• Rośliny doniczkowe
    • Kwiaty doniczkowe
      • Pnące
      • Zwisające
    • Kwiaty na balkon i taras
    • Kaktusy
    • Sukulenty
    • Paprocie
    • Palmy
  • Rośliny akwariowe
    • Las w słoiku
  • Ogród
    • Choroby roślin
    • Chwasty
    • Kalendarz ogrodnika
      • Cięcie
      • Jesień
      • Kwitnienie
      • Nawożenie
      • Prace ogrodowe
      • Sadzenie
      • Wiosna
      • Zima
    • Oczko wodne
      • Rośliny wodne
    • Owady
    • Rodzaje ogrodów
    • Rośliny ogrodowe
      • Rośliny jadalne
    • Skarpa i skalniak
    • Szklarnia
    • Szkodniki
    • Trawy
    • Ziemia do roślin
    • Zioła
  • Drzewa
    • Drzewa iglaste
    • Drzewa liściaste
    • Drzewa owocowe
  • Krzewy
    • Krzewy jadalne
  • Runo leśne
    • Grzyby
    • Mchy
  • Porady
    • Okazje
Logo gardeneo.pl
  • Zioła

Centuria pospolita – poznaj warunki uprawy, właściwości i zastosowanie ziela tysiącznika!

22 sierpnia, 2022
Centuria pospolita

Centuria pospolita (z łac. Centaurium erythraea Rafn) jest gatunkiem rośliny należącym do rodziny goryczkowatych (Gentianaceae Juss.). Ziele centurii od lat jest stosowane w celach leczniczych. Poznaj wszystkie zastosowania rośliny i warunki uprawy!

Z tego artykułu dowiesz się:
1 Centuria pospolita (Centaurium erythraea Rafn) – opis rośliny
2 Morfologia tysiącznika
3 Uprawa centurii pospolitej
4 Czy gorzkie ziele jest pod ochroną?
5 Roślina lecznicza – właściwości i zastosowanie
6 Zastosowanie centurii w innych branżach

Rośliny, ze względu na swoje właściwości, od lat wykorzystywane są do leczenia rozmaitych chorób i dolegliwości. Ziołolecznictwo nazywane jest również fitoterapią. Korzyści płynące z działania niektórych ziół są udowodnione naukowo, a same wyciągi z roślin chętnie stosowane nawet przy produkcji leków i suplementów diety. W tym artykule przyjrzymy się bliżej roślinie o nazwie centuria pospolita. Poznamy zarówno właściwości i zastosowanie, jak i najważniejsze informacje o uprawie centurii. Gdzie znajduje zastosowanie roślina? Jak uprawiać centurię? Dowiedz się, jak dbać o leczniczą roślinę ozdobną!

Centuria pospolita (Centaurium erythraea Rafn) – opis rośliny

Centuria pospolita (Centaurium erythraea Rafn) jest ozdobną rośliną dwuletnią. Jest zwana również tysiącznikiem. Rośnie na łąkach, miedzach, widnych polanach i nasłonecznionych stokach wzgórz niemal w całej Europie, Afryce i Azji. Występuje na terenie Polski, jednak jest w naszym kraju dość rzadko spotykana. Polska nazwa – centuria – wywodzi się od legendy o centaurze Chironie, który miał wyleczyć rany zadane przez Herkulesa właśnie zielem tej rośliny. Inna źródła donoszą, że nazwa pochodzi od słów centrum aurum, które oznaczają 100 sztuk złota – miałoby to oznaczać wielką wartość rośliny.

Morfologia tysiącznika

Łodyga tysiącznika jest wzniesiona, czterokanciasta, dorasta do 50 cm wysokości i w górnej części się rozgałęzia. Roślina posiada nakrzyżległe ulistnienie, które składa się z dwóch rodzajów liści: dolne tworzą różyczkę i są jajowate, a górne – łodygowe o kształcie podługowatojajowatym. Na szczycie łodygi pojawiają się kwiaty. Roślina obfituje w kwiatostany o pięciu jasnoróżowych płatkach. Z tego względu centuria uważana jest za niezwykle efektowną roślinę ozdobną.

Zobacz także
Lilie ogrodowe po przekwitnięciu – uprawa i pielęgnacja lilii

Uprawa centurii pospolitej

Centuria pospolita jest rośliną dwuletnią. W pierwszym roku wykształca jedynie niewielką rozetę liści. Dopiero w drugim roku wyrasta łodyga wraz z liśćmi, kwiatami i nasionami. Nasiona rośliny wysiewa się jesienią bezpośrednio do gleby. Należy przysypywać ich ziemią – warto zabezpieczyć je przed zbyt silnym wiatrem jodłowymi gałązkami. Sama uprawa nie należy do skomplikowanych. Tysiącznik preferuje glebę piaszczystą i wapienną o umiarkowanej wilgotności. W pielęgnacji najważniejsze jest regularne podlewanie. Podczas kwitnienia (od lipca do września) można ściąć roślinę w całości, aby uzyskać surowiec leczniczy.

Czy gorzkie ziele jest pod ochroną?

Centuria pospolita do 2004 roku podlegała w Polsce ochronie częściowej. W latach 2004-2014 ochrona rozszerzyła się do poziomu ścisłej. Aktualnie ponownie jest pod częściową ochroną. Oznacza to jednak, że aby wykorzystać właściwości lecznicze centurii, konieczna jest jej samodzielna uprawa w przydomowym ogródku.

Roślina lecznicza – właściwości i zastosowanie

Ziele centurii zawiera m.in.:

  • alkaloidy;
  • flawonoidy;
  • sole mineralne;
  • glikozydy.

Substancje gorzkie sprawiają, że napary z centurii są stosowane w leczeniu schorzeń żołądkowych, takich jak:

  • niestrawność;
  • upośledzone wydzielanie żółci;
  • wzdęcia;
  • zgaga;
  • niedokwasota.

Napar z ziela centurii pobudza wydzielanie śliny oraz soku żołądkowego, a także zwiększa wytwarzanie soków trawiennych żołądka i żółci. Roślina znajduje zastosowanie w leczeniu chorób skórnych. Jest także ceniona za działanie przeciwgorączkowe i przeciwpasożytnicze. Podawana jest też pacjentom po operacjach i ciężkich chorobach wyniszczających organizm.

Zastosowanie centurii w innych branżach

Centuria należy do roślin ozdobnych, jednak znana jest ze swoich właściwości prozdrowotnych. Surowcem leczniczym są jej wysuszone i pocięte łodygi, liście i kwiaty. Roślina rosnąca naturalnie na leśnych polanach wykorzystywana jest jednak również w innych gałęziach przemysłu. Znajduje zastosowanie przy produkcji aromatyzowanych wódek, nalewek i niektórych win (wermuty) już od średniowiecza. Tysiącznik stosowany jest też w branży kosmetycznej. Ekstrakt z rośliny jest składnikiem licznych kosmetyków dla cery wrażliwej i zwiotczałej, a także płynów do dezynfekcji skóry i ust.

Zobacz także
Lnica – opis rodzaju. Poznaj działanie i właściwości Lnicy pospolitej

Centuria pospolita jest łatwa w uprawie, a jej właściwości chętnie wykorzystywane we współczesnej medycynie. Nie powinny jednak przyjmować jej osoby mające wrzody żołądka i/lub dwunastnicy. Stosowanie nie jest również zalecane dzieciom poniżej 12 roku życia oraz kobietom ciężarnym i matkom karmiącym piersią.

Zobacz także:
  • Lebiodka pospolita, czyli oregano. Uprawa, właściwości i zastosowanie oregano w kuchni i nie tylko
  • Dymnica pospolita – właściwości, zastosowanie i zwalczanie ziela
  • Lnica – opis rodzaju. Poznaj działanie i właściwości Lnicy pospolitej
  • Szanta zwyczajna – uprawa, pielęgnacja i zastosowanie rośliny leczniczej
  • Mierznica czarna – poznaj warunki uprawy, właściwości i jej zastosowanie
  • Marzanka wonna – poznaj sposób uprawy oraz właściwości lecznicze ziela
  • Poziewnik szorstki – cechy charakterystyczne, właściwości oraz zastosowanie
  • Rzepik pospolity – poznaj wygląd, zastosowanie i właściwości lecznicze ziela
  • Świetlik łąkowy – poznaj warunki uprawy, działanie i zastosowanie
  • Krwiściąg lekarski – uprawa, właściwości i zastosowanie ziela
  • Hyzop lekarski (Hyssopus officinalis) – uprawa i zastosowanie. Święte ziele nazywane józefkiem ma wiele właściwości
  • Serdecznik pospolity – przekonaj się, jakie ma właściwości lecznicze
Brak komentarzy, skomentuj pierwszy(a)!
Dagmara Szymańska
Dagmara Szymańska

