorodność kolorystyczna jest bardzo ceniona przez miłośników pięknych kwiatów, dlatego roślinę chętnie umieszcza się w okolicach miejsc wypoczynkowych – tarasów, czy altan. Dobrze wyglądają także w okolicy oczka wodnego.
Niestety, nie mamy pełnej dowolności w wysiewaniu i sprzedaży sadzonek. Od 2004 roku roślina tego gatunku uznawana jest oficjalnie za zagrożenie dla naszego rodzimego ekosystemu. Jej hodowla jest możliwa wyłącznie na własną rękę . Obowiązuje pełen zakaz wysiewania jej do środowiska.
Co to oznacza w praktyce? Niecierpka himalajskiego możesz zasadzić w ogrodzie, jednak musisz dołożyć wszelkich starań, aby się z niego nie wydostał. Właśnie dlatego zaleca się okrywanie roślin w okresie pękania gniazd nasiennych lub uprawianie ich w szklarni.
Również pszczelarze nie mogą uprawiać niecierpka na własną rękę, chociaż miododajne właściwości tego gatunku znacznie zwiększają produkcję. Hodowla na większą skalę oraz sprzedaż wymagają pozwolenia Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.
Czy warto wysiewać niecierpka gruczołowatego w ogrodzie?
W świetle powyższych informacji wiele osób zadaje sobie pytanie, czy celowa uprawa tego gatunku ma sens. Z jednej strony ma on bardzo piękny pokrój i kiedy kwitnie wygląda okazale. Z drugiej natomiast mamy do wyboru wiele innych roślin jednorocznych o równie pięknych kwiatach, które nie stanowią tak dużego zagrożenia dla rodzimych roślin.
Jeżeli nie prowadzisz pasieki nie musisz też martwić się o los okolicznych pszczół. Z powodzeniem możesz zdecydować się na inne rośliny miododajne, które również będą dla tych pożytecznych owadów bardzo cenne.
Nasiona tej rośliny są wyrzucane na bardzo duże obszary. Ich rozprzestrzenienie do środowiska nie jest więc niemożliwe, nawet przy bardzo dużej ostrożności. Warto więc zastanowić się, czy długi okres kwitnienia oraz niskie wymagania są warte celowej uprawy tego inwazyjnego gatunku.
Podsumowanie
Niecierpek gruczołowaty (Impatiens glandulifera Royle) to piękna, ale ekspansywna roślina, która może bardzo szybko rozprzestrzeniać się z przydomowego ogrodu do środowiska. Stanowi zagrożenie dla naszego ekosystemu, dlatego w większości przypadków najlepszym pomysłem będzie rezygnacja z jej uprawy na rzecz innych miododajnych kwiatów.
