Kakaowiec właściwy – jak wygląda uprawa kakao na plantacji?

Aby kakaowiec zdrowo wzrastał i wydawał ziarna, potrzebuje do tego odpowiedniego klimatu. Z tego powodu uprawiany jest przede wszystkim w Ameryce Południowej, Afryce, Australii i we wschodniej Azji. Okazuje się jednak, że ta tropikalna roślina może wyrosnąć także w warunkach domowych, którym daleko jest do afrykańskiego klimatu. Sprawdź, czy da się uzyskać ziarna kakaowca we własnym domu!

Gdzie uprawia się kakaowce?

Pierwotnie kakaowiec uprawiany był na terenach Ameryki Południowej i Środkowej. Później plantacje tej rośliny rozprzestrzeniły się na inne części świata w klimacie tropikalnym i aktualnie najwięcej ziaren kakaowych uzyskuje się w Afryce, gdzie panuje idealna temperatura dla rozwoju tego gatunku.

Największą produkcją w Afryce mogą pochwalić się takie rejony, jak:

• Wybrzeże Kości Słoniowej;
• Ghana;
• Nigeria.

Z kolei w Azji prym wiodą:

• Filipiny;
• Indonezja;
• Indie.

W Ameryce Południowej plantacje kakaowca znajdują się przede wszystkim w:

• Ekwadorze;
• Peru;
• Brazylii.

Kakaowiec właściwy – cechy charakterystyczne gatunku

Kakaowiec to wiecznie zielone drzewo posiadające zwarty pokrój. Jego korona sięga nawet 15 metrów wysokości. Gatunek ten może występować również w formie krzewu i wtedy osiąga maksymalną wysokość 5 metrów. Kora kakaowca jest cienka i przybiera barwę złocisto-brązową. Drzewo to wytwarza mocny i złożony system korzeniowy. Liście są podłużne lub szerokolancetowate o skórzastej strukturze. Ich przyrost trwa właściwie przez cały rok.

Kwiaty i owoce

Kakaowiec wytwarza kwiaty czerwone lub różowe, które wyrastają na krótkich szypułkach wychodzących bezpośrednio z konarów lub pnia drzewa. Z kolei owoce to owalne jagody, których kształt przywodzi na myśl przerośniętego ogórka. Każdy owoc ma grubą łupinę, a w jego wnętrzu znaleźć można kilkadziesiąt kulistych lub płaskich nasion. Znajdują się one w soczystym czerwonawym miąższu o słodkim smaku.

Uprawa kakao. Jakie wymagania ma roślina?

Do prawidłowego wzrostu w warunkach naturalnych kakaowiec potrzebuje wilgotnego i ciepłego klimatu, gdzie zarówno dobowe, jak i roczne wahania temperatur są niewielkie. Z tego powodu te drzewa i krzewy spotyka się zwykle w rejonach okołorównikowych, a konkretnie w lasach równikowych. Minimalna temperatura dla prawidłowego rozwoju kakao wynosi 18 stopni, a najwyższa 32. Kiedy przez kilka dni będzie się ona utrzymywała na poziomie 10 stopni Celsjusza, plonowanie może nie przebiegać właściwie, natomiast poniżej 4 stopni roślina zaczyna zamierać.

Drzewo to nie przepada za silnym wiatrem i nie lubi zbyt ostrego nasłonecznienia, więc osłona wyższych od niego gatunków jest idealnym rozwiązaniem. Najczęściej rozwija się ono w cieniu bananowca, kokosu czy kauczkowca. Uprawa kakaowca odbywa się na ziemiach żyznych i odpowiednio przewiewnych. Na plantacjach kakaowce sadzi się w odległości kilku metrów od siebie (zwykle 3–6 metrów). W ciągu 4 lat od zasadzenia roślina powinna zacząć owocować. Największe plony przypadają natomiast na 8.–15. rok jej życia.

