Jarząb pospolity to nieduże drzewko o ładnym pokroju, ciekawych liściach i pięknych owocach. Jarzębina, bo o niej mowa, jest chętnie wybierana do przydomowych ogrodów. Jak uprawiać jarząb zwyczaj, żeby cieszył oczy pięknym i zdrowym wyglądem? Przedstawiamy popularne odmiany i najważniejsze wskazówki pielęgnacyjne.
Jarzębina to drzewo, którego nie trzeba przedstawiać. Jej intensywnie czerwone owoce to znak rozpoznawczy wczesnej jesieni. Oficjalna nazwa gatunku to jarząb pospolity. Drzewko nie jest wymagające pod względem uprawy. Posiada także kilka ciekawych odmian, które świetnie sprawdzą się w ogrodzie. Zebrane jesienią owoce obfitują w witaminy i idealnie nadają się tworzenia konfitur, musów oraz domowych nalewek. Co warto wiedzieć o jarzębinie?
Sorbus aucuparia – charakterystyka gatunku
Jarząb pospolity jest niewysokim drzewem o drobnych gałęziach, smukłym pniu i srebrnej korze. Maksymalnie osiąga 15 metrów wysokości, zazwyczaj jest to jednak dużo mniej. Drzewo cechuje się szerokim i powszechnym występowaniem. Można je oglądać w parkach, ogrodach oraz w formie dzikiej. Jarzębina rośnie w lasach na terenie całego kraju, również w na wysokościach w górzystych partiach. Roślina często uprawiana jest dla walorów estetycznych.
Jarząb pospolity wytwarza pierzaste liście, które jesienią przybierają rozmaite kolory. Stają się złote, pomarańczowe, a nawet intensywnie czerwone, dzięki czemu drzewo staje się efektowną ozdobą jesiennego ogrodu. Jarzębina zaczyna kwitnąć latem. Kwiaty drzewka są białe i niepozorne. Najbardziej charakterystyczną cechą jarzębiny są ozdobne, kuliste owoce. Czerwone koraliki mają zazwyczaj około 5 mm średnicy. Ich kolor jest uzależniony od odmiany drzewa, jednak najczęściej jest to czerwony. Owoce jarzębia są jadalne, ale wymagają wcześniejszej obróbki.
Jarząb pospolity – popularne odmiany
Jarzębina to gatunek pospolity, który nie ma dużo odmian. Prawdopodobnie wynika to z dużej odporności drzewa. Jarząb pospolity jest mrozoodporny i zazwyczaj nie choruje, przez co ewolucyjnie nie było potrzeby do tworzenia dalszych odmian drzewa, Odmiany jarzębiny, które sprzedawane są do ogrodów, różnią się od siebie przede wszystkim pod względem estetycznym. Najpopularniejsze z nich to:
- „Fastigiata” – drzewko polecane do niewielkich ogrodów. Odmiana cechuje się powolnym wzrostem i osiąga maksymalnie 8 m wysokości. Jarzębina posiada ładną i gęstą koronę o szerokości około 2 m;
- „Pendula„ – odmiana wyróżnia się dużym rozgałęzieniem na pniu oraz malowniczych, zwisających pędach;
- „Edulis” – posiada największe owoce ze wszystkich odmian. Jest chętnie wybierana przez osoby, które planują wykorzystywać owoce jarzębiny w celach kulinarnych lub leczniczych.
Jarzębina – uprawa w ogrodzie
Jarząb pospolity ma niewielkie wymagania uprawne, dzięki czemu jest bardzo wygodny w hodowli. Drzewo jarzębiny nie wymaga podlewania i dobrze radzi sobie z samodzielnym poszukiwaniem składników odżywczych i wody. Jarzębina nie wymaga także nawożenia. Wyjątkiem są okresy suszy, kiedy warto od czasu do czasu nawodnić drzewo.
Ze względu na pełną mrozoodporność jarząb pospolity nie wymaga zabezpieczenia na zimę. Nawet młode sadzonki nie potrzebują dodatkowych osłon w czasie pierwszego okresu wegetacyjnego. Gałęzie jarzębiny są także odporne śnieg, który rzadko je łamie lub powoduje zawilgocenie prowadzące do gnicia rośliny.
Jarząb pospolity wymaga jednak cięcia. Przycinanie jarzębiny jest konieczne z dwóch powodów. Po pierwsze pozwala uformować niesforną koronę i nadać jej ładny kształt. Po drugie warto robić to interwencyjnie, jeśli zauważysz oznaki żerowania szkodników. Cięcie najlepiej przeprowadzać wczesną wiosną, kiedy drzewo ma najlepsze zdolności regeneracyjne.
Owoce i liście jarzębiny – zastosowanie kulinarne i lecznicze
Owoce i liście jarzębiny są w pełni jadalne. Pierwsze charakteryzują się cierpkim i nieco gorzkim smakiem, który zniechęca do jedzenia ich na surowo, ale zyskuje na skutek przemrożenia i obróbki. Dodatkowo owoce jarzębiny zawierają ogromne ilości witaminy C, E, K i PP. Jarzębina ma działanie moczopędne oraz korzystnie wpływa na pracę i serca i układu krwionośnego. Co można zrobić z jarzębia?
- nalewka jarzębinowa – to tzw. jarzębiak. Trunek posiada znane walory smakowe i lecznicze. Do produkcji jarzębiaku wykorzystuje się owoce i liście jarzębiny, które trzeba uprzednio przemrozić, aby straciły wcześniejszą cierpkość;
- przetwory domowe – po przemrożeniu owoce jarzębiny można wykorzystać do produkcji konfitur, musów oraz dżemów;
- desery – owoce jarzębiny można także suszyć. Suszona jarzębina świetnie nadaje się do muesli, jogurtu, twarogów oraz deserów.
Kiedy najlepiej zbierać owoce?
Owoce i liście najlepiej zbierać jesienią, kiedy mają intensywny kolor i są jednolicie wybarwione. Możesz także zostawić je na drzewie do pierwszych przymrozków, stracą wówczas swoją charakterystyczną gorycz i zyskają wytrawny smak. Przygotuj się jednak na rywalizację z ptakami, które również mają na oku późnojesienne zbiory.
Jarząb pospolity – kolorowa ozdoba twojego ogrodu
Jarząb pospolity to drzewo, które szeroko występuje w Polsce w formie dzikiej. Jarzębina jest także popularną ozdobą ogrodów i parków. Drzewo najpiękniej prezentuje się jesienią, kiedy jego liście przybierają różnokolorowe barwy oraz pojawiają się intensywnie czerwone owoce. Jarzębina nie jest rośliną wymagającą w uprawie, wymaga jednak przycinania. Owoce jarzębia świetnie sprawdzą się w produkcji domowych przetworów oraz nalewek.
