Tabela – właściwości
| Zagadnienie | Opis |
| Jadalny czy nie? | Grzyb jadalny w młodym wieku, kiedy cały jest jeszcze biały. Starsze okazy ciemnieją i nie nadają się do spożycia. |
| Sezon | W Polsce owocniki pojawiają się od kwietnia do listopada. |
| Występowanie | Rozpowszechniony w Europie, Ameryce Północnej, Australii. W Polsce pospolity na łąkach, w lasach i w pobliżu zabudowań. |
| Wygląd | Biały włóknisty kapelusz o wysokości 5-10 cm, cylindryczny trzon wysokości 10-20 cm i średnicy 0,8-2 cm, pierścień. |
| Rozmiar | Kapelusz osiąga średnicę do około 15 cm, trzon długość do 20 cm. |
| Właściwości | Młode okazy mają delikatny smak i miąższ. Podczas dojrzewania cały owocnik rozpływa się w czarną ciecz. |
| Zastosowanie w kuchni | Młode kapelusze nadają się do zup, ciemnych sosów, można je także smażyć w cieście. |
Wartości odżywcze i lecznicze
Czernidłak kołpakowaty zawiera białko, tłuszcze, węglowodany i substancje mineralne takie jak potas, fosfor, magnez i wapń. Z tego względu ma pewne właściwości odżywcze i zdrowotne. Dawniej stosowano go w leczeniu niektórych chorób, m.in. do łagodzenia hemoroidów. Obecnie jednak jego właściwości lecznicze nie są potwierdzone badaniami.
Zbieranie i przygotowanie potraw
Grzyb ten należy zbierać w młodym stadium rozwoju, gdy kapelusz jest jeszcze całkowicie biały i zamknięty. Nie nadają się starsze okazy, które zaczynają ciemnieć i rozpływać się. Przed spożyciem należy dokładnie oczyścić z piasku i ziemi. Kapelusze można przygotowywać na różne sposoby – gotować w zupach, smażyć w cieście, dusić w sosach. Nie zaleca się dodawać czosnku i innych ostrych przypraw, które zagłuszają delikatny smak grzyba.
Ciekawostki
- Dawniej uważano błędnie, że czernidłak kołpakowaty jest trujący w połączeniu z alkoholem. Badania wykazały, że nie zawiera takich substancji.
- Angielska nazwa grzyba „Shaggy Ink Cap” oznacza dosłownie „kosmaty czarny kapelusz”.
- W Irlandii nazywany jest „lawyers’ wig” czyli „peruka prawnika”, ze względu na biały kosmaty wygląd.
- W Japonii używa się go do barwienia jajek na czarno w technice shibori.
Podsumowanie
Czernidłak kołpakowaty to pospolity w Polsce grzyb o dużej wartości spożywczej. Młode okazy można wykorzystywać w kuchni na wiele sposobów. Należy jednak zbierać tylko młode, całkowicie białe owocniki i przygotowywać je odpowiednio, aby zachować ich delikatny smak. Grzyb ten ma ciekawą budowę i charakterystyczne zachowanie podczas dojrzewania.
