Smardze to potoczna nazwa grzybów z rodzaju Morchella. Należą one do rodziny smardzowatych i są cenione za wyjątkowy smak i wartości odżywcze. Charakteryzują się specyficzną, gąbczastą budową owocników.
Klasyfikacja i nazewnictwo
Smardze klasyfikowane są w rodzaju Morchella, w obrębie rodziny smardzowatych (Morchellaceae). W polskiej literaturze mykologicznej wymienia się 5 gatunków występujących w naszym kraju. Dawniej smardze zaliczano do takich rodzajów jak Mitrophora, Morilla czy Phalloboletus. Obecna systematyka opiera się głównie na badaniach genetycznych.
Budowa i morfologia
Smardze to grzyby naziemne, saprotroficzne. Ich owocniki składają się z okrągłych lub stożkowatych „główek” osadzonych na pustym w środku trzonie. Wnętrze główki wypełnione jest jamkami ze znajdującą się w nich warstwą hymenialną. Zarodniki mają kształt eliptyczny, są gładkie, a ich masa ma barwę kremową.
Gatunki występujące w Polsce
- Smardz jadalny (Morchella esculenta)
- Smardz wyniosły (Morchella elata)
- Smardz grubonogi (Morchella crassipes)
- Smardz półwolny (Morchella semilibera)
- Smardz stożkowaty (Morchella conica)
Najcenniejsze pod względem kulinarnym są smardz jadalny i wyniosły. Oba gatunki cechują się wyjątkowym smakiem i zapachem.
Zastosowanie
Smardze mają wiele cennych właściwości. Zawierają białko, witaminy z grupy B, pierwiastki takie jak fosfor, żelazo, magnez i cynk. Stosuje się je w dietach odchudzających ze względu na niską kaloryczność. Wykorzystuje się je w kuchni, dodając do dań mięsnych, sosów i zup. Są także stosowane w kosmetyce i ziołolecznictwie.
Podsumowanie
Smardze to niezwykle cenne i smaczne grzyby z rodzaju Morchella. Mają charakterystyczną budowę i występują w kilku gatunkach. Najbardziej znane to smardz jadalny i wyniosły. Cenione są w kuchni i medycynie naturalnej ze względu na walory smakowe i właściwości zdrowotne.
