Widłak goździsty jest wiecznie zieloną rośliną, która zamieszkuje przede wszystkim lasy iglaste. Często rośnie na torfowiskach, czy wrzosowiskach. W Polsce można spotkać go zarówno na nizinach, jak i w górach. Ze względu na swoje zamiłowanie do ciemnych i wilgotnych podłoży bardzo często bywa mylony z mchem pospolitym. Sprawdź, jak go rozpoznać i uprawiać w swoim ogrodzie.
Widłak goździsty – charakterystyka
Widłak jest rośliną wieloletnią z rodziny widłakowatych. Jej łodyga może dorastać nawet do metra wysokości. Pędy o wysokości około jednego metra są rozgałęzione i z reguły się pokładają. Bezpośrednio z nich wyrastają gęsto ulistnione gałązki o wysokości około 20 cm.
Liście są lancetowate i wąskie. Na dole łodygi są raczej rzadkie, jak im wyżej, tym stają się gęstsze. Są jasnozielone i zakończone białymi włoskami, które mogą przypominać delikatne pędzelki.
Widłak jest zarodnikową. Znajdują się na nim tak zwane kłosy zarodnionośne. Mają żółtawy kolor i są rozłożone na długich szypułkach. W okresie od lipca do września pojawiają się żółte zarodniki.
Czy widłaka goździstego można uprawiać w ogrodzie?
Zanim zdecydujesz się na zasadzenie widłaka na własną rękę, musisz mieć świadomość, że roślina ta jest w naszym kraju objęta częściową ochroną. Oznacza to ni mniej ni więcej to, że nie można zbierać jego pyłku na własną rękę ani tym bardziej go sprzedawać.
Niektórzy próbują rozsadzać widłaka i korzystać z jego dobroczynnych właściwości na własną rękę. Jest to dosyć trudne, szczególnie ze względu na to, że przygotowywanie takich preparatów powinno odbywać się zgodnie z określonymi zasadami. W przeciwnym razie może on przynieść więcej szkody niż korzyści.
Widłak może być oczywiście wykorzystywany w roli rośliny ozdobnej. Szczególnie w ogrodach dzikich i naturalistycznych może tworzyć ciekawe kompozycje. Zdecydowanie nie jest to jednak szczególnie popularny ani oczywisty wybór.
Widłak goździsty – uprawa i zbiory
W naszym kraju widłaki są objęte częściową ochroną. Często można spotkać je na przykład w ogrodach botanicznych. Jeżeli chcesz posiadać w swoim własnym przydomowym ogrodzie lub na działce, musisz przygotować dla niego odpowiednie stanowisko. To roślina, która bardzo lubi zacienione i wilgotne miejsca. Wysiewa się sama z pomocą zarodników.
Jako surowiec leczniczy roślina podlega zbiorom. Ze względu na częściową ochronę można jednak zbierać wyłącznie kłoski zarodniowe. Zbieramy je wtedy, kiedy kwitną, czyli latem w okresie między czerwcem a sierpniem. Pamiętaj, że jeżeli zbierasz kłosy tego ziela na jego dzikich stanowiskach, będziesz potrzebował odpowiedniego pozwolenia.
Widłak goździsty w kulturze ludowej
Widłak to bardzo stara roślina, która na naszych ziemiach była znana już w okresie średniowiecza. Co ciekawe, wykorzystywano ją nie tylko w medycynie ludowej. Nasi przodkowie wierzyli, że roślina ta ma moc ochrony przed złymi bytami. Aby widłak mógł chronić domostwo przed marami i duchami wystarczyło zwiesić jego pędy pod powałą w okresie Bożego Ciała.
Widłak goździsty jako roślina lecznicza
Do dzisiaj widłak goździsty wykorzystywany jest w ziołolecznictwie. Znajdziemy w nim substancje terpenowo-woskowe, kwas cytrynowy, czy różne sole mineralne. Preparaty z jego dodatkiem można obecnie kupić w aptekach i sklepach zielarskich. Rośliny, z których zostały one wykonane pochodzą najczęściej ze zorganizowanych upraw w krajach północnych.
Układ moczowy
A na co dokładnie pomaga widłak pospolity? Surowcem, który wykorzystuje się do celów leczniczych jest pyłek, który znajduje się w jego kłosach, które pojawiają się latem. Jego działanie moczopędne sprawia, że bywa wykorzystywany do leczenie chorób nerek oraz pęcherza moczowego.
Układ pokarmowy i wątroba
Preparaty z dodatkiem proszku z tej rośliny mają również działanie żółciopędne, dlatego chętnie wykorzystuje się je w leczeniu chorób wątroby. Istnieje również teoria, że działa on wspomagająco w leczeniu nowotworów tego narządu. Tutaj jednak należy zaznaczyć, że przyjmowanie tego typu preparatów trzeba koniecznie konsultować z lekarzem prowadzącym. Nie mogą one bowiem zastąpić całkowicie konwencjonalnej terapii!
Skóra i trądzik
Suszony pyłek rośliny tego gatunku jest również wykorzystywany zewnętrznie. Ma działanie wspierające leczenie różnego rodzaju problemów skórnych. Pomaga nie tylko na trądzik, ale także na poważniejsze problemy – odleżyny, łuszczycę, czy nawet wrzody.
Pamięć i wydajność
W naturalnej medycynie chińskiej proszek z widłaka wykorzystuje się do wspierania poszczególnych elementów układu nerwowego. Chińczycy wierzą, że wysuszony pyłek zarodnikowy widłaka pomaga na koncentrację i pamięć. Wykorzystują go do poprawy wydolności w okresach natężenia nauki, czy pracy umysłowej.
Skutki uboczne przyjmowania widłaka
Jak widać zastosowanie widłaka goździstego w medycynie naturalnej jest bardzo szerokie. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że zawiera on również substancje, które mają działanie wymiotne, a nawet trujące. Mowa tu o alkaloidach, takich jak kawatyna, czy lipodyna.
Nasilone wymioty po spożyciu preparatu z pyłkiem tej rośliny są wskazaniem do ich natychmiastowego odstawienia. Nie zaleca się przyjmowania ich:
- kobietom w ciąży;
- dzieciom;
- osobom chorującym na gruźlicę;
- osobom cierpiącym na wrzody żołądka;
- chorym na zespół jelita wrażliwego;
- cierpiącym na padaczkę;
- osobom z chorobami układu sercowo-naczyniowego.
Warto pamiętać, aby wszystkie preparaty ziołowe oparte na zielu widłaku kupować wyłącznie w wiarygodnych sklepach zielarskich lub w aptekach. Tylko w ten sposób zyskujesz pewność, że preparat jest bezpieczny.
Podsumowanie
Widłak goździsty (Lycopodium clavatum) to roślina spotkana najczęściej w lasach iglastych. Jest objęta częściową ochroną. Dzięki zawartych w niej dobroczynnym substancjom aktywnym już od wieków bywa wykorzystywana szeroko w leczeniu wielu problemów zdrowotnych.
Zbieranie pyłku z widłaka na własną rękę nie jest legalne, dlatego preparaty z jego udziałem powinno się kupować wyłącznie w sprawdzonych miejscach. Można stosować je wspomagająco w leczeniu wątroby, nerek, przewlekłych bólów, czy problemów skórnych o różnym podłożu.
