Zaraza ziemniaczana na pomidorach – jak ją rozpoznać, zwalczać i zapobiegać?

Zaraza ziemniaka to najgroźniejsza choroba grzybowa atakująca pomidory i ziemniaki, Objawy zarazy ziemniaczanej na pomidorach nie należy bagatelizować. Jak ją rozpoznać? Jak z nią walczyć? Przeczytaj o tym!

Co roku ogrodnicy zmagają się z zarazą pomidora. To jedna z najniebezpieczniejszych chorób pomidorów i ziemniaków. Początkowe plamy na liściach mogą całkowicie zniszczyć plony. Nie ignoruj pierwszych oznaków choroby!

Czym jest zaraza ziemniaka?

Zaraza ziemniaka (znana także pod nazwą zaraza pomidora) jest chorobą grzybową, bardzo ciężką do zwalczenia. Atakuje rośliny psiankowate, najczęściej pomidory i ziemniaki. Choroba wywoływana jest przez grzyb Phytophthora infestans. Zbagatelizowanie zmian chorobotwórczych sprawi, że twoje plony zostaną zniszczone i nie będziesz mógł z nich korzystać.

Kiedy występuje choroba?

Zaraza występuje w porze letniej, gdy dni są pochmurne, deszczowe oraz jest wysoka wilgotność powietrza. Jeśli słabo wietrzysz swoją szklarnię lub tunel foliowy, tam również możesz spotkać zarazę. Choroba występuje praktycznie co rok wśród pomidorów gruntowych i szklarniowych. Jej przebieg i intensywność zależy od pogody. Grzyb najszybciej rozwija się w temperaturze 20°C, a do infekcji może dojść w temperaturze od 3­°C. Zarodniki rozwijają się w przeciągu 3 godzin. Odpowiednie warunki dla infekcji i brak reakcji sprawią, że twoje plony zostaną zniszczone w kilka dni. W czasie upałów (powyżej 25°C) nie ma możliwości wystąpienia infekcji.

Jak się objawia zaraza ziemniaczana na pomidorach?

Zaraza ziemniaczana na pomidorach to najgroźniejsza choroba pomidorów. Najczęściej występuje latem, gdy dni są chłodne i wilgotne. Pierwsze objawy choroby zaobserwujesz w lipcu i sierpniu. Może się zdarzyć, że zacznie się ujawniać już w czerwcu. Rozwój choroby zahamuje, jeżeli dni przestaną być deszczowe i wilgotne. Nie należy bagatelizować zarazy ziemniaka, gdyż silne porażenie doprowadzi do zamarcia całych roślin. Stosuj zabiegi ochrony roślin najszybciej jak to możliwe.

Pierwsze objawy na liściach i łodygach

Na roślinie (liściach i łodygach) zaobserwujesz nieregularne, stopniowo powiększające się plamy w kolorze szarozielonym. Część nadziemna wygląda w miarę zdrowo. Następnie plamy zmienią barwę na brązową, która wnika w głąb rośliny. Spodniej stronie liści, przy dużej wilgotności powietrza, pojawia się biały nalot zarodników grzyba. Tak zaatakowane liście zamierają.

Zainfekowanie owoców

Zaraza najbardziej szkodzi owocom pomidora. Pojawiają się na nich brunatne plamy, które ulegają twardej zgniliźnie. Sięga ona w głąb miąższu, niekiedy aż do komór nasiennych. Po odkrojeniu zanieczyszczonych miejsc owoc nie nadaje się do spożycia, ponieważ jest gorzki i niesmaczny. Przy wysokiej wilgotności na krawędzi chorej i zdrowej tkanki, pojawia się biały nalot. Znika wraz ze spadkiem wilgotności powietrza.

Zapobieganie rozwojowi zarazy

Najlepszym sposobem na pozbycie się choroby jest niedopuszczenie do jej rozwoju. Lepiej zapobiegać niż leczyć. Oto jak możesz uchronić się przed zarazą ziemniaczaną.

Sadź odmiany pomidorów, które są odporne na infekcje grzybicze

Zainfekowanie pomidora zależy nie tylko od pogody, niektóre odmiany są bardziej lub mniej podatne na infekcje. Nie ma odmiany, która będzie w pełni odporna na zarazę pomidora. Niemniej jednak pewne odmiany lepiej tolerują obecność grzyba i wolniej rozwija się na roślinie. Odporność na zarazę możesz wzmocnić przy pomocy odpowiednich preparatów. Dbaj także o prawidłowe nawożenie.

Zarazy ziemniaczanej łatwiej unikniesz na pomidorach wczesnych niż późnych. Wynika to z cyklu rozwoju pomidora, a dokładniej momentu, w którym się rozwija i dojrzewa. Późne pomidory, rozwijające się w lipcu mają utrudnione zadanie, ponieważ jest to miesiąc ulewnych deszczy. Na wilgotnych liściach i chłodniejszej porze choroba ma idealne warunki do rozwoju.

Odmiany odporniejsze na zarazę:

• antares;
• atol;
• awizo;
• fanatsia;
• fobos;
• juhas;
• polbig;
• poranek;
• pluton;
• promyk.

Nie zraszaj liści

Grzyb najlepiej rozwija się w wilgotnych miejscach na liściach, pędach i owocach. W uprawie istotne jest, aby liście były suche. Dzięki temu grzyb nie ma możliwości rozwoju, nawet jeżeli doszło do infekcji.

Zrezygnuj z podlewania pomidorów zraszaczem lub konewką z sitkiem. To zwiększy ryzyko zmoczenia liści. Najlepiej nawadniać pomidory bezpośrednio w grunt. Pomidory w tunelach i szklarniach powinny być dobrze wietrzone. Najbardziej niebezpieczne są duże temperatury w ciągu dnia i nocy. Na roślinie skrapla się para wodna, która sprzyja rozwojowi grzyba. Owoce w doniczkach powinny stać pod zadaszeniem, aby nie padał na nie deszcz. Nad pomidorami w gruncie możesz zrobić daszek z folii lub podwinąć ściany tunelu foliowego, aby pozostał sam dach.

Izoluj liście pomidorów od gleby

Dolne liście pomidorów w pierwszych fazach wzrostu są duże i dotykają ziemi. Sprzyja to infekcjom. Staraj się zapobiegać dotykaniu gleby przez liście przy pomocy ściółki, np. ze słony lub wełny owczej. Możesz je również usuwać, zwłąszcza jeżeli żółkną lub posiadają plamy. Usuń je w ciepły i suchy dzień, aby w ranę nie wniknęły patogeny.

Zastosuj uprawę współrzędną i zmianowanie

Zaraza ziemniaczana wywołana przez grzyb Phytophthora infestans łatwo przenosi się pomiędzy roślinami. Mogą przemieścić się w kroplach wody na butach i narzędziach ogrodniczych. Mogą zostać przeniesione przez wiatr lub szkodniki. Przez wgląd na te czynniki, ważne jest, aby nie sadzić obok siebie roślin żywicielskich grzyba. Zwłaszcza ziemniaków. Dbaj także o porządek w uprawach, usuwaj chwasty z rodziny psiankowatych. One również mogą być źródłem zakażenia, np. psianka czarna lub lulek czarny.

W uprawie pomidorów istotne jest zmianowanie. Najlepiej zachować 4 lata przerwy w ich uprawie, w gruncie lub pod osłonami. Dotyczy to pomidorów jak i ziemniaków.

Nie zostawiaj resztek pomidorów po sezonie

Chorobotwórcze grzyby mogą zimować na pozostawionych częściach roślin żywicielskich w postaci strzępek plechy. Po zbiorze należy usunąć resztki z warzywniaka, tunelu lub szklarni. Pozbądź się zaschniętych pędów i liści, nie kompostuj ich, ponieważ mogą przenieść się choroby. Jeśli pomidory rosły w donicy, warto ją umyć, aby pozbyć się resztek ziemi i korzeni.

Zwalczanie zarazy ziemniaka – domowe sposoby

Opryski na zarazę pomidora zawsze wykonuje się zapobiegawczo, zanim wystąpią objawy na pomidorach. Nie ignoruj pierwszych objawów wystąpienia zarazy ziemniaczanej. Zanim sięgniesz po chemiczne środki ochrony roślin, zdecyduj się na domowe sposoby. Zrób własne opryski przy pomocy chwastów, ziół oraz drożdży piekarskich.

Wywar z pokrzyw

Do ochrony pomidorów możesz zastosować wywar z pokrzyw. Przygotujesz go z 500 gramów świeżych roślin oraz 5 litrami wody. Tak przygotowaną pokrzywę gotuj przez 30 minut. Po wystudzeniu preparat rozcieńczaj z wodą w stosunku 1:5. Najczęściej stosuje się go wczesną wiosną. Dodatkowo z ziela pokrzywy możesz przygotować gnojówkę, która jest świetnym nawozem pod pomidory.

Gnojówka ze skrzypu

Do oprysków profilaktycznych warto zastosować gnojówkę ze skrzypu.