Jej życiowe motto to "Człowiek potrzebuje do życia ogrodów i bibliotek". Absolwentka SGH na kierunku Ochrona zdrowia roślin. Z ogrodnictwem związana od najmłodszych lat. Już wtedy z wielką pasją pomagała dziadkowi Tadeuszowi w jego uprawie. To on zaszczepił w niej tę wielką pasję, która trwa do dziś!

Previous Post Mierznica czarna – poznaj warunki uprawy, właściwości i jej zastosowanie
Next PostKupkówka (Dactylis) – uprawa popularnej trawy

Zobacz także

poziewnik szorstki

Poziewnik szorstki – cechy charakterystyczne, właściwości oraz zastosowanie

1 sierpnia, 2022
werbena

Werbena – piękna roślina o prozdrowotnym działaniu. Uprawa i pielęgnacja

7 marca, 2023
rośliny zielne

Rośliny zielne w Polsce – przegląd dziko rosnących pospolitych gatunków roślin

14 listopada, 2022

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Ostatnie artykuły
  • Jak przyspieszyć wzrost trawy? Sprawdź, ile rośnie trawa i jak to wspomóc

    20 marca, 2023
  • rośliny monokarpiczne

    Rośliny monokarpiczne – charakterystyka, przykłady i cykl życiowy hapaksantów

    20 marca, 2023
  • tulipany piwoniowe

    Tulipany piwoniowe – piękna odmiana popularnych kwiatów ciętych! Sprawdź, czym się charakteryzują!

    20 marca, 2023
  • tulipan

    Tulipan – czym się charakteryzuje i które gatunki są najpopularniejsze? Sprawdź, co musisz wiedzieć o tej roślinie!

    20 marca, 2023
  • peperomia heppy bean

    Peperomia happy bean – oryginalna roślina podobna do fasoli

    20 marca, 2023
  • eszeweria

    Eszeweria – wyjątkowo ozdobny sukulent z Meksyku

    20 marca, 2023
  • trawa ostnica

    Trawa ostnica cieniutka zwana Pony Tails – zwiewna ozdoba ogrodu

    20 marca, 2023
  • trawa gazonowa

    Trawa gazonowa – zielony dywan najwyższej jakości dla bardzo wymagających

    20 marca, 2023
  • juncus pencil grass

    Juncus Pencil Grass, czyli sit ołówkowy – ciekawa odmiana trawy ozdobnej

    20 marca, 2023
  • najdroższe kwiaty świata

    Ile kosztuje najdroższy kwiat świata? Czyli najdroższe kwiaty świata w pigułce

    19 marca, 2023
  • scewole

    Scewole – egzotyczne rośliny do pojemników, które zachwycają kolorem kwiatów

    19 marca, 2023
  • Ciemiernik – kiedy sadzić? Kwiaty w ogrodzie zimą

    19 marca, 2023
  • bratki zimowanie

    Bratki zimowanie w ogrodzie – czego potrzebują?

    19 marca, 2023
  • nawóz do strelicji

    Nawóz do strelicji pomoże ci utrzymać ją kondycji. Co sprawdzi się najlepiej?

    19 marca, 2023
  • szkodniki sosny

    Szkodniki sosny – 5 groźnych insektów

    19 marca, 2023
gardeneo

Kontakt
Redakcja
Polityka prywatności
Regulamin

Jak zabezpieczyć maliny na zimę
Jak zabezpieczyć poziomki na zimę
Jak zabezpieczyć trawę pampasową na zimę
Jak zabezpieczyć żurawki na zimę
Jak zabezpieczyć piwonie na zimę
Jak zabezpieczyć rabarbar na zimę
Jak zabezpieczyć hibiskusa na zimę
Budleja jak zabezpieczyć na zimę
Copyright © 2021-2022 Contentation sp. z o.o.