Jasnota biała kształtem liści przypomina pokrzywę, jednakże odpowiednią porą kwitnie na biało. Cała roślina wytwarza przyjemny, słodki zapach za sprawą olejków eterycznych. Pomaga przy różnych chorobach i dolegliwościach. Ziele jasnoty białej wykazuje działanie przeciwzapalne i nie tylko.
Opis jasnoty białej
Jasnota biała Lamium album jest byliną należącą do rodziny jasnotowatych. Niekiedy dorasta do 60 cm wysokości. Bardzo często mówi się na nią pokrzywa biała lub głucha pokrzywa. To kuzynka dobrze znanych ziół takich jak oregano czy mięta. Jasnotę spotkasz niemal na każdej łące, rośnie przy drogach i rowach z innymi trawami. Często traktowana jak chwast, ze względu, że przypomina pokrzywę zwyczajną. Jest bardzo przyjazna człowiekowi, ma pozytywny wpływ na organizm ludzki. Wytwarzany napar z liści lub kwiatów pomaga na liczne dolegliwości. Kwitnienie jasnoty białej przypada na kwiecień. Trwa aż do września, a nawet listopada.
Charakterystyka jasnoty białej
Wyglądem przypomina pokrzywę, jednak jasnota nie posiada parzących włosków. Jej łodyga jest wzniesiona i nierozgałęziona, a w przekroju czterokanciasta. Liście są jajowate lub sercowate oraz grubo piłkowane krawędzie. Zielone, postrzępione liście są delikatnie owłosione małymi włoskami oraz rosną naprzeciwlegle. Wytwarzają przyjemny zapach i są nasycone olejkami eterycznymi. Pod ziemią wytwarza rozgałęzione kłącza, które w okresie zimowym pełnią funkcję przetrwalnikową. Posiada bardzo charakterystyczne białe kwiaty. Są drobne, dwuwargowe. Uwalniają słodki zapach oraz pozyskuje się z nich nektar. Rosną w pionie w kątach liści. Owoc jasnoty to poczwórna rozłupnia. Rozmnaża się wegetatywnie lub poprzez przenoszenie nasion przez mrówki.
Jasnota biała uprawa
Jasnotę białą uprawia się z powodu posiadania właściwości leczniczych. Własna plantacja to mała opłacalność i duży nakład pracy.
Pokrzywa głucha preferuje cień, lubi klimat umiarkowany. Sadzi się ją na glebie wilgotnej, próchniczej oraz zasobnej w azot.
Nasiona bez problemu możesz wysiać wprost do gruntu. Termin siania przypada na drugą połowę października i początek marca. Wcześniej przygotowane sadzonki w doniczce nie są konieczne. W czasie wegetacji należy podawać nawóz co 6 tygodni. Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe jest spore. Dawka kompostu lub nawozu z zawartością azotu wystarczy, jeżeli roślina rośnie na żyznej glebie. Posiadając uprawę w doniczce, musisz częściej zasilać jasnotę nawozem.
Wysiewanie nasion
Nasiona wysiewaj na powierzchnię ziemi, nie musisz ich przykrywać. Aby wykiełkować, nasionkom musisz dać odpowiednią ilość czasu. Potrzebują również niskich temperatur. Ze względu na rozgałęziony system korzeniowy, pokrzywa biała nie może być sadzona zbyt blisko siebie. Jeśli robisz to w pojemniku, zachowaj odległość około 30 cm pomiędzy roślinami. Ponadto zbyt duża gęstość roślin sprawia, że jasnota staje się podatniejsza na atak szkodników.
Rozmnażanie
Jasnota biała rozmnaża się wegetatywnie poprzez rozłogi pod ziemią i rozgałęzione kłącza. Nasiona roznoszone są przez mrówki, co również przyczynia się do zwiększenia populacji gatunku.
Suszenie rośliny
Zbieranie jasnoty na zioła przebiega podczas słonecznej pogody. Najbardziej wartościową częścią jest kwiat, musi być w pełni rozwinięty. Susz kwiatowy zbieraj tylko z korony. Należy suszyć go w temperaturze 40°C. Ziele jasnoty otrzymasz z reszty rośliny, z wyłączeniem korzeni (pędy, liście, łodyga). Ususz je w temperaturze 60°C.
Zastosowanie jasnoty białej w wielu branżach
Jasnota biała posiada szerokie działanie i zastosowanie w wielu dziedzinach. Najbardziej znane użytkowanie suszonego ziela to wykorzystanie w medycynie, kosmetyce oraz w kuchni. Liście jasnoty są cennym składnikiem.
Właściwości zdrowotne
W medycynie jasnotę białą wykorzystuje się na różnorodne dolegliwości. Uważa się je za cenne zioło. Zastosowanie w lecznictwie znalazł napar, którego używa się najczęściej na problemy żołądkowo-jelitowe, skórne i podagra. Substancje zawarte w jasnocie to m.in.: olejki eteryczne, sole mineralne, kwasy fenolowe, glikozydy, garbniki i flawonoidy. Wykazują szereg działań pozytywnych przy różnych dolegliwościach, są to np. właściwości oczyszczające, wykrztuśne, przeciwzapalne, żółciopędne, antybakteryjne, rozkurczowe, przeciwskurczowe, antyoksydacyjne, a także wspomagają odporność.
W naturalnym ziołolecznictwie jasnota biała jest wykorzystywana przy konkretnych przypadkach. Są to m. in.:
- ból gardła;
- skurcze żołądka;
- biegunka;
- bóle górnej części brzucha;
- zaburzenia trawienia;
- przeziębienie;
- infekcja zatok;
- bóle menstruacyjne.
Użycie w kosmetyce
W kosmetyce najczęściej korzysta się z wyciągu kwiatu jasnoty białej. Szampony z dodatkiem jasnoty produkowane są z myślą o włosach delikatnych oraz osłabionych. Możesz ją również wykorzystać do relaksującej kąpieli w wannie.
Zastosowanie w kuchni
Jasnota to jadalne zioło, które z powodzeniem wykorzystuje się w kuchni.
- młode liście zebrane przed kwitnieniem możesz użyć do sałatek, pesta lub jako dodatek do twarożków;
- kwiaty są słodkie w smaku. Wykorzystaj je do dekoracji deserów i sałatek owocowych;
- korzenie możesz z powodzeniem wykorzystać jako zamiennik kawy lub użyć jako warzywo.
Przeciwwskazania i stosowanie
Z jasnoty białej nie powinny korzystać osoby uczulone na tę roślinę oraz cierpiące na nadwrażliwość. Nie zaleca się również stosowania w czasie ciąży i karmienia piersią. Dopuszczalne jest korzystanie zewnętrzne.
Jasnotę możesz stosować w 3 formach.
- najpopularniejszą formą jest przygotowanie naparu, herbatki z kilku świeżych liści i kwiatu;
- nalewka na bazie wódki również posiada właściwości prozdrowotne;
- przygotować możesz również syrop z kwiatów rośliny, ma słodki smak.
Jasnota biała ma szerokie zastosowanie. Jej uprawa wymaga dużego nakładu pracy, jednakże to bardzo pożyteczna roślina.
