Grążel wykształca piękne kwiaty unoszące się na wodzie i ma zbawienny wpływ na zbiorniki wodne podczas zimy. W dalszej części tekstu przedstawimy odmiany rośliny występujące w Polsce. Dowiesz się również jakie prozdrowotne właściwości wykazuje grążel drobny.
Grążel (Nuphar) – występowanie i ogólna charakterystyka
Grążel to bylina należąca do rodziny grzybieniowatych (Nymphaeaceae). Obejmuje co najmniej szesnaście gatunków, które występują na północnej półkuli ziemi. Najwięcej odmian można zaobserwować w Ameryce Północnej, trochę mniej w Europie i Azji. W Polsce możesz spotkać tylko dwa gatunki – grążel żółty i grążel drobny. Drugi z wymienionych znajduje się pod ścisłą ochroną i zasiedla zbiorniki wodne Pomorza Zachodniego, jest także sporadycznie widywany na Śląsku i Pomorzu Wschodnim.
Wszystkie gatunki grążela posiadają dymorficzne liście z długimi szypułkami. Są one owalne, jajowate, a u nasady sercowate. Pływające po wodzie lub lekko unoszące się nad nią kwiaty otwierają się jedynie za dnia. Inne nazwy tej rośliny to nenufar i grzybień.
Grążel żółty (Nuphar lutea) – morfologia
Grążel żółty występuje na terenie niemal całej Europy, a w Polsce jest gatunkiem pospolitym. Wyróżnia go zanurzone na głębokość 50-200 cm rozgałęzione, długie kłącze o owalnym przekroju. Wyrastają z niego skórzaste liście pływające o długim ogonku. Posiada również liście podwodne o pokroju sałatowatym. Duże i silnie pachnące kwiaty są żółte, a ich kielich podzielony na pięć części. Nenufar wyrasta z mulistego podłoża i jest rośliną trującą.
Grążel drobny – jak wygląda ta wodna roślina?
Grążel drobny często mylony jest ze swoim pospolitym kuzynem. Po czym zatem możesz go odróżnić? Przede wszystkim kłącze tej rośliny jest cieńsze i krótsze, osiąga długość 20-70 cm. Liście tego gatunku są mniejsze niż u grążela żółtego, kwitnie jednak w tym samym czasie, dlatego rośliny są często ze sobą mylone. Zasiedla zbiorniki wodne o zróżnicowanej żyzności, ale najlepiej rośnie na torfowym podłożu. Ma wiele właściwości leczniczych, w Polsce jest objęty ścisłą ochroną.
Sadzenie i uprawa roślin wodnych z rodziny grzybieniowatych
Wiele osób obsadza przydomowe oczka wodne i stawy grążelami. W naturze mają ogromne znaczenie dla podwodnej fauny podczas zimy. Kiedy powierzchnia zbiornika zamarza, roślina dzięki podwodnym liściom dostarcza tlenu żyjącym organizmom. Preferuje stanowiska nasłonecznione i rośnie jedynie w wodzie stojącej, dlatego nie należy umieszczać go w pobliżu kaskad. W specjalistycznych sklepach sadzonki sprzedawane są w dedykowanych koszykach, które należy wypełnić odpowiednią mieszanką.
Pamiętaj, żeby przed posadzeniem oczyścić kłącza z substratu, w którym były pędzone. Jest bowiem bogaty w składniki odżywcze powodujące zakwit niepożądanych glonów. Nenufar preferuje muliste lub piaszczysto muliste podłoże i stanowiska osłonięte od wiatru. Zakwita dopiero po 3-4 latach.
Grążel drobny – właściwości lecznicze zawarte w kwiatach, liściach i nasionach
Grążel drobny ma szerokie zastosowanie w medycynie. Stosuje się go do leczenia między innymi gorączki, reumatyzmu, bólu, stanów zapalnych skóry, chorób nerek czy biegunki. W przemyśle wykorzystywany jest przez producentów leków antykoncepcyjnych. Powszechnie znana jest jego skuteczność w walce z bakteriami, pasożytami oraz grzybami.
Poprawia samopoczucie osób zmagających się z chorobami nowotworowymi i przynosi ulgę podczas przyjmowania chemii. Pacjenci po zabiegach medycznych wspomagają się zielem nenufara drobnego, które wzmacnia układ immunologiczny. Pomaga również w problemach z trawieniem, chroni błonę śluzową żołądka i wpływa leczniczo na stan zapalne.
Ułatwia również łagodzenie stanów zapalnych skóry poprzez przemywanie jej wywarem z rośliny, przykładanie kompresów i opatrunków. Kobiety zmagające się z nieregularnymi i bolesnymi miesiączkami zażywają nalewkę z grążela lub syrop łagodzący ból. Roślin pomoże także osobom zmagającym się z trudnym do usunięcia łupieżem i wypadaniem włosów.
Sposoby użycia grążela drobnego
Z grążela można przygotować wywar z ugotowanych suszonych kłączy. Stosowany jest on jedynie zewnętrznie. Do przygotowania nalewki używa się zarówno kłączy, jak i kwiatów rośliny. Innym znanym sposobem przyrządzenia byliny jest nalewka ze świeżej rośliny, którą zalewa się gorącym alkoholem czy syrop z rumem. Pamiętaj jednak, że grążel drobny w Polsce znajduje się pod ścisłą ochroną i nie można zrywać dziko rosnących roślin. Łatwo go też pomylić z silnie trującym grążelem żółtym pospolicie występującym w naszym kraju.
