Tabela – właściwości

zagadnienieopis
Jadalny czy nie?Młode okazy w postaci jaj są jadalne, mają smak ziemisto-rzodkiewkowy. Dojrzałe okazy mają nieprzyjemny zapach i są niejadalne.
SezonLatem i jesienią.
WystępowaniePospolity w Polsce, występuje na całej półkuli północnej w strefie klimatu umiarkowanego. Rośnie w lasach, parkach i zaroślach.
WyglądBiały lub kremowy kolor. Owocnik początkowo kulisty lub jajowaty, później wyrasta z niego trzon z główką przypominającą kształtem smardz.
RozmiarWysokość trzonu 10-30 cm, średnica główki do 15 cm.
WłaściwościWydziela nieprzyjemny, cuchnący zapach przywabiający muchy.
Zastosowanie w kuchniWe Francji i Niemczech uważany za przysmak, spożywany na surowo lub w marynacie, dodatek do kiełbas.

Sromotnik smrodliwy najłatwiej rozpoznać po charakterystycznym nieprzyjemnym zapachu. Jest on tak intensywny, że wyczuwalny nawet z daleka. Zapach zwabia muchy, które roznoszą zarodniki grzyba.

Młode okazy mają postać białego lub kremowego jaja ukrytego w ziemi. W środku znajduje się zalążek przyszłego owocnika. Gdy jajo pęka, wyrasta z niego biały, walcowaty trzon z główką na szczycie. Pokryta jest ona zielonkawą, galaretowatą masą zawierającą zarodniki. Muchy zjadają tę masę, roznosząc zarodniki.

Sromotnik smrodliwy rośnie w lasach, parkach i zaroślach na terenie całej Polski. Jest dość pospolity. Nie występuje tylko w wyższych partiach gór.

Ciekawostki

  • Ze względu na nieprzyjemny zapach w 1983 r. sromotnik został objęty w Polsce ochroną gatunkową. W 2004 r. ochronę zniesiono ze względu na jego pospolitość.
  • Dawniej wierzono, że sromotnik wyrasta w miejscach, gdzie odbywały się czary i sabaty czarownic.
  • Młode okazy bywają mylone z jadalnymi purchawkami. Różnią się od nich budową osłony jaja.
  • Wyciąg z tego grzyba może być pomocny w leczeniu zakrzepicy.

Podsumowanie

Sromotnik smrodliwy to dość pospolity w Polsce gatunek grzyba o bardzo charakterystycznym wyglądzie i intensywnym, nieprzyjemnym zapachu. Młode okazy przed rozerwaniem osłony jaja są jadalne i mają łagodny smak. Dojrzałe egzemplarze ze względu na odór już nie. Kiedyś uważany za grzyba trującego, dziś wiadomo, że jest bezpieczny.

Zobacz także:
Archiwum: sierpień 2023