Irga to roślina krzewów ozdobnych, które są często spotykane w polskich ogrodach. Rośnie w praktycznie całej Europie i w Azji, zazwyczaj w niezbyt wybitnych obszarach górskich, za to na skalistych podłożach. Sprawdź, jak uprawiać irgę.
Wśród wielu krzewów rosnących w ogrodach irga jest bardzo chętnie wybierana wszędzie tam, gdzie planowane jest stworzenie rozmaitych skalniaków. Nadaje się jednak nie tylko na takie obszary. Sprawdź, gdzie może rosnąć irga, jakiej opieki wymaga i jaki gatunek warto wybrać do uprawy.
Irga – gatunki
Do irgi zaliczanych jest od 80 do 260 gatunków roślin, zależnie od przyjętego kryterium klasyfikacji. Oto najciekawsze z nich, które można spotkać w ogrodach:
- irga pozioma (Cotoneaster horizontalis) – gatunek o płożącym pokroju, polecany do ogrodów, bo rozrastający się do 50 cm w górę i 2 m średnicy. Jest to roślina mrozoodporna, polecana do miasta z uwagi na odporność na zanieczyszczenia;
- irga Dammera (Cotoneaster dammeri) – irga świetna do niskich nasadzeń, bo rośnie do 50 cm wysokości i ma bardzo krzaczasty pokrój. Jej liście są skórzaste. Nie jest w pełni mrozoodporna, chyba że wybierzesz odmiany przeznaczone do ogrodów, jak „Major” albo „Mooncreeper”;
- irga płożąca (Cotoneaster procumbens) – gatunek o płożącym pokroju, występujący w polskiej odmianie „Ursynów”;
- irga drobnolistna (Cotoneaster microphyllus) – gatunek polecany w najcieplejsze miejsca Polski, bo mało odporny na mróz. Wyróżnia się pełzającym pokrojem z pojedynczymi, drobnymi listkami i drobny, białymi kwiatami;
- irga szwedzka (Cotoneastes suecicus) – z zimozielonymi liśćmi o lekko woskowanej powierzchni i czerwonymi kulistymi owocami, które są w stanie przetrwać zimę. Polecane odmiany to m.in. „Juliette” i „Coral Beauty”;
- irga wierzbolistna (Cotoneaster salicifolius) – o płożącym pokroju i bardzo niskich wymaganiach oraz listkach przypominających liście wierzby. Polecane odmiany to m.in. „Repens” i „Parkteppich”;
- irga błyszcząca (Cotoneaster lucidus) – ten gatunek dorasta nawet do 3 m wysokości i ma duże liście o błyszczącej powierzchni i ciemnozielonej barwie. Jet to gatunek mrozoodporny, bardzo często spotykany w nasadzeniach leśnych;
- irga pomarszczona (Cotoneaster bullatus) – gatunek dorasta do wysokości 3 m, ma duże, pomarszczone, szarozielone liście i kuliste owoce rosnące w gronach.
Warto zaznaczyć, że w Polsce występują również irgi rosnące obecnie dziki i uznawane często za inwazyjne, w tym:
- irga zwyczajna (Cotoneaster integerrimus);
- irga kutnerowata (Cotoneaster nebrodensis);
- irga czarna (Cotoneaster niger).
Irga – charakterystyka
Irga to gatunki z rodziny różowatych, zaliczane zazwyczaj do roślin okrywowych. Dorasta zwykle do 5 m wysokości, choć różne gatunki mogą być również miniaturowe. Warto postawić na gatunki i odmiany irgi, w przypadku których potwierdzona jest mrozoodporność. W niektórych przypadkach czerwone owoce irgi są jajowate, choć zaliczane do głogowatych. Kwiaty mają płatki do 1 cm długości, zwykle zebrane w kwiatostany w formie baldachogron albo wierzchotek lub pęczków. Bywają białe, różowe, rzadziej purpurowe i żółte.
Irga – uprawa
W zależności od gatunku uprawa irgi może wyglądać nieco inaczej. Warto jednak brać pod uwagę, że ten niski krzew nosi wszystkie cechy roślin ozdobnych, ale jest zwykle mniej problematyczny od nich. Niektóre gatunki zrzucają liście na zimę, a inne nie. Dodatkowo różna jest też odporność na mróz.
Stanowisko i gleba
Irga preferuje podłoże przepuszczalne. Powinno być dostatecznie żyzne, raczej o zasadowym pH. W zależności od gatunków można je zacienić albo nasłonecznić, ale w zasadzie większość irg rośnie raczej w miejscach słonecznych lub w półcieniu. W przypadku nasadzeń na skalniakach warto wybierać gatunki, które preferują obszary górskie.
Nawożenie i podlewanie
Irga z zasady nie wymaga nawożenia. Warto jednak zadbać o podlewanie. Podłoże powinno być po prostu wilgotne.
Rozmnażanie i pielęgnacja irgi
Rozmnażanie irgi można przeprowadzić poprzez:
- sadzonki niezdrewniałe;
- sadzonki półzdrewniałe;
- odkłady;
- nasiona.
Rozgałęzione krzewy warto przycinać, co pomaga w ich kształtowaniu. Nie jest to jednak konieczne, jeśli stawiasz na naturalny pokrój. Ciekawe odmiany zimozielone warto ciąć przede wszystkim w okresie na przełomie marca i kwietnia. Z kolei te, których liście opadają na zimę, przycina się po okresie kwitnienia, jeszcze latem.
Cięcie irgi przeprowadza się tuż nad pąkiem. Nie należy ciąć wszystkich pąków na pędach, bo to sprawi, że nie pojawią się nowe przyrosty. Znacznie lepiej jest przycinać miejsca, w których liściasty krzew jest nadmiernie zagęszczony lub pędy są martwe np. po zimie.
Irga – zastosowanie
Odmiany irgi płożącej świetnie sprawiają się w ogrodach skalnych i przy obsadzaniu skarp. Krzewy o wzniesionym pokroju mogą stanowić dekoracyjny ogrodowy żywopłot. Wymaga to jednak ich regularnego przycinania, inaczej mogą rozpostrzeć się nadmiernie na boki i przysłonić ścieżki. Przede wszystkim jednak irga w ogrodzie to piękna ozdoba, choćby ze względu na różowe kwiaty czy długo utrzymujące się owoce, które są pożywieniem wielu gatunków ptaków w okresie zimowym. Świetnie prezentują się też niektóre zimozielone gatunki, które tworzą piękny szpaler przez cały rok.
Mrozoodporność irg różni się zależnie od gatunku. Warto brać to pod uwagę, bo niektóre z nich trzeba okrywać, a inne należy przycinać. Nadają się do ogródków skalnych. Ich sadzenie nie przysparza kłopotów, a gatunków uprawianych w polskich ogrodach nie brakuje.