Wyróżnia się dwa okresy zbiorów ziaren kakaowca. Pierwszy z nich następuje między wrześniem a marcem i wtedy dojrzałe owoce stanowią aż 80% całych zbiorów. Drugi okres przypada na miesiące od kwietnia do września. Wówczas zbiory stanowią pozostałe 20%. Po zebraniu owoce należy przeciąć w połowie, a następnie wyjąć z nich ziarna i miąższ.

Uprawa kakaowca w domu. Czy to możliwe?

Kakaowiec niekoniecznie musi być uprawiany tylko na tropikalnych plantacjach. Jeśli spełnisz szereg wymagań uprawowych i pielęgnacyjnych, będziesz cieszyć się ta oryginalną rośliną także we własnej doniczce. W sklepie ogrodniczym dostaniesz najpewniej także sadzonki albo drzewka kawy arabskiej.

Powinieneś pamiętać przede wszystkim o temperaturze, której potrzebuje kakaowiec, czyli ok. 25 stopni Celsjusza. Przez cały rok powinien rozwijać się więc w temperaturze pokojowej. Kiedy zimą robi się chłodniej nawet w mieszkaniu, należy zapewnić roślinie przynajmniej 20 stopni. Zadbaj o stanowisko słoneczne, jednak nie narażone na bezpośrednie działanie promieni słońca. Jeśli chodzi o doniczkowe podłoże dla kakaowca, najlepiej sprawdzi się ziemia żyzna i próchnicza, o lekko kwaśnym odczynie.

Pamiętaj, że kakaowiec uprawiany w domu nigdy nie osiągnie takich rozmiarów, jak jego odpowiednik w warunkach naturalnych, jednak i tak powinieneś zadbać o odpowiednią przestrzeń dla jego wzrostu. Roślinę należy przesadzić od razu po przywiezieniu jej do domu, a kolejny taki zabieg warto przeprowadzić wtedy, kiedy roślina będzie tego potrzebować, nie ma tutaj reguły. Na domowym kakaowcu raczej nie pojawią się kwiaty czy owoce, jednak warto traktować go jako roślinę dekoracyjną. Jeśli jednak szczęśliwie zdarzy się, że twój okaz zakwitnie i zaowocuje, może do tego dojść najwcześniej po dwóch latach od posadzenia.

Jak wyglądają zbiory kakaowych ziaren?

W ciągu jednego roku z jednego kakaowego drzewa można uzbierać około pół kilograma ziaren. Zbiory kakao zawsze odbywają się ręcznie. Pracownicy plantacji ścinają ziarna specjalnym kijem lub maczetą. Ważna jest tutaj odpowiednia wprawa, ponieważ nie można przy tym uszkodzić pozostałej części rośliny. Doświadczenia wymaga także ocena tego, które z owoców są już dojrzałe. Zbiory odbywają się dwa razy w roku. Bezpośrednio po nich przeprowadza się fermentację pulpy, wyłuskiwanie ziaren, wtórną fermentację, a następnie suszenie, prażenie i mielenie. Kiedy zbiory są udane, po wstępnej obróbce ziarna kakao trafiają do różnych zakątków świata, gdzie ludzie cieszą cię smakiem i aromatem gorącego, kakaowego napoju.

Nie da się jednoznacznie ocenić, jak długo może żyć jedno drzewo kakaowe. Niektóre okazy osiągają wiek nawet 200 lat. Jeśli natomiast chodzi o przydatność rośliny, szacuje się ją na 25 lat.

Kakaowiec to cenna roślina naturalnie występująca w klimacie tropikalnym. To właśnie z niej pozyskuje się m.in. proszek kakaowy, z którego później wytwarzane jest masło kakaowe. Co ciekawe możliwa jest także domowa uprawa drzewa kakaowego. Należy jednak zapewnić roślinie odpowiednie warunki, by cieszyć się jej walorami dekoracyjnymi. Kakaowiec uprawiany w donicy raczej nie wyda owoców, ale mimo tego warto zdecydować się na taką oryginalną i naturalną ozdobę mieszkania. W warunkach naturalnych największe znaczenie dla prawidłowego wzrostu rośliny ma temperatura, stopień nasłonecznienia oraz odpowiednia osłona przed wiatrem.