Dęby to rodzaje drzew i krzewów należących do rodziny bukowatych (Fagaceae). Cechą charakterystyczną tych drzew są ich owoce – żołędzie, co bliżej omówimy w dalszej części artykułu. Można je spotkać w bardzo zróżnicowanych środowiskach, od terenów półpustynnych po subtropikalne lasy deszczowe. W Polsce można spotkać następujące gatunki:
- dąb szypułkowy;
- dąb bezszypułkowy;
- dąb czerwony;
- dąb czerwony;
- dąb omszony;
- dąb burgundzki.
Dla dwóch pierwszych jest to naturalne środowisko, pozostałe wyżej wymienione można spotkać dziko rosnące, jednak zostały one sprowadzone z innych rejonów. Dąb błotny (Quercus palustris) w Polsce można spotkać wyłącznie w parkach i ogrodach.
Dąb błotny – charakterystyka
W środowisku naturalnym można go spotkać w centralnych i północnowschodnich regionach USA oraz w Kanadzie. To roślina średniej wielkości, o smukłej koronie, która dorasta do 20 m wysokości. Charakteryzuje je kora o dość gładkich bruzdach i szarym kolorze. Konary rozchodzą się poziomo i tworzą stożkowatą koronę. W jego obrębie wyróżniamy kilka atrakcyjnych odmian, które nadają się do sadzenia w domowych ogródkach, między innymi:
- „Green Dwarf” – odmiana kulista;
- „Green Pillar” – charakterystyczny wąski, kolumnowy pokrój;
- „Windishleuba” – cechują go atrakcyjne marmurkowe liście;
- „Green Pyramid” – piramidalny pokrój i zwarta korona.
Liście
Liście o dużych walorach ozdobnych, są głęboko powycinane, jakby postrzępione, mają około 8–17 cm długości. Jesienią zmieniają barwę z ciemnozielonej na intensywnie czerwoną. Proces zaczyna się od wierzchołka, to znaczy, że pewien czas górne partie korony mają inny kolor niż te w dolnej części. W pełnym słońcu wygląda to zjawiskowo. Jednak nie jest rośliną zimozieloną i na zimę liście zawsze opadają.
Kwiaty
Dęby to jednopienne drzewa rozdzielnopłciowe. Co to znaczy? Otóż na jednym drzewie rodzą się kwiaty żeńskie i męskie, aczkolwiek występują w oddzielnych kwiatostanach. W przypadku dębu błotnego kwiaty pojawiają się w okolicach kwietnia i maja i charakteryzuje je kremowo-żółta barwa.
Owoce
Owocem dębu jest żołądź, gwarowo nazywany też żołędziem, który według botanicznej klasyfikacji jest orzechem. Jego budowa składa się z owocu i miseczki owocowej, w której jest umieszczony. Żołądź może wydawać się nieatrakcyjnym i zbędnym, jednak w przeszłości i obecnie cieszy się szerokim zastosowaniem, np. jako pasza dla świń, w homeopatii oraz kuchni, ponieważ zawiera duże ilości skrobi.
Wymagania i uprawa
W porównaniu z innymi drzewami z tego gatunku dąb błotny radzi sobie zdecydowanie lepiej na podmokłych i często zalewanych terenach. Cechują go duże zdolności adaptacyjne, więc gleba, w której rośnie, może być jałowa, nawet bardzo sucha, ale powinna mieć lekko kwaśny odczyn. Najlepiej jednak czuje się w podłożu umiarkowanie wilgotnym.
Wymaga stanowisk słonecznych i jasnych, wtedy zachwyca najpiękniejszymi odcieniami i prostym pokrojem – odpowiednie stanowisko zagwarantuje idealnie prosty pień. Jednak warto, żeby dąb był osłonięty od wiatru. Drzewo bardzo dobrze radzi sobie z mrozami (wytrzymuje do -30 st. C.) i nie zagrażają mu żadne poważne choroby i szkodniki.
Rozmnażanie
Czy z żołędzi wyrosną dęby? Tak! Wystarczy jesienią zebrać owoce i umieścić je w płytkich dołkach w ogrodzie, ok. 5 cm głębokości, przysypać ziemią, obficie podlać i uzbroić się w cierpliwość. Po roku roślina powinna wykiełkować. Mniej więcej w taki sposób robi to matka natura. Jeżeli nie masz tyle cierpliwości, możesz ten proces nieznacznie przyspieszyć. Wystarczy, że wczesną wiosną (marzec–kwiecień) zebrane żołędzie wsadzisz do mokrego piasku i zabezpieczysz przed zimnym, temp. podłoża nie powinna spaść poniżej 10 st. C. Z początkiem maja możesz umieścić je w docelowym miejscu lub doniczce.
Sadzenie
Czynność najlepiej przeprowadzać jesienią lub wiosną. Roślinę cechuje płytki, ale niezwykle silny układ korzeniowy, dzięki któremu bardzo dobrze znosi przesadzanie (ta właściwość również odpowiada za duże zdolności adaptacyjne rośliny). Pamiętaj, że sadzenie dębu w ogrodzie wymaga wcześniejszego przemyślenia, czy jest tam wystarczająco dużo miejsca dla drzewa. Co prawda wzrost jest niezwykle powolny, ale to drzewo odporne i długowieczne, więc w przyszłości może dorosnąć do majestatycznych rozmiarów (20–30 m wysokości).
Dąb błotny – gdzie go kupić i w jakiej cenie?
Sadzonki można kupić wielu szkółkach i centrach ogrodniczych. Nie zawsze są dostępne „od ręki”, ale z powodzeniem można je zamówić, również przez Internet. Średnia cena za sadzonkę 20 –30 cm waha się pomiędzy 40 a 50 zł za sztukę. Są to sadzonki gotowe do wsadzenia do ziemi.
Dęby, w tym dąb błotny, to masywne i okazałe drzewa, dlatego zasługują na wyjątkowe miejsce w ogrodzie. Z tego samego powodu bardzo często to właśnie one są wybierane na drzewa pomnikowe upamiętniające ważne wydarzenie lub zasłużoną postać.
