Bukwica zwyczajna (Stachys officinalis) to gatunek z rodziny jasnotowatych stosowany przede wszystkim jako surowiec lekarski. Sprawdź, jak skutecznie uprawiać go w przydomowym ogrodzie.

Spis treści pokaż

Bukwica zwyczajna jest rośliną spotykaną pod wieloma nazwami. Jej pozycja taksonomiczna nie jest jeszcze jednoznacznie ustalona, dlatego często można zetknąć się z określeniem czyściec lekarski albo Betonica officinalis. Z tego artykułu dowiesz się jak rozpoznać tę roślinę i w jaki sposób dobrze się nią zająć.

Bukwica zwyczajna – opis i charakterystyka

Bukwica zwyczajna to wieloletnia roślina z rodziny jasnotowatych. Uprawiano ją w całej Europie już w okresie średniowiecza. Była dodawana do wielu potraw i alkoholi. Poza naszym kontynentem można spotkać ją również na północy Afryki oraz na tych obszarach Azji, w których panuje umiarkowany klimat.

Bukwica jest rośliną o wzniesionym pokroju, która osiąga wysokość od 30 do nawet 100 cm. Posiada drewniejące kłącze, z którego raz w roku wyrasta część zewnętrzna obumierająca, kiedy nadchodzi późna jesień.

Liście bukwicy lekarskiej są sercowate u nasady i podłużnie jajowate, siedzące i karbowane na brzegach. Wszystkie pokryte wyraźnym włosem. W okresie kwitnienia na szczytach łodyg pojawiają się okazałe kwiatostany w formie nibykłosów. Kwiaty są jasnopurpurowe i dzwonkowate.

Czyściec lekarski – podgatunki

Bukwica lekarska występuje w sześciu podgatunkach, które można spotkać na różnych szerokościach geograficznych.

  • Stachys officinalis subsp. algeriensis – rośnie przede wszystkim na Półwyspie Iberyjskim
  • Stachys officinalis subsp. haussknechtii – spotykany na obszarze Bułgarii, Grecji i Turcji
  • Stachys officinalis subsp. officinalis – obejmuje cały zasięg gatunku
  • Stachys officinalis subsp. serotina – występuje we Włoszech oraz na Półwyspie Bałkańskim
  • Stachys officinalis subsp. skipetarum  – występuje w Albanii
  • Stachys officinalis subsp. velebitica – rośnie na Półwyspie Bałkańskim

Bukwica zwyczajna – uprawa i wymagania

Bukwica lekarska w ogrodzie

W Polsce bukwica lekarska występuje dosyć powszechnie w dzikich skupiskach na łąkach. Bywa również uprawiana w przydomowych ogródkach przede wszystkim jako roślina ozdobna. Co więcej, dojrzałe kwiaty świetnie Sprawdzają się w roli ozdobnych elementów bukietów ziołowych.

Jej okazałe intensywnie fioletowe kwiatostany stanowią ciekawe i bardzo okazałe urozmaicenie ogródków ziołowych, naturalistycznych i leśnych. Ponieważ roślina lubi wilgotne stanowiska można wysiewać ją w okolic oczek wodnych. Co ciekawe ta lecznicza roślina uprawiana jest również na plantacjach, skąd trafia do przedsiębiorstw a potem do sklepów zielarskich.

Wymagania glebowe bukwicy

Wybór stanowiska dla tej rośliny nie jest szczególnie istotny, ponieważ będzie rosła tak samo dobrze zarówno w pełnym słońcu, jak i w zacienionym rejonie ogrodu. To bardzo odporna roślina, która świetnie radzi sobie nawet w trudnych warunkach atmosferycznych. Rośnie w suchym podłożu, ale jednocześnie znosi okresowe zalewanie.

Jeżeli jednak chcesz zapewnić najlepsze warunki do wzrostu tej rośliny, wybierz podłoże, które będzie ciężkie, gliniaste i wilgotne. Powinno być jednocześnie próchnicze i bogate w wapń. Odczyn pH, który sprawdzi się w tym wypadku najlepiej to ten lekko kwaśny lub lekko zasadowy.

Rozmnażanie tej rośliny najlepiej przeprowadzać z ziaren które wysiewamy bezpośrednio do gleby.

Bukwica zwyczajna jako surowiec zielarski

Roślina traktowana jest jako bardzo pożyteczny surowiec zielarski. Już od dawnych czasów była ona stosowana jako ważny element medycyny ludowej także w Polsce.

Jakie korzyści może przynieść nam zastosowanie ziela bukwicy? Przede wszystkim należy podkreślić, że roślinę te można wykorzystywać zarówno wewnętrznie jak i zewnętrznie. Wyciąg z tej rośliny Działa bardzo silnie bakteriobójczo i przeciwzapalnie wykorzystuje się go w leczeniu bardzo różnych dolegliwości, takich jak:

  • biegunki;
  • bóle brzucha;
  • niestrawność;
  • zatrucie;
  • nadmierna potliwość ciała i nóg;
  • problemy z funkcjonowaniem wątroby i układu oddechowego.

Dodatkowo bukwica jest bardzo cennym lekarstwem na bezsenność i bóle głowy. Oczywiście tak jak wszystkie preparaty lekarskie powinna być stosowana wyłącznie za zgodą i wiedzą lekarza prowadzącego.

W przypadku stosowania zewnętrznego wyciąg z czyśćca świetnie sprawdza się leczeniu zadrapań i różnego rodzaju otarć na skórze. Dawniej stosowano go również w domowym leczeniu zmian trądzikowych oraz owrzodzeń i innych problemach skórnych które leczyły się stosunkowo długo.

W jakiej formie stosować czyściec lekarski?

Wyciąg z ziela bukwicy lekarskiej można stosować zarówno wewnętrznie jak i zewnętrznie. Wystarczą zaledwie dwie łyżki suszonego zera które zalewamy połową szklanki zimnej wody. Po pięciu minutach gotowania pod przykryciem odstawiamy odwar na bok i czekamy aż porządnie się schłodzi.

W zależności od tego na jakie dolegliwości stosujemy ziele, możemy albo codziennie wypijać po jednej szklance, albo nasączyć czysty wacik i przykładać go do zmienionych chorobowo miejsc na skórze.

Podsumowanie

Bukwica zwyczajna (Stachys officinalis) to roślina o bardzo szerokim zastosowaniu prozdrowotnym. Świetnie wygląda na ogrodowych rabatach I chociaż nie jest popularne zdecydowanie warto rozważyć uprawianie jej swoim przydomowym ogrodzie.

Zobacz także: