Skoczogonki (Collembola) to jedne z najczęściej pojawiających się szkodników w roślinach doniczkowych. W Polsce wyróżnia się ponad 300 rodzajów skoczogonków, przy czym mogą się one trochę od siebie różnić. Są to stawonogi należące do skrytoszczękich, które są spokrewnione z owadami. Sprawdź, jak je rozpoznać i jak je zwalczać.

Spis treści pokaż

Zapamiętaj!

  • Skoczogonki to nie owady, ale są do nich bardzo podobne 🪲
  • Wyglądają jak małe, białe larwy – osiągają 2–3 mm długości 🐛
  • Najłatwiej je zauważyć, kiedy skaczą, na co wskazuje ich nazwa 🔍
  • Żerują na korzeniach roślin doniczkowych, na które najczęściej trafiają wraz z ziemią ogrodową 🌱
  • Mogą także być obecne w gotowych mieszankach dostępnych w sklepach ogrodniczych ⚠️
  • Aby pozbyć się skoczogonków, możesz wykorzystać naturalne sposoby – czosnek, cynamon, sodę – lub środki chemiczne 🧪

Skoczogonki – charakterystyka i wygląd małych skaczących robaczków

Skoczogonki to niewielkie robaczki, które bardzo często występują w roślinach doniczkowych. Mają jasną barwę, ale zazwyczaj są one koloru białego. Osiągają wielkość około 2–3 milimetrów. Te insekty nie mają skrzydeł ani oczu. Poruszają się bardzo szybko, dzięki widełkom skokowym, które wyrastają z ich odwłoku. Ich ruchy przypominają skakanie. Żywią się martwymi tkankami roślin i resztkami organicznymi.

Po czym poznać, że roślina doniczkowa została zaatakowana przez skoczogonki?

Zastanawiasz się, czy można po czymś poznać, że kwiatek doniczkowy został zaatakowany przez skoczogonki? Oczywiście, że można i nie jest to trudne! Insekty są widoczne gołym okiem, więc bez problemu dostrzeżesz je w swojej roślinie. Te małe robaczki żerują przeważnie na korzeniach, ale można je zauważyć także na nadziemnych częściach kwiatka. Wśród najczęstszych objawów dużej ilości skaczących szkodników wyróżnia się między innymi:

  • zwiędnięte pędy;
  • uszkodzone liście;
  • suche części rośliny;
  • wolniejszy wzrost kwiatka lub zahamowanie jego wzrostu;
  • podatność rośliny na choroby grzybowe.
skoczogonki - jak poznać, że zaatakowały roślinę

Skoczogonki – skąd biorą się skaczące insekty?

Ciekawi cię, skąd się biorą małe szkodniki w kwiatkach doniczkowych? Ich naturalnym środowiskiem jest gleba. W domowych kwiatkach mogą pojawić się przede wszystkim dlatego, że zostaną one przyniesione z ziemi ogródkowej. Może się to wydarzyć, na przykład, podczas przesadzania rośliny, w trakcie którego wykorzysta się podłoże ze ogrodu. Może być też tak, że skoczogonki będą już obecne w roślinie, którą kupisz w sklepie. Niestety coraz częściej spotyka się je także w gotowych mieszankach podłoża, które są dostępne w sklepach ogrodniczych. Dlatego warto je kupować w sprawdzonych punktach.

Co sprzyja rozwojowi skoczogonków?

Jakie warunki sprzyjają rozwojowi skoczogonków? Te małe, skaczące robaczki uwielbiają wilgoć i żyzne podłoże. Najczęściej pojawiają się one w mchu, ziemi liściowej i naturalnej ściółce. Spotkać je można także w kompoście – uczestniczą w jego rozkładzie. Gdy już pojawią się w roślinie doniczkowej, to najbardziej szkodzą tym, które są nadmiernie podlewane. Jeśli kwiatek będzie dodatkowo ustawiony w ciemnym, chłodnym miejscu, to tym bardziej trzeba liczyć się z tym, że mogą się w nim pojawić skoczogonki. Warto wspomnieć też o tym, że sprzyja im nawożenie organiczne, zwłaszcza nawozami humusowymi.

Szkodliwość skoczogonków – czy są groźne dla roślin?

Obecność skoczogonków w kwiatku doniczkowym nie zawsze wiąże się z dużą szkodliwością. Jeśli robaczków jest niewiele i mają dużo rozkładającego się pożywienia, to nie szkodzą roślinie. Co więcej, mogą być one pożyteczne, bo dzięki nim ziemia staje się bogata w próchnicę. Jednak, gdy ilość szkodników się namnoży i zabraknie im pokarmu, to skoczogonki przenoszą się na korzenie i zdrowe części rośliny (liście, łodygę) i wygryzają w nich otwory, doprowadzając do osłabienia kwiatka. W przypadku dużej plagi robaczków wystarczy tylko kilka tygodni, aby doprowadzić do całkowitego uschnięcia rośliny.

Jak zwalczać skoczogonki?

Istnieje wiele sposobów na zwalczanie skoczogonków. Wybór odpowiedniej metody zależy od tego, w jakiej ilości zaatakowały one kwiatek. Jeśli jest ich niedużo, to wystarczające mogą okazać się domowe, naturalne sposoby, między innymi zanurzanie w wodzie czy wykorzystanie czosnku, cynamonu, sody. Jeśli problem okaże się większy, to do pozbycia się plagi tych małych robaków będzie trzeba użyć preparatów chemicznych, typu pałeczki lub płyny. Najważniejsze jest to, żeby szybko działać i nie dopuścić do namnożenia się skoczogonków. Im mniej jest insektów, tym większe są szanse na uratowanie kwiatka.

Na czym polega zwalczanie chemiczne skaczących, gryzących robaczków?

Zwalczanie chemiczne skoczogonków polega na użyciu środków chemicznych lub ekologicznych, które pomogą pozbyć się także ich jaj, larw oraz poczwarek. Stosuje się tutaj:

  • opryski (środki układowo-systemiczne) – ich działanie jest długotrwałe i rozłożone w czasie, zabieg należy powtarzać, aby mieć pewność, że środek dotrze do każdego szkodnika;
  • roztwory do podlewania – rozcieńcza się je z wodą i wlewa do donicy, aby preparat dotarł do robaków zjadających korzenie;
  • pałeczki owadobójcze – umieszczane są w glebie, w której systematycznie uwalniają szkodliwe substancje (odstraszające insekty).
skoczogonki - proponowane zabiegi

Domowe sposoby na pozbycie się skoczogonków

Do najlepszych domowych sposobów zwalczania skoczogonków zalicza się między innymi:

  • zanurzenie rośliny w wodzie – donicę z kwiatkiem trzeba zanurzyć w wodzie w taki sposób, aby cała bryła korzeniowa była pod wodą, po kilku godzinach szkodniki powinny wypłynąć na powierzchnię (po skończonym zabiegu roślinę trzeba ustawić w ciepłym miejscu);
  • częściowa wymiana podłoża pod kwiatkiem – zmiana ziemi spowoduje usunięcie insektów oraz ich jaj;
  • wykorzystanie różnych produktów, na przykład wody utlenionej, czosnku albo cynamonu.

Sprawdzony sposób na skoczogonki – czosnek

Jednym ze sprawdzonych domowych sposobów na pozbycie się skoczogonków jest użycie czosnku. Charakteryzuje się on właściwościami leczniczymi, ale świetnie radzi sobie również w likwidacji wielu szkodników roślin, między innymi skoczogonków. Sporządza się z niego wywar (do rozcieńczania z wodą), którym podlewa się kwiatka. Przygotowanie preparatu nie zajmuje wiele czasu. W pierwszej kolejności należy podzielić czosnek na ząbki, obrać je i zetrzeć na tarce. Następnie umieszcza się go w naczyniu i zalewa zimną wodą. Po upływie około 30 minut odcedza się płyn, po czym jest on gotowy do użycia.

skoczogonki - domowe sposoby

Niezawodny cynamon – idealny do walki ze skoczogonkami

Kolejną niezawodną domową metodą na walkę ze skoczogonkami jest cynamon. Tę przyprawę można wykorzystać na dwa sposoby:

  • przygotowanie preparatu do oprysku – jego stworzenie jest bardzo proste: 4 łyżeczki cynamonu wsypuje się do naczynia z litrem wody i pozostawia na noc;
  • posypanie cynamonem wierzchniej warstwy gleby.

Obie czynności należy stosować dwa razy w tygodniu, aż do czasu całkowitego usunięcia skaczących robaczków.

Soda – może pomóc szybko zwalczyć skoczogonki

W walce ze skoczogonkami pomoże również soda! Można przyrządzić z niej preparat, który posłuży do opryskiwania lub przecierania rośliny. Przygotowanie roztworu jest bardzo łatwe. Należy zmieszać ze sobą: łyżeczkę sody, odrobinę płynu do mycia naczyń, litr ciepłej wody oraz kilka kropel oleju roślinnego. Preparat jest gotowy do użycia zaraz po połączeniu ze sobą wszystkich składników.

Porady

Wiesz już, czym są skoczogonki i jak się ich pozbyć. Jeśli nie chcesz, żeby twoja roślina doniczkowa została osłabiona, to podejmij się którejś z zaproponowanych metod zwalczania małych, skaczących insektów. Pamiętaj, żeby wykonywać to nocą, bo wtedy robaki są najbardziej aktywne.

Często zadawane pytania

Czy skoczogonki gryzą?

Skoczogonki (Collembola) to małe, bezkręgowe zwierzęta zaliczane do grupy entognatów. Generalnie nie gryzą ludzi ani nie są dla nas niebezpieczne. Nie mają też szczękoczułek ani jadu, więc nie powinny być źródłem obaw.

Co jedzą skoczogonki?

Skoczogonki są detrytusożercami, co oznacza, że żywią się martwą materią organiczną, taką jak rośliny, grzyby, bakterie, a także mikroskopijne zwierzęta. Mogą również odgrywać istotną rolę w rozkładzie martwej materii i przyczyniać się do utrzymania równowagi ekologicznej.

Jak znaleźć skoczogonki?

Skoczogonki są bardzo małe, często mierzą mniej niż 1-2 mm, co sprawia, że trudno je zauważyć gołym okiem. Można je znaleźć w wilgotnych, zacienionych miejscach, takich jak ściółka leśna, pod kamieniami, liśćmi, korą drzew czy w glebie. Można je obserwować za pomocą luźnych rękawic ogrodowych, delikatnie przekopując ściółkę, liście czy glebę, aby je odszukać. Aby zobaczyć ich szczegóły, użyj lupy lub mikroskopu.

Zobacz także:
Archiwum: marzec 2